سندرم گیر افتادن عصب مچ دست

15 روش برای غلبه بر این سندرم

تازه سه پاراگراف از نامه ی خود به نوه اتان را نوشته اید که درد و گزگز در دستی که با آن می نویسید وادارتان می کند قلم را زمین بگذارید. هفته ها به دنبال یک رنگ مناسب برای آشپزخانه گشته اید. اما حالا هنوز چند بار قلم را بر روی دیوار نکشیده اید که ناچار می شوید به خاطر درد آزاردهنده ای که در مچ و دستتان احساس می کنید آن را در سطل رنگ بگذارید و بروید. شب با بی حسی و کرختی دست و مچ، بدون آن که ظاهراً علتی داشته باشد از خواب بیدار می شوید. اگر چنین مواردی برای شما هم اتفاق می افتند، احتمال دارد که به سندرم گیر افتادن عصب مچ دست مبتلا باشید. این سندرم چیزی نیست که ظرف یک شب اتفاق بیافتد؛ بلکه اختلالی تدریجی است که در نتیجه ی وارد آمدن فشارهای شدید و مکرر به دست و مچ، به مرور زمان عارض می شود. برای مثال چند لحظه به تونل هلند در شهر نیویورک بیاندیشید. تصور کنید که عبور از آن در ساعات پرتردد و شلوغ چقدر مشقت بار و رنج آور است؛ وسایل نقلیه همه سعی دارند از خیابان های اطراف وارد این تونل شوند. خوب مچ شما هم که به تونل معروف است، شباهت زیادی به همان تونل زیر رودخانه ی هادسون طی ساعات شلوغ و پرتردد روز دارد. البته با این تفاوت که از تونل مچ شما کامیون یا تاکسی عبور نمی کند. بلکه عصب و تاندون می گذرد و هنگامی که دایماً از دست خود برای انجام کارهای پر فشار - مثل نوشتن، تایپ کردن یا ضربه زدن با چکش استفاده می کنید- تاندون ها ملتهب و متورم شده و عصب مدیان (1) (میانی) که به دست می رود، تحت فشار قرار می گیرد و در نتیجه ی آن احساس درد شدید خواهد بود. در تونل هلند هنگامی که ترافیک سنگین می شود بوق ها به صدا درمی آیند. در مچ دست هم زمانی که تاندون ها متورم می شوند درد یکباره سر بر می آورد. به طور متوسط زنان 40 تا 60 ساله دو برابر مردان به این بیماری مبتلا می شوند. اغلب علایم بیماری در یک دست تظاهر می کنند. اما ممکن است در هر دو دست هم ظاهر گردند. گاهی در دستی که دچار مشکل شده بی حسی و گزگز یا حالتی مثل خواب رفتگی احساس می شود. این علایم معمولاً در انگشت شست و اشاره بروز می کنند. اما ممکن است همه ی نقاط دست را در بر گیرند. هنگامی که این علایم به سراغتان آمدند، یعنی وقت آن است که به فکر رهایی از آن ها باشید. در این جا می گوییم این کار چگونه امکان پذیر است.
- حرکت چرخشی مچ دست
فیزیوتراپیست «سوزان آیزرن هاگن» می گوید: «هنگامی که سوزش و گزگز آغاز می شود به انجام برخی از تمرینات و حرکات ساده ی دست بپردازید. یکی از این حرکات چرخشی حرکت ساده ی چرخاندن مچ دست است. دست خود را به آرامی و دایره وار به مدت 2 دقیقه بچرخانید. با این حرکت تمامی ماهیچه های مچ به حرکت در می آید. گردش خون مجدداً برقرار و مچ دست از حالت خمیدگی که طبعاً موجب بروز علایم سندرم می گردد خارج می شود».
- بلند کردن دست
دست ها را از روی آن صفحه کلید بردارید و بالا ببرید. بازوها را بالای سر ببرید. سپس آن ها را بچرخانید و در همین حال به مچ ها نیز چرخش بدهید. این حرکت، شانه، گردن و قسمت فوقانی پشت را در وضعیت بهتری قرار داده، انقباض و فشار را از روی آن ها بر می دارد.
- استراحت دادن به دست ها
از انجام هر کاری که مشغول آنید دست بردارید و کمی استراحت کنید. «آیزرن هاگی» توصیه می کند دست ها را از قسمت مچ به پایین روی میزی گذاشته سر را به مدت 2دقیقه بچرخانید. گردن را به جلو و عقب سپس به طرفین خم کنید. آنگاه با دادن یک چرخش به گردن به شانه راست و سپس به شانه چپ خود نگاه کنید.
- ورزش را مثل غذا خوردن جزو کارهای روزنه قرار دهید
ورزش و استراحت دادن به عضلاتی که برای شما تولید مشکل می کنند، حتی زمانی که دردی احساس نمی کنید، بسیار حائز اهمیت است. حرکات ورزشی را نظیر آنچه در بالا بدان اشاره شد حداقل روزی چهار مرتبه تکرار کنید.
- مصرف آسپیرین
جهت کاهش درد و التهاب از یک داروی ضد التهاب غیراستروییدی نظیر آسپیرین یا ایبوپروفن استفاده نمایید.
- استامینوفن مصرف نکنید
استامینوفن برای تسکین سر درد است نه سندرم گیر افتادن عصب مچ دست. به گفته ی دکتر «کش» استامینوفن درد را کاهش می دهد ولی بر التهاب بی تأثیر است.
- استفاده از یخ
با استفاده از کیسه ی یخ می تون تورم را کاهش داد. دست خود را در بالشتک حرارتی نپیچید. زیرا موجب افزایش التهاب موضع می شود.
- بالا بردن دست ها
هنگامی که دست از کار می کشید تا اندکی استراحت کنید، دست را پایین تر از شانه قرار ندهید. بنشینید و آرنج ها را روی میز یا دسته های صندلی بگذارید. دست ها را در جهت بالا نگه دارید. این حالت در رفع درد و احساس آرامش مؤثر است.
- فشردن انگشتان
فشردن ملایم انگشتان به رفع سوزش و گزگز کمک می کند. انگشت ها را خم کنید و به کف دست بفشارید. سپس آن ها را باز کنید و در همان حال نگه دارید و دوباره همین عمل را تکرار نمایید.
- صاف خوابیدن
هنگام خوابیدن دست ها را نزدیک به بدن و مچ ها را مستقیم قرار دهید. اگر بگذارید دستتان از لبه تخت آویزان شود بر فشار وارده بر آن افزوده می گردد. چنانچه در اثر درد از خواب بیدار شدید در همان موقع به انجام حرکات ورزشی که روزها انجام می دهید بپردازید. درد و گزگز شبانه احتمالاً حاکی از آن است که بستن مچ در شب مؤثر خواهد بود.
- استفاده از آتل
برای رهایی از علایم سندرم از یک آتل مچ جهت صادف نگه داشتن آن استفاده نمایید. آتل از وارد آمدن فشار به عصب جلوگیری می کند. البته خرید یک آتل مچ به سادگی خرید یک جفت دستکش نیست. دکتر«کش» خرید آتل های دارای لایه ی فلزی و بندهای Velcro را توصیه می کند. این آتل ها ضمن حفاظت از دست، زیاد هم سفت نیستند. آتل های پلاستیکی معمولاً سفت، داغ و چسبنده اند. به هر حال از هر نوع آتلی که استفاده می کنید باید درست به اندازه کف دستتان باشد و شست و انگشتان از آن بیرون بمانند. شاید مایل باشید برای تهیه ی چنین آتلی از یک خیاط کمک بگیرید. برای این منظور باید حتماً از یک فیزیوتراپیست یا درمانگر حرفه ای برای اندازه گیری دست کمک بخواهید. تا اطمینان یابید که آتل کاملاً هم سایز دستتان تهیه خواهد شد.
- محکم نبندید
نباید با بیش از حد محکم بستن دست، ترافیک آن را متوقف نمایید! مچ خود را با بانداژAce نبندید. زیرا ممکن است در اثر محکم بستن مچ باعث قطع جریان خون شوید.
- به اندازه بودن دسته ی اشیاء
اگر ناگزیرید چیزی را از دسته اش بگیرید و حمل کنید توجه داشته باشید که دسته ی آن کاملاً به اندازه دست شما باشد. اگر خیلی کوچک است با یک بند یا نوار یا شلنگ لاستیکی آن را اصلاح کنید. اگر دسته خیلی بزرگ است آن را تعویض نمایید.
- مراقبت از مچ حین کار
اگر پس از استفاده از مته ی قدیمی خود، در دست احساس درد نمودید طریقه ی به دست گرفتن و نگه داشتن آن را تغییر دهید.
هنگام استفاده از ابزار دستی بر مچ فشار نیاورده و تا حد امکان شانه و آرنج خود را به کار گیرید.

هشدار پزشکی

- شاید آرتریت باشد
درد مچ و دست همیشه ناشی از سندرم گیرافتادن عصب مچ دست نیست و در واقع ممکن است علامت یک بیماری مهم دیگر باشد. در حقیقت اگر حین انجام حرکات ورزشی حالت خرد شدگی و ترک خوردگی در مچ دست احساس کنید، یعنی به سندرم گیر افتادن عصب مچ دست مبتلا نیستید و این علامت ممکن است نشانه ی آرتریت باشد. لازم است در این باره با پزشک خود گفتگو نمایید.
- مزیت استفاده از ویتامین B6
تحقیقات اخیر نشان می دهند که درمان تحت نظر پزشک توأم با مصرف ویتامین B6 می تواند به رفع علایم سندرم گیر افتادن عصب مچ دست کمک کند. طی یک پژوهش 12ساله توسط دکتر «مورتون کاسدان» مشخص شد از بین 494نفر مبتلایان به این سندرم که ویتامین B6مصرف می کردند 68% بهبود یافتند. یکی از جراحان به نام دکتر «جان الیس» سال ها از ویتامین B6 برای درمان سندرم مزبور بهره گرفته است. به اعتقاد وی این سندرم ناشی از یک کمبود است و درصد بالایی از مبتلایان به این بیماری دچار کمبود ویتامین B6هستند. دکتر «الیس» تصریح می کند که طی 26سال گذشته صدها بیمار را به طور موفقیت آمیز با مقادیر زیادی ویتامین B6 بدون آن که عوارض جانبی ای داشته باشد، درمان کرده است. وی هشدار می دهد که این ویتامین سبب ناپدید شدن فوری بیماری نمی شود و باید صبور بود. او هم چنین می گوید که اغلب 6هفته زمان لازم است تا تغییرات آنزیمی به حد کافی رسیده و علایم به تدریج شروع به از بین رفتن کنند. به گفته ی دکتر «الیس» بین 6تا 12هفته فرد واقعاً متوجه تغییر بارز و قطعی در دست ها و انگشتان خود شده و بی حسی، گزگز، سوزش، خشکی و درد دست ها فروکش می کند.
دکتر«الیس» هم چنین می گوید: «برخی از افراد پس از قطع ویتامین B6 دوباره دچار این سندرم می شوند». در هر حال " ویتامین درمانی" تنها باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. مقدار زیاد ویتامین B6 می تواند سمی باشد. مقدار مجاز مصرف آن در آمریکا 2میلی گرم در روز است.
- حقایقی در خصوص رهایی از درد
طبق برآورد مؤسسه ملی سلامت و ایمنی شغلی، سالانه 23000کارگر به سندرم گیر افتادن عصب مچ دست مبتلا می شوند(2). این بیماری بر برخی از افراد به ویژه کارگران مسئول شقه کردن گوشت، صندوقداران، اپراتورها، کارگران خط تولید در کارخانه ها، راننده های کامیون و افرادی که با چکش های پنوماتیک کار می کنند و خلاصه اشخاصی که ضمن کار مجبور به استفاده از دست های خود هستند، اثرات بیشتری به جای می گذارد. کسانی که در خانه کار می کنند نیز در معرض خطر می باشند. این سندرم افراد خانه داری را که مدت زیادی با دست مشغول چلاندن لباس های خیس، جارو کردن با جاروی دستی، ریز کردن و خرد کردن با چاقو یا حتی جدا کردن نخود از پوست آن هستند، مورد هجوم قرار می دهد. حتی کسانی که در تعطیلات آخر هفته ی خود اقدام به انجام تعمیرات و رسیدگی به خانه می کنند، ممکن است موجب آسیب رساندن به خود شوند. به عنوان مثال برای ظاهر شدن بیماری استفاده ی بیش از حد از دستگاه منگنه در تعطیلات پایان هفته کافی است. حتی اگر شغلتان ایجاب می کند از دست ها استفاده کنید باز هم می توانید از بروز مشکل جلوگیری نمایید و به خاطر خوب برآمدن از عهده ی کار به پشت خود بزنید و به خودآفرین بگویید. دکتر «جان سبرایت» توضیح می دهد که سندرم وقتی ایجاد می شود که عصب مدیان در اثر خم و راست شدن مچ تحت فشار دایمی قرار گیرد. اگر مچ دایماً خم و راست شود فشار وارده بر آن افزایش می یابد. به منظور جلوگیری از بروز این حالت دست ها و مچ ها تا حد امکان راست و مستقیم نگه دارید. در ابتدا ممکن است خم نکردن مچ مثلاً حین تایپ کردن یا رانندگی غیرعادی به نظر برسد. اما مرورزمان و تمرین می تواند به از بین رفتن این احساس کمک کنند.

پی نوشت :

1. Median Nerve.
2. آمار مربوط به کشور ایالات متحده آمریکاست. «ویراستار پزشکی»