عوامل بی‌شماری از ژن گرفته تا عادات ورزشی، وجود دارند که خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهند و حتی متخصصان هم به درستی آن‌ها را درک نمی‌کنند. این بیماری و شانس اینکه به آن مبتلا شویم برای اکثر ما ترسناک است. اما حقیقتی که کمی به ما آرامش می‌دهد این است که حدود 20 عامل خطر ابتلا به آلزایمر شناسایی شده و قابل اصلاح است و این به این معنی است که شما کمی قدرت مبارزه با بیماری زوال عقل را دارید.
دکتر جین-تای یو (Jin-Tai Yu) عضو گروه مغز و اعصاب دانشگاه کالیفرنیا-سن فرانسیسکو می‌گوید ما به عنوان یک کشور، زمان، وقت و هزینه زیادی را صرف شناخت آلزایمر و درمان آن کردیم اما برای شناسایی راه‌های جلوگیری از شروع آن پیشرفت کمی داشتیم. به همین دلیل برخی محققان اخیرا تلاش کرده‌اند تا تاثیرات راه‌های پیشگیری از این بیماری را تخمین بزنند. دکتر یو و همکارانش در آخرین گزارش از نتیجه آزمایشات خود اعلام کرده‌اند که 9 راه برای کنترل خطر ابتلا به آلزایمر پیدا کرده‌اند که این راه‌ها با 66 درصد موارد این بیماری در ارتباط بوده است. آن‌ها آزمایشاتشان را روی 323 گزارش که در نتیجه مطالعه روی بیش از 5000 آدم صورت گرفته بود، انجام دادند و یک استدلال قوی در رابطه با راه‌های کاهش خطر ابتلا به این بیماری را ارائه دادند.
دکتر دمتریوس ماراگانور (Demetrius Maraganore) رئیس بخش مغز و اعصاب دانشگاه شیکاگو می‌گوید که چون ماهیت این مطالعات بر اساس مشاهده است، نمی‌توانیم 100 درصد بگوییم که عوض کردن روند زندگی در سلامت مغز تاثیر می‌گذارد. او همچنین می‌گوید آن‌ها برای نتیجه گیری بهتر، نیازمند مشاهده نتیجه تحقیقاتی هستند که در آینده صورت می‌گیرد و تا آن موقع، انجام یکسری تغییرات سالم در زندگی به کسی صدمه‌ای نمی‌زند. تنها با تغییر عادات غذایی نیست که این اتفاق می‌افتد بلکه ترکیب همه راه‌های حفظ سلامت، مغز شما را سالم نگه خواهد داشت. در ادامه با بنیتا همراه باشید تا به بررسی 9 راه برای کنترل خطر ابتلا به آلزایمر بپردازیم.
1- چاقی به ویژه در میانسالی
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ همانطور که می‌دانید چاقی برای سلامت عمومی بدن مضر است. دکتر ماراگانور می‌گوید احتمالا چاقی نشانه‌ای است از اینکه رژیم غذاییتان بیشتر حاوی مقدار زیادی شکر و غذاهای فراوری شده است تا اینکه شبیه رژیم مدیترانه‌ای باشد. رژیم مدیترانه‌ای دوستدار سلامت مغر بوده و تا 50 درصد خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهد. او همچنین می‌گوید شاید چاقی نشانه ای از یک سبک زندگی بی تحرکت است زیرا مردم تا سن 70 سالگی می‌توانند با ورزش کردن بخش‌هایی از مغز را که مربوط به خاطرات است رشد دهند. همچنین ممکن است چاقی ضرر و زیان‌های دیگری نیز داشته باشد که محققان هنوز به آن‌ها اشاره‌ای نکرده‌اند.
چگونه با آن مقابله کنیم: دکتر ماراگانور می‌گوید خودتان را به یک وزن سالم برسانید و سعی کنید که در همین وزن ثابت بمانید. همانطور که چاقی مضر است، لاغری بیش از اندازه نیز فایده‌ای ندارد، پس در هر سنی که هستید سعی کنید وزن مناسب داشته باشید. خوب است بدانید که رژیم غذایی مرتبط با ذهن ممکن است مانع از ابتلا به بیماری آلزایمر شود.
2- ضعف و سستی
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ برخلاف مورد قبل باید بگوییم که سوء تغذیه هم خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهد و محققان هنوز دلیل دقیق آن را نمی‌دانند اما احتمال می‌دهند که ممکن است ضعف نشانه فیزیکی بیماری آلزایمر باشد که قبل از مشکلات حافظه بروز می‌کند و قابل مشاهده است.
چگونه با آن مقابله کنیم: دکتر ماراگانور می‌گوید جلوگیری از ضعف و سستی به راحتی و با خوردن غذای سالم و ورزش کافی جبران نمی‌شود. اگر ضعف یک نفر به این دلیل باشد که فراموش کند باید غذا بخورد یا اینکه از خودش مراقبت کند، ممکن است زوال عقلی تا حدودی در او پیشرفت کرده باشد. او همچنین می‌گوید که ضعف ممکن است به دلایل دیگری از جمله عدم توانایی مالی فرد برای تامین غذا یا عدم دریافت حمایت اجتماعی باشد.
3- بیماری شریان کاروتید
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ وجود بیماری‌های شریان کاروتید باعث می‌شود زمانی که پلاک‌ها داخل شریان ساخته می‌شوند و در دو طرف گردن جریان پیدا می‌کنند، نتوانند خودشان را به مغز برسانند. جریان خون محدود در هر نقطه از بدن مشکل ساز است و در شریان‌های کاروتید می‌تواند موجب آسیب و مرگ سلول‌های حیاتی مغز شود.
چگونه با آن مقابله کنیم: در موارد جدی ممکن است دکتر نیاز داشته باشد برای باز کردن شریان کاروتید مسدود شده، عمل جراحی انجام دهد. اما در موارد دیگر ممکن است با استفاده از داروها ضد انعقاد، انسداد را رفع کرده و از سکته مغزی جلوگیری کند. بسیاری از مردم می توانند بیماری‌های شریان کاروتید را با انجام یکسری عادات سالم کنترل کنند از جمله: خوردن غذای مقوی، چک کردن کلسترول و فشار خون به طور منظم، ورزش کردن و ترک کردن سیگار.
4- فشار خون بالا
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ فشار خون بالا نیز مانند بیماری شریان کاروتید می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب وارد کرده و در نهایت روی جریان خون وارده به مغز اثر بگذارد.
چگونه با آن مقابله کنیم: دکتر ماراگانور می‌گوید فشار خون خود را به طور منظم کنترل کنید. حدود 70 میلیون از مردم آمریکا فشار خون بالا دارند اما فقط نیمی از آن‌ها آن را کنترل می‌کنند. فشار خون استاندار زیر 140/90 است و موسسه ملی بهداشت در حال حاضر مشغول تحقیق روی این موضوع است که آیا فشار خون پایین موجب بهبود سلامت مغز می‌شود یا خیر.
5- داشتن تحصیلات کم
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ طبق گفته دکتر ماراگانور مغز مانند یک ماهیچه است. و اگر از آن استفاده نکنید آن از دست می‌دهید. اما برخلاف عضلات شکم که هر موقع شل شدند می‌توانید سفتشان کنید، اگر مقداری از قدرت مغز را از دست بدهید قادر نخواهید بود که آن را برگردانید. یاد گیری باعث ایجاد پیوندهای جدید در مغز می‌شود و افزایش دانش مغز را وادار می‌کند تا این ارتباطات را حفظ کند. او همچنین می‌گوید اگر از مغرتان استفاده نکنید بیشتر درگیر پروسه‌هایی می‌شوید که منجر به پیری مغز می‌شوند.
چگونه با آن مقابله کنیم: دکتر ماراگانور می‌گوید تحصیل کردن یکی از راه‌های جلوگیری از بروز آلزایمر در سراسر دنیاست. در ایالت متحده آمریکا همه تلاششان به این است که به سطوح بالاتر تحصیلات برسند در حالی که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، ورزش کردن برایشان در اولویت است. مطمئنا هرچقدر بیشتر ادامه تحصیل دهید کمتر در معرض ابتلا به آلزایمر قرار می‌گیرید. خیلی از ما این امکان را نداریم که همه چیز را رها کرده و به دانشگاه برگردیم. اما راه‌های دیگری نیز برای یادگیری وجود دارد مانند: شرکت در یک کلاس آموزش رقص، یاد گرفتن گیتار یا یادگیری یک زبان جدید.
6- افسردگی
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ طبق گفته دکتر ماراگانور تحقیقات بسیاری، افسردگی را به افزایش خطر ابتلا به آلزایمر مرتبط دانسته‌اند ولی هنوز کاملا مشخص نیست که چه اتفاقاتی در یک مغز افسرده خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد. او می‌گوید شاید دلیلش این باشد که فرد افسرده از اجتماع خارج شده و منزوی می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود مغزش به اندازه کافی به چالش کشیده نشود. یا شاید به گفته دکتر اسنایدر مغزی که به آلزایمر مبتلا شده باعث بروز افسردگی می‌شود.
چگونه با آن مقابله کنیم: دکتر اسنایدر می‌گوید علائم را باید با درمان دارو، تغییر شیوه زندگی و یا ترکیب همه تکنیک‌ها کنترل کرد. او می‌گوید هدف این است که فرد مبتلا به افسردگی باید در اجتماع بماند و از لحاظ جسمی فعال باشد. اگر هنوز هم شک دارید که در مورد احساسات یا سلامت ذهنتان با پزشک مشورت کنید این کار را به توصیه دکتر اسنایدر حتما انجام دهید زیرا با این کار سلامت کل بدنتان را تحت تاثیر قرار می‌دهید.
7- هموسیستئین بالا
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ هموسیستئین نوعی اسید آمینه است که در طول فرآیند شکستن پروتئین تولید می‌شود. سطوح بالای آن معمولا در افرادی که مقدار زیادی گوشت قرمز مصرف می‌کنند دیده می‌شود.به نظر می‌رسد که هموسیستئین بالا با التهاب در ارتباط بوده و شما را در برابر زوال عقلی آسیب‌پذیرتر می‌کند.
چگونه با آن مقابله کنیم: سعی کنید که حداقل هفته‌ای یک روز یا بیشتر به طور کامل گوشت را کنار بگذارید. خوردن سبزی‌های برگ‌دار، میوه و غلاتِ کامل، به پایین آوردن سطح هموسیستئین کمک می کند.
8- دیابت
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ دکتر اسنایدر می‌گوید دیابت در پایین‌ترین سطح، رگ‌های خونی و جریان خون بدن را تغییر می‌دهد. در نتیجه جریان خون به مغز هم تغییر پیدا خواهد کرد. اما تحقیقات دقیق‌تر نشان می‌دهد که شاید آلزایمر نتیجه مقاومت انسولین در سلول‌های مغز باشد. دیابت نوع 3 می‌تواند منجر به تجمع پروتئین سمی و مرگ سلول‌های مغزی شود.
چگونه با آن مقابله کنیم: حدود 29 میلیون از مردم آمریکا دیابت نوع 2 دارند. و یک سوم آن‌ها یعنی حدود 35 درصد گفته‌اند که آن را تحت کنترل قرار داده‌اند و حدود 5 درصدشان گفته اند که آن را کنترل نکردند. دکتر اسنایدر می‌گوید اجتناب از عوارض دیابت فوق العاده مهم است و حتما باید با یک پزشک برای کنترل آن مشورت کنید. با نشانه های دیابت نوع دوم بیشتر آشنا شوید.
9- سیگار کشیدن
Credit: Shutterstock
چرا خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد؟ بالاترین آسیبی که تنباکو به بدن وارد می‌کند این است که می‌تواند به حافظه آسیب برساند. مانند افرادی که دارای مشکلات قلبی هستند، سیگار کشیدن به رگ‌های خونی آسیب وارد کرده و منجر به تولید نوعی پلاک می‌شود که جریان خون وارده به مغز را محدود می‌کند.
چگونه با آن مقابله کنیم: اگر هنوز هم سیگار کشیدن را ترک نکرده‌اید، ابتلا به آلزایمر را نیز به لیست بلند بالای مضرات آن اضافه کنید. برای ترک کردن هنوز هم دیر نشده است.
