روستای چغان از روستاهای بخش جویم شهرستان لارستان در استان فارس میباشد.از لحاظ آب و هوایی خشک و از نظر محصولات کشاورزی فقط گندم و جو را به صورت دیم می‌کارند. اکثر جوانان روستا برای کسب درآمد و امرار معاش به کشورهای حوزه خلیج فارس مسافرت میکنند. مکانهای تاریخی این روستا را میتوان قلعه و دلو شمس اباد در5کیلومتری چغان و کاروان سرای عباسی در دشت چغان نام برد. (از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد)
************
چغان در جنوب استان فارس؛و در بخش جویم لارستان روستایی تاریخی خودنمایی میکند که اسم چغان بر آن برای همه مردم لارستان نامیست آشنا.
چغان:روستایی با تاریخ فراموش شده … آبادیی از دل تاریخ که هنوز غبار ایام آن را استوار نگه داشته است …
بر اساس تعاریف و شواهد قدمت این آبادی به دوران قبل از اسلام بر میگردد که این خود بر اعتبار تاریخی آن می افزاید.
اینجا خواهی نخواهی دنیایت کوچک می شود، تنها خودت هستی و آدمهای اطرافت و یک دنیا آرامش حقیقی …
آسمانِ شب، آنقدر صاف و پرستاره است که نمی شود شبها چشم از آسمان گرفت. و هرچه بیشتر به آسمان نگاه می کنی، ستاره ها بیشتر می شوند…
انگار شب که روستا می خوابد سکوت سهمگینی در فضا حاکم می شود. اینجا می توان معنی سکوت کرکننده را دقیقا درک کرد…
بهار که میاید زمین این روستا نیز زیبا و هزار رنگ میشود … طوری که از این همه زیبایی هر انسانی را به وجد میاورد هر شیفته ای را مست میکند…
صمیمیت در اینجا موج میزند…عشق روان است…دوستیها بر قرار است و دنیای کوچک خوشبختی در آن ادامه دارد.
خلاصه باید بگویم در این بهشت زمینی زندگی معنی خودش را حفظ کرده است و در جریان است…
به قبرستان این روستا که میروی هم احساس میکنی هنوز زندگی برای مرده ها از جریان نیفتاده است و احساس میکنی بزرگ مردانی که روزگاری این ابادی را ساختند هنوز بر عابرانی که از کنارشان بی تفاوت میگذرند لبخند میزنند.
سنگ های قدیمی و خاک گرفته ای که نوشته های روی خیلی هاشان مخدوش شده است. اسم ها را که می خوانی، بعضی هاشان آنقدر توی خاطرات پدر و مادر تکرار شده که انگار صاحبش را کاملا می شناسی…
من آنجا ایستاده ام و به تمام آن آدمهایی که آن زیر خوابیده اند فکر می کنم. آدمهای خاطرات مادر. قصه های خوشمزه پدر. آدمهایی که یک روز توی کوچه پس کوچه های این روستا که اکنون تقریبا خالی از سکنه است، زندگی کرده اند. و من، یکی از شاخه های همان نسل، چقدر غریبه ام آنجا و چقدر دورم از دنیای آنها و دلخوشی های آن روزهایشان…
و چقدر دارم فکر میکنم به این که این روزگار چند دور دیگر قرار است بزند و آدمی که قرار است یک روز بایستد بر سر آرامگاه من چقدر با من فرق خواهد داشت؟
(سینا رحیمی)
زبان اچمی یا لاری زبانیست که تقریبا اکثر مردم لارستان با این زبان صحبت میکنند و زبان رایج مردم روستای چغان نیز میباشد.
به خاطر اهمیت تاریخی این زبان و این که زبان مادری ما نیز میباشد لازم است که کمی بیشتر با ریشه تاریخی این زبان آشنا شویم: اَچُمی از گویش‌های به جا مانده از زبان فارسی پهلوی، مربوط به دوره ساسانیان و پیش از آن میباشد و یکی از هفت ریشه اصلی زبان فارسی کنونی است.
بیشتر ساکنان جنوبی استان فارس و غرب هرمزگان شامل شهرستان‌های بستک، گراش، لارستان، خنج و روستای بلغان و قسمتهایی از بندرلنگه، گاوبندی(پارسیان)، بندر خمیر و … به این گویش صحبت می‌نمایند.
