روستای مران علیا

موقعیت جغرافیایی

روستای مران در منطقه ای بنام هه وه تو یا ( اوباتو ) قرار دارد که در شمال آن روستای قوراوا یا (علی آباد) و کانی کبود در شرق آن روستاهای کانی شیرین و مران سفلی و جنوب آن روستای سیر ودر غرب آن روستای زکی بیگ و در شمال غرب آن روستای شوانکاره یا همان حسین اباد قرار دارد این روستا یکی از منطقه های حوزه استحفاظی شهرستان دیواندره در استان کردستان می باشد که در شمال غربی شهرستان دیواندره قرار گرفته ودر حدود 60-50 کیلومتری این شهر می باشد. واژه مران از نظری لغوی به مفهوم سرزمینی می باشد که پوشیده از سنگ و سنگ ریزه و دره ای پوشیده از درخت است که این مفهوم در واقعیت به این نام مصداق دارد موقعیت طبیعی آن اینگونه است که در دره ای قرار گرفته است آب رودخانه های از روستای کلکله جار و کانی کبود و قور آوا از آن جا می گذرند هرگاه به روستای نگاه می کنیم اصطلاح معروف آب و آبادانی را به یاد می آوریم می توان گفت روستای مران هم از جمله روستاهایی است که آب در آبادانی آن نقش مهمی داشته است. قرار گرفتن روستا هم در دره بخاطر مسائل امیتی خاصی بوده که در گذشته به آن تمسک می کردند و یا بخاطر این که منطقه دارای زمستانهای سردی بوده است و در دره ها نسبتاً آرام تر و گرم تر بوده و از وزش بادهای سرد زمستانی که در آن منطقه بوده در امان بمانند.

موقعیت طبیعی

از نظر نمای طبیعی منطقه مران دارای سه چهره طبیعی می باشد که عبارتند از 1.کوهها 2. دره ها و سرزمین های پست 3.سرزمین های همجوار کوهها

کوه های منطقه اگر از روستا شروع کنیم یال شیخ احمد – یال شیرین سوار – یال کوره- کنه سوره- هفت کانیان و غیره می توان اشاره کرد و رودخانه های منطقه چم کلکه جار- چم قورآباد- چم خواری و غیره هستند. رودخانه هایی که در منطقه مران جاری است اکثراً فصلی می باشد که ادامه جاری بودن آن به قزل اوزن می رسد و از آن جا به دریای خزر می رود.

لازم به ذکر است کلمه یال در گویش منطقه به مفهوم سرزمین و کوه می باشد.

راههای دسترسی:

مران علیا از نظر موقعیت جغرافیای به شیوه ای است که با دو استان کردستان و آذربایجان غربی در ارتباط است و برای این ارتباط خود نیز در فصل های مختلف با مشکلات خاصی دست و پنجه نرم می کند و به چند علت این منطقه از دوره توسعه که زیر ساخت آنها جاده های ارتباطی است به دورمانده است 1. صعب العبور بودن منطقه مخصوصاٌ در زمستانها 2. دور بودن از جاده های ارتباطی , چندین جاده خاکی و البته یک جاده آسفالت در دست احداث است که تاحدی مشکلات مردم روستا را کم کرده است که عبارت اند از:

1. جاده ارتباطی از روستای باشلاق و قوچاق ومران سفلی به طرف جاده دیواندره سقز.

2. جاده ارتباطی روستای گومه ای که در حال آسفالت شدن است و به جاده سقز دیواندره متصل می شود.

3. جاده ارتباطی روستای علی آباد ( قرآباد ) به طرف دو راهی تکاب

4. جاده ارتباطی روستای کانی کبود به طرف جاده تکاب دو راهی ایرانخواه

5. جاده ارتباطی کلکه جار به طرف تکاب

در حال حاضر تردد به طرف دیواندره و سقز به لطف احداث جاده آسفالت آسان شده ولی به طرف تکاب همچنان مشکلات خاص خودش را داراست.

پوشش گیاهی:

در منطقه مران به خاطر شرایط خاص آب وهوای وجنس خاک آن و میزان بارش و شکل مناظر و پوشش گیاهی متنوعی به چشم می خورد واز جهت رمز رویش گیاهان دراین منطقه بصورت منفرد گسترش یافته یا شبیه اجتماعات زنبور و مورچه دریک ناحیه یعنی اجتماع گیاهی ویژه ای دارند بادرنظرگرفتن ارتفاع زمین وجهت امتداد کوهها واختلاف آب و هوا طبقه بندی می کنیم. 1. درختان 2. گیاهان

درختان در این منطقه بیشتر در شمال و جنوب روستا قرارگرفته و تنوع آن از نظر جنس بیشتر چنار وبید می باشند که توسط خود مردم روستا کاشته شده اند که درختان شمال روستا بیشتر نقش یک سیل بند را برای روستا ایفا می کنند که این درختان غیر مشمر است درختان مشمر و میوه ای کمی هم وجود دارد اگر علت آنرا بخواهید شاید محکم ترین دلیل بر نبود آنها سرد بودن هوای منطقه را توانست ذکر کرد ولی اکنون اداره کشاورزی در این راستا طرح های مطالعاتی خاصی را در دست اقدام دارد.

گیاهان از نظر شرایط پرورش به چند بخش تقسیم می شوند: 1. گیاهان پرورشی روستای مران مانند گندم , جو , نخود , یونجه وغیره که توسط خود کشاورزان روستا کاشته می شوند که ر بخش کشاورزی درباره آن صحبت خواهیم کرد. 2. گیاهان آبزی مانند نی یا زل و جلبرگی که در چمنزار های روستا می رویند که ارتفاع نی یا زل گاه تا 1.5 متر می رسد. 3.گیاهان مرتعی این نوع گیاهان را می توان از نظر شکل و سیما به سه دسته تقسیم نمود.

1. گیاهان گندمی یا گندومگون ها می توان به طوسی –گاورمه – کیوار و غیره اشاره کرد که در اکثر مراتع روستا دیده می شوند. در بعضی مواقع مردم روستا از کیوار آدامس نیز تهیه می نمایند. 2. گیاهان نخودی می توان به گون اشاره کرد یک گیاه کیترایی است که خاصیت داروئی داردکه به وفور وجود دارد.و در گذشته کاربردی سوختی برای خانوارها داشته است و از3. گیاهان چتری می توان به تپله موسایی اشاره کرد که در واقع در روستا به فراوانی موجود است.

گیاهان خوراکی:

در منطقه مران گیاهان خوراکی فراوانی وجود دارد که شاید در فصل بهار مردم را به کوه و دشت می کشاند و بعضی از آنها نیز خاصیت طبی هم دارند در اغلب کوههای مران و نیز دشت سطح آن قارچ که بیشتر آن گیاهی است و از گیاهان دیگری می توان به بابونه – شیرین بیان – ختمی – گل گاو زبان – مه ینی – سره مرزه – پیاز کوهی سیر کوهی – چیچک – پونه- قاز یاغی – شنگ – گل آ تا – گوشته برخیله – گیاه سالمه و کنیوال و غیره وجود دارند آلبته خود مردم روستا بر این باورند که پوشش گیاهی روستا نسبت به گذشته خیلی ضعیف شده است که میتوان از علل آن به چرای بیش از حد دامها و تغیرات آب وهوا بیشتر اشاره کرد.

Digital

منبع: سایت روستا