نسب امامزاده صالح به حضرت امام موسی کاظم (علیه السلام) می رسد که از برادران دیگر وی به نام سید عبدالعزیز درمحله نیار به خاک سپرده شده است. این بزرگوار همانند جناب صدر الدین در نیمه اول قرن سوم هجری به اردبیل تشریف آورده اند و بنا به نظر صاحب «بحر الانساب» یکی از سه اولاد بلافصل امام موسی کاظم (علیه السلام) می باشد که به این منطقه آمده اند مزار شریفش از دوران های گذشته مورد توجه خاص و عام بوده و خاندان جلیل القدر صفویه نسبت به حضرتش ارادت ویژه داشتند، این بارگاه مقدس مدفن ذریة پاک رسول الله حضرت صالح ابن موسی الکاظم (علیه السلام) است که بنا بر قول مشهور و با استناد به کتب «ریاض الانساب»، «کنز الانساب»، «ناسخ التواریخ»، «حیاة الامام موسی بن جعفر(علیه السلام)» و بسیاری دیگرازکتب تاریخی فرزند بلا فصل امام هفتم شیعیان حضرت امام موسی الکاظم (علیه السلام) و برادر امام علی ابن موسی الرضاء (علیه السلام) به شمار می رود.امام زاده صالح (علیه السلام) از جمله سادات عالی رتبه و از امام زادگان صحیح النسبی است که بعد از شنیدن خبر و لیعهدی امام رضا (علیه السلام) و در اواخر قرن دوم از عراق به سمت ایران کوچ می کند که در محله ملا مؤمن و پشت بقعه شیخ صفى‌الدین، مسجد و مقبره‌اى قرار دارد که امامزاده صالح یا اوغلان امامزادهسى نام دارد. این حضور از بقاع متبرکه اهل بیت حضرت موسی کاظم، سیمای شهر مذهبی اردبیل را جلا وعظمت خاصی بخشیده است. بعضی ها بنا به نوشته کتاب اختران تابناک از اولاد امام حسن مجتبی (علیه السلام) می دانند. تاریخ ولادت و وفات آن حضرت مشخص نیست.
از برادران دیگر وی به نام سید عبدالعزیز درمحله نیار به خاک سپرده شده است.
آستان امامزاده صالح (علیه السلام) در میدان عالی قاپو در محله ملامؤمن، کوچه اونجی میدان و پشت بقعه شیخ صفى‌الدین، مسجد و مقبره‌اى قرار دارد که امامزاده صالح یا اوغلان امامزادهسى نام دارد. مقبره قدیمی و با ارزش این امامزاده در سال 1382ه.ش تخریب شده و ساختمان جدید در حال احداث می باشد.
به نقل از کتاب بحرالانساب تاریخچه ساخت بنای این امامزاده در دوره صفویه بوده و براساس اشعارى که روى کاشى‌هاى ایوان ورودى نوشته شده، بنا در زمان شاه‌عباس اول به سال 1130 هجرى ساخته شده است.. این بنا شامل رواق ـ حرم صحن و مسجد بوده که نمای جنوبی آن مرکب از ایوانی با طاق نیم گنبد و تزئینات کاشی کاری بوده است. تنها قسمت باقیمانده از بنای قدیمی یک ساختمان هشت ضلعی است که ضریح در آن قرار دارد. یک بنای نوساز مستطیل شکل نیز در سالهای اخیر به حرم اضافه شده است و در قسمت ورودی بنا دو مغازه نوساز آجر ـ سیمانی به چشم می خورد، در اطراف حرم نیز قبور متعددی به چشم می خورد که متعلق به خادمین قبلی بنا و مراجع عالیقدر می باشد. تنها تزئینات قابل ذکر و باقیمانده در این بنا کاشی کاری هایی است که در نمای ورودی آن و سر در بقعه در عهد شاه عباس دیده می شود. امامزاده در سالهای خیلی قبل دارای رونق بیشتر و گنبد و رواقها بوده به مرور زمان یا به علت کم توجهی گردانندگان ساختمان آن مخروبه شده و به حدود آن تجاوز و بنام اشخاص ثبت گردیده بود و گنبد آن نیز بر اثر نشت آب و رطوبت اطراف گنبد مستهلک و در آستانه ریزش بود. جهت بازسازی آن هیأتی تشکیل در مرحله اول نسبت به تسطیح محوطه (منهای) گنبد اقدام بعد چون عرصه باقی مانده برای احداث مجدد امامزاده بسیار کوچک بود، لذا هیأت امنا تصمیم به بزرگ کردن حریم آن و خریداری سه باب خانه متصل به آن نمودند. در فاز اول بقعه با مساحت حدود 200 متر مربع با یک گنبد بتونی و فلزی (جناغی) می باشد. مجموعه بنا شامل رواق، حرم، صحن و مسجد است و نماى جنوبى آن مرکب از ایوانى با تاق نیم گنبد و ترئینات کاشیکارى است. براساس اشعارى که روى کاشى‌هاى ایوان ورودى نوشته شده، بنا در زمان شاه‌عباس اول به سال 1130 هجرى ساخته شده است. بقعه داراى رواق مستطیل با تاق و تویزه است. دو سوى ورودى بنا و ورودى حرم که روبروى هم قرار دارند، هشت تاقنما ساخته شده و پنجره‌هایى که در تاقنماهاى جنوبى ساخته شده است، نور داخل رواق را تأمین مى‌کند. ایوان ورودى حرم، داراى تزئینات مقرنس‌کارى و آئینه‌کارى محدود است. حرم بقعه، در شمال رواق قرار دارد و داراى طرح هشت ضلعى با هفت تاقنما در هفت ضلع است. در سه تاقنماى جنوبى، شرقى و غربى، پنجره‌هایى براى نورگیرى نصب شده است. ضریح آهنى بقعه در وسط حرم قرار دارد و در جوار حرم، اتاقى به چشم مى‌خورد که مدفن دو تن از علما و مراجع عالیقدر گذشته است.
امامزاده دارای پنج نفر هیأت امنا می باشد که با نظارت اداره اوقاف به امورات آن (درآمد و هزینه) رسیدگی می کنند و آقای حاج لطیف نباتی مسئول هیأت امنا می باشد.
آدرس :استان اردبیل ـ شهرستان اردبیل ـ بخش مرکزی ـ شهر اردبیل ـ میدان عالی قاپو، مسجد ملامؤمن
منبع : سایت امامزادگان
