روستای ژیوار یکی از زیباترین و درعین حالت جالب ترین روستاهی ایران است که در طرف شرق اورامان تخت و در کنار شمالی روستاهای بلبر و سلین قرار دارد این روستا در میان کو ه های کوهسالان و شاهو و درویان محصور شده و دارای دامنه های سرسبز و رنگین و مناظر طبیعی زیبا وجالبی است
ژیوار دارای دو معنی متفاوت است:1.جایگاه زندگی(در گویش محلی) 2.زنده(کردی)
ژیوار از کلمه ژیو به معنی زندگی یا همان ژیان در کردی گرفته شده است اما در فرهنگ لغت به هر دومعنی کاربرد دارد.
اما توصیف ژیوار:
در جنوب روستای ژیوار به ترتیب رودخانه سیروان- محله چکن وجود دارد.
رودخانه سیروان رودخانه ای است که از سر چشمه های نامی کوهسالان و درویان- بل چمه سرچشمه می گیرد و از جنوب روستاهای مانند:بلبر-ژیوار-سلین-نوین-کلجی-ناو-کوسه هجیج و…..گذشته و در نهایت به عراق و منطق داریان می رود. دو سد عظیم در حال احداث بر روی این رود خانه وجود داردکه یکی از آنها سد داریان و دیگری سد ژیوار-بلبر می باشد که در بین کوههای سرو برزی(کوهسالان)و درویان در حال احداث است این رودخانه در زمستان دارای آب زیادی است ولی در بهار و تابستان به علت تعدیل دما مقداری از اب رودخانه کاسته شده و جایگاه بسیار عالی برای شنا کردن می باشد.از جمله جایگاه شنا که در رود وجود دارد میتوان به مرو چلمه-سولاوه-گمو قالاوا-ویرری-اسپدم-گمه وله سرینه-گمه وله وارین-هانه ک له-گمو باغچلاـگمو کله ای و….می باشد که اغلب افراد در تابستان برای ماهی گیری و شنا به این رودخانه می رونند و در انجا حدود 5 تا 6 ساعت مشغول ماهی گیری و شنا هستند.
چکن:
چکن شامل دو بخش است که در میان یک دره قرار دارد
چکن وارینه بخش ابتدای چکن است که دارای باغ های انار -سبزی و هرچیزی که دل شما بخواهد حتی توت فرنگی و سیب و پرتقال در آن موجود است. تعدادی از خانوار های روستای ژیوار به علت آبیاری و از روی علایق و رسومات قبلی به سر باغ ها آمده اند تا هم بتوانند در کنار باغ های خود نشسته و هم با استفاده از محصول و درآمد باغ ها تامین معاش کنند.در ضمن این بخش از چکن در کنار رودخانه است و مردم بدون هیچ دغدغه ای از کمبود آب از این رود برای آبیاری باغات خود استفاده می کنند.
اما در ادامه چکن وارینه به چکن سرینه(بالایی)می رسیم که یکی از محلات روستای ژیوار می باشدو این محل نیز دارای باغات انار و …می باشد که با آب کانی سر چمه آبیاری می شود.
اما در قسمت غربی روستا کوه ملگا به رزی دامنه نیجله و باغهای درو قل ته ونی و ملگای سه رو ته موله ای قرار داردکه زیباترین مناظر ژیوار در این قسمت موجود است.
در قسمت شمالی روستا دامنه ارتفاعات کوهسالان وجود دارد ژیوار دارای هوار های نامی و معروفی از جمله هانی لار -مرودل-خویسمله-عوالان(بیشتر مربوط به روستای بلبر)می باشد در راه این هوار ها مناظر طبیعی و زیبایی های بدون قابلیت توصیف وجود دارد که مردم روستا به علت وابستگی به این مناظر همه روزهای تعطیلی را در کنار این مناظر سپری می کنند تا از زیبایی های هستی بهره ای ببرند مردم در ایام عید شروع به کوچ کردن و مهاجرت به هوار مرودل می کنند اما پس از گذشت 2 ماه به طرف هه وار هانی لار رفته و 5ماه بعدی را در این هوار به سر می برند مردمی که به هوار خویسمله کوچ می کنند 6 ماه تمام را در آنجا به سر می برند راه این روستاها در یک مسیری به نام هانه وه از هم جدا می شود به طوری که می توان گفت هانه وه سه راه تقسیم بندی این هوار ها می باشد هه وار هانه و استراحت گاهی برای مردم روستا می باشد که چایی و قلیانش جه فصلی هامن همیشه ای برپان همیشه ی گه رمه ن.
در قسمت شرقی روستا ادامه ارتاعات کوهسالان و منطق ویشه(دارای باغات انار -گردو و ..)که در کنار رودخانه سیروان است و باغات دوول وجود داردکه به وسیله کانی چه مه آبیاری می شود.
در ادامه به بررسی محلات روستای ژیوار می پردازیم
ژیوار دارای 7 محله است که شامل:1.او لاوه 2.کراباد(کرآوا) 3.نصار 4.سرحوض 5.چکن 6.ملکوه 7.بنگا
محله اولاوه:قدیمی ترین محله روستای ژیوار است که در دامنه شمالی روستا قرار دارد و خانه های آن به صورت پلکانی بر روی هم قرار گرفته اند.این محله در دامنه کوه دربند جای دارد.
محله بنگا:در دامنه شمالی روستا قرار دارد. بنگا عامیانه است و معادل فارسی آن بن دگا یا همان هسته ده می باشد که گویا هسته روستای ژیوار از این محله شروع شده است.
محله کراباد:در غرب روستا قرار دارد و در دامنه کوه ملگاو به رزی(خانه خودم در این محله واقع است.)
محله نصار:در طرف شرقی روستا قرار دارد که باغات دول در دامنه شرقی تر این محله قرار دارد.
محله چکن:در دامنه جنوبی روستا قرار دارد.که دارای باغات متوعی می باشد.(چکن پاییز غم)
محله ملکو:در دامنه جنوبی است این مخله به نحوه ی است که کاملا رو به کل ژیوار و دامنه سرسبز کوهسالان قرار گرفته به طوری که از لحاظ محیطی بهترین محله روستای ژیوار است.
محله سرحوض:در دامنه غربی روستا قرار دارد به طوری که می توان گفت این محله با دارا بودن قدیمی ترین خانه در روستای ژیوار-این محله نیز یکی از قدیمی ترین محلات روستا می باشد.
موقعیت جغرافیایی:
روستای ژیوار در منطقه هورامان استان کردستان شهرستان سروآباد در جنوب کوههای کوسالان و در کنار رودخانه سیروان و در همسایگی شمالی روستاهای بلبر و سلین واقع شده است. روستا میان دره ای قرار دارد که باغ ها و جنگلهای سرسبز بلوط حاشیۀ آن را فراگرفته است. تابستانهای گرم و معتدلی دارد و زمستانهای آن در بسیاری از سالها سرد می باشد.
راه ارتباطی:
روستا از نظر راههای ارتباطی دارای جاده شوشه ماشین رو است و هر گردشگری جهت بازدید و دیدن مناظر طبیعی و معماری زیبای روستا می تواند به روستا سفر نماید. بدلیل قرار گرفتن در فاصله بین شهرهای مریوان و پاوه شرایط سفر به این روستا در این سالها آسانتر صورت می گیرد. یعنی در روزهایی که امکان تردد از جاده اورامان تخت ممکن نباشد با خیال راحت ( استفاده از ماشین شاسی بلند ) می توان مسیر پاوه را انتخاب نموده و به شهر دسترسی پیدا کرد.
پوشش های گیاهی حومه ی روستا:
1- بلوط 2- ون 3- برالوو (آلبالوی وحشی) 4- تایله 5- چه قالی (بادام وحشی) 6- گلابی 7- ویکول (بیدل) 8- شروی 9- که که وی 10- میله وی
تاریخ ورود رسانه و ارتباطات جمعی و موارد خاص:
رادیو : در سال 1310 هجری شمسی توسط یک مهمان و دو سال بعد توسط عارف فرزند رمضان رادیو وارد روستا شده است.
جاده: در اثر پیگیری های منظم و فعالانه ای که توسط امام جمعه وقت یعنی ماموستا حامد ادراکی، شورای اسلامی و جمعی از نیروهای مسلح بومی انجام گرفت سرانجام در پاییز 1364 هجری شمسی جاده ارتباطی روستا ساخته می شود.
اتومبیل : پاییز 1364.
تلویزیون : سال 1370 توسط حبیب الله اداک بعد توسط صابر اداک که فقط روی آنتن بغداد کار می کرد. تلویزیون ذکر شده با موتور برق دیزلی کار می کرد. چندین خانوار نیز از موتورهای برق ذکر شده یک لامپ روشنایی داشتند.
روزنامه : در سال 1361 از طرف معلمان مدرسه روزنامه وارد روستا می شود اما فقط خود آنها مطالعه کرده و مورد استفاده قرار داده اند. تا این تاریخ هنوز کسی به شکل رسمی روزنامه در روستا به فروش نمی رسد امّا چند نفری اشتراکی با هفته نامه ها و روزنامه ها داردند که با تأخیر چند روزه بدست آنها می رسد.
استعداد جاذبه های گردشگری روستا:
بافت پلکانی روستا و بناهای سنتی آن
تراکم باغ های انار، انگور و انجیر
مسیر رودخانه سیروان در نزدیکی روستا
دره دربند در وسط روستا
کوه مشهور و مرتفع کوسالان در شمال روستا
پوشاک و لباس محلی اهالی
مهمان نوازی مردم روستا
قرار گرفتن روستا در دره و حصار کوه های دیدنی و جنگل های سرسبز
استراحتگاه چشمه دیدنی و بسیار خنک (چه مه) چشمه ای که تقریباً بیشتر باغ های روستا را آب می دهد.
کی حاضره یه شب تو جایی که در بالا می بینید بخوابه …!
واقعاً لذت بخشه البته با تجهیزات کامل بری!
گیاهان خوشبو:
طبیعت نادر روستای ژیوار و کوسالان آن در طول فصول سال دارای گیاهان خوشبویی است که استشمام بوی هر کدام از آنها شکری بر انسان در مقابل پروردگار را واجب می کند.
محرومیت ژیوار
روستای ژیوار یکی از زیباترین و منحصر بفردترین روستاهای ایران است . این روستا از توابع استان کردستان شهرستان سروآباد است .
از ویژگیهای بارز این روستا جاذبه‌های گردشگری و طبیعت زیبا و بافت پلکانی روستا میباشد که دست کمی از ماسوله ندارد اما بخاطر محرومیت و نداشتن جاده آسفالت زیاد گردشگر ندارد و مهم ترین علت نداشتن گردشگر معرفی نشدن آن توسط مراکز زیربط میباشد.و اینکه تا بحال در میان مردم ایران و ایرانگردان محبوب جو مناسبی در مورد استان کردستان وجود نداشت ولی در حال حاضر خوشبختانه این سوء بر طرف شده و در تمام فصول مرتبا استان ما پذیرای گردشگران متعدد و خوب است .
رودخانه سیروان
یکی از جلوه‌های طبیعی ناحیه اورامان ، وجود دره‌های پر پیچ و خم و عمیق و رودبارهای متعدد میباشد. در پایه هر کوهی دره‌ای عمیق و رودباری زیبا قرار دارد . از مجموع آب این چشمه‌‌ها و رودبارها دو رودخانة سیروان و لیله تشکیل می‌شوند که در نقطه‌ای به نام دروله در نزدیکی مرز ایران و عراق با هم تلاقی می‌نمایند. سیروان مهمترین و معروفترین رودخانه ناحیه اورامان میباشد و مسیر نسبتاً طولانی و پر پیچ و خمی دارد . این رودخانه در بخش غربی و شمال غربی اورامان قرار گرفته است . بخش اعظم آب رودخانه سیروان از چشمه‌‌های دامنه شرقی و غربی شاهو ، دامنه جنوبی و غربی کوسالان ، دامنه جنوبی دالانی و دامنه های آتشگاه و ماکوان تامین می‌گردد . به علت عرض کم امکان قایق رانی در سیروان وجود ندارد .سیروان منطقه اورامان را به دو بخش تقسیم نموده است و تنها راه ارتباطی مهم بین این دو بخش پل دوآب در حدود 25 کیلومتری شمال غربی پاوه میباشد .در کناره شمالی سیروان مقبره سلطان اسحاق در نزدیکی روستای شیرخان واقع شده است . سیروان بعد از طی مسیری طولانی با رودخانه لیلی تلاقی پیدا کرده و وارد کردستان عراق می‌شود
