تغذیه‌ی مناسب فصل

بهترین و مغذی‌ترین مواد غذایی آندسته از خوراکی‌هایی هستند که طبیعت با توجه به نیازهای بدن ما فراهم ساخته است. چنانچه بخواهیم سلامتی خود را حفظ کرده و از بیماری‌ها بدور باشیم، بسته به شرایط آب و هوایی، فصول و دیگر عوامل خاص بدنی، در مواد غذایی که مصرف می‌کنیم بایستی تغییراتی ایجاد کنیم.
آیا تا به حال متوجه شده‌اید که چگونه بدن به محض بالا رفتن جیوه، سست و بی‌حال می‌شود؟ میزان اشتهای یک بدن طبیعی با تغییرات در درجه حرارت و میزان رطوبت، تغییر می‌کند. اما بسیاری از ما، به علت قرار گرفتن تحت تأثیر عادات و گاهی اوقات شیوه زندگی پذیرفته شده در اجتماع، روز به روز و ماه به ماه همان غذاهای پخته شده به همان روش را مصرف می‌کنیم. نتیجه‌ی آن بدین گونه است که بدن ما نمی‌تواند تغییرات طبیعی محیط را تحمل کرده و نیروی حیاتی تضعیف می‌شود.
رمز کار این است که به آنچه بدنتان می‌گوید گوش کنید. اگر هیچ اشتهایی ندارید، چیزی نخورید، ابداً چیزی نخورید. بدن سعی می‌کند به شما بگوید که معده‌تان مجبور بوده که با افزایش درجه حرارت هم بیرون و هم درون بدن مقابله نموده و زیر و رو کردن مواد غذایی و کشیدن آب آن برایش سخت‌تر شده است. علاوه بر این، گرما، رطوبت بدن را خشک کرده و پوست و همینطور هم کبد و غدد مسئول حفظ درجه حرارت داخلی بدن مجبور به کار بیشتری خواهند بود. تحت این شرایط، آیا عادلانه است که بدن را مملو از مواد غذایی کنیم که تولید انرژی و گرما می‌کنند؟
آیورودا (طب‌ سنتى‌ هند) به ما می‌آموزد که میان مواد غذایی که مناسب آب و هوا و فصول مختلف است تمایز قائل شویم. هر منطقه جغرافیایی، درجه حرارت، رطوبت و البته، شرایط محیطی منحصر به فرد خود را دارد. مواد غذایی نیز بایستی به همین ترتیب طبقه‌بندی شوند.
همانطور که در گستره‌ی فصول حرکت می‌کنیم، از آب و هوای گرم و مرطوب تابستان که تقریباً در تمام نقاط جهان دیده می‌شود، گرفته تا آب و هوای سرد و متعادل و خشک‌تر پاییز، بدنمان به مواد مغذی متفاوتی نیاز دارد. در بیشتر افراد، آب و هوای سرد با درد مفاصل، خشکی پوست و گازهای گوارشی یا اختلالات عصبی همراه است. در طول تابستان، مشکلاتی که ممکن است با آن مواجه شویم گزیده شدن توسط حشرات، به وجود آمدن جوش‌های پوستی در برخی از کشورها، و آفتاب سوختگی همراه با ترک خوردگی پوست می‌باشند. مواد غذایی مصرفی برای تابستان بایستی طبیعت خنکی داشته و از رطوبت بالایی برخوردار باشند. کدو، خیار، نوشیدنی‌های سرد شیرین مثل شیر یا شیر بی‌چربی، برنج، میوه‌های آبدار، توفو و سایر محصولات تهیه شده با شیر، مواد غذایی مناسبی برای این فصل می‌باشند. بهتر آن است که از خوردن گوشت و همینطور هم نوشیدنی‌های الکلی اجتناب شود. خوردن مواد غذایی ترش، چرب و یا گرم کاملاً ممنوع می‌باشد. یکی از مؤثرترین خنک کننده‌های معده که همچنین تعادل شیره‌های گوارشی را حفظ می‌کند، آب آلوئه‌ورا می‌باشد.
فصل بارانی به دنبال تابستان خشک در بسیاری از کشورها و یا در مناطق استوایی خواهد بود. هزاران سال پیش، حکیمان و فرزانگانی که آیورادا را به رشته‌ی تحریر در آوردند، تأثیر سرمای آب ایجاد شده توسط جو همراه با اسید ترکیبات اتمسفری را که از آسمان شسته شده و به پایین می‌آیند را تخمین زده و برآورد کرده بودند. بنابراین، مفهوم باران اسیدی، متعلق به عصر حاضر نبوده و و اثرات آن بر روی بدن ما نیز مورد تأیید مستندات قرار گرفته است. در چنین آب و هوایی، عسل بهترین شیرین کننده بوده و ویژگی‌های گرم و خشک آن بدن را آرام می‌سازد. یک فنجان چای گرم با عسل در یک روز بارانی سرد برای بدن و همچنین برای اعصاب مفید می‌باشد. غلات کامل مثل جو، گندم و برنج جهت تقویت گوارش بعد از بی‌اعتدالی‌های فصل تابستان توصیه می‌شود. سوپ مغذی سبزیجات یکی دیگر از وعده‌های غذایی مفید می‌باشد.
با نزدیک شدن فصل پاییز، خنکی طرب انگیزی هوا را فراگرفته و بدن یک بار دیگر با اشتیاق به استقبال فصل سرما می‌رود، فصلی که مجدداً پرتوانی را بازگردانده و رخوت و بی‌حالی فصول گرم و مرطوب گذشته را از بین می‌برد. در این وقت، همه نیاز به گرما، رطوبت، مواد غذایی چرب با طعم و مزه‌ی تند، شور، شیرین و ترش دارند. هرچند مواد غذایی سبک و کم کالری، با تأکید بر مصرف ادویه‌جات توصیه می‌شود. ادویه‌جات کمی معطر، مانند، هل طعم بخصوصی را به غذاها می‌بخشد.
پاییز رفته و جای خود را به زمستانی سرد می‌دهد، فصلی که به لحاظ موسمی، سالم‌ترین دوره‌ی سال به حساب می‌آید. در این دوره بدن انسان عمل گوارش و هضم را به خوبی انجام داده و قلب و مغز نیز بسیار هوشیار می‌باشند. رشد، افزایش ایمنی طبیعی و تقویت حافظه، به همراه آوردن نیروی حیات به ریه‌ها و قلب ... همه علامت فصل زمستان می‌باشند. مواد غذایی که بایستی در این فصل استفاده کنید، غلات و حبوبات پخته‌ شده‌ی گرم، برنج و جو، لوبیا، پروتئین‌های دیر هضم‌تر مانند گوشت، چای داغ، شیر گرم، و فهرستی از مواد غذایی آرام بخش و تسکین دهنده می‌باشند. زمستان همچنین فصل سرفه و دفع خلط از بدن است. این حالت را می‌توان از طریق کاهش مصرف خوراکی‌های خلط‌آوری مانند موز تحت کنترل در آورد. افزوده شدن چند کیلویی بر وزن بیشتر افراد در این فصل امری تصادفی نیست، هرچه باشد، در این فصل بایستی در مقابل سرما خود را مجهز کرده و برای سختی گرمای سال بعد به اندازه‌ی کافی ذخیره کنیم!!
با ذوب شدن برف، از بین رفتن مه و کم اثر شدن هوای تند و تیز، با پیدا شدن فصل بهار، تازگی و طراوت در تمام جهات به ارمغان آورده می‌شود. بهار فصلی است که انرژی ذخیره شده‌ی قلب آزاد می‌شود. بهار همچنین زمان ابتلا به آنفولانزا، تب و عفونت‌های ویروسی است. در اغلب فرهنگ‌های سنتی، بهار موسم انتخاب سبزیجات مقوی برگ تیره ... قاصدک (مناسب برای کبد) و گزنه (مناسب برای کلیه) است. چای زنجبیل مخصوص این فصل بوده، زمانی که به معنای واقعی کلمه، بدن نیاز دارد سموم جمع شده در طول ماه‌های فصل زمستان را دفع نماید. تمریناتی که برای این پاکسازی حیاتی است، فعالیت، پیاده‌روی و زیاد نخوابیدن را شامل می‌شود!
ایجاد عادات غذایی که مطابق با شیوه‌ی زندگی فرد و تغییرات طبیعی است کاری معقولانه بوده و این بهترین و سالم‌ترین راه زندگی است.