مقدمه
آیات و روایات روشنگر و نوید بخش ظهور امام مهدی (ع) دلالت می کند که ماموریت الهی آن حضرت بسیار سترگ و دارای ابعادی مختلف واهدافی بسیار والاست. این امر اقدامی گسترده است که زندگی بشریت را در زمین دگرگون می سازد وفصل نوینی را به تمام معنا به روی انسانیت می گشاید. هر چند برنامه های ظهور امام زمان در زمینه های مختلف سیاسی وتربیتی، علمی و آموزشی و بهداشت ودرمان وسایر موارد است اما با استفاده از روایات فراوانی که در باره دوران حکومت امام مهدی موجود است سه محور عمده برنامه های آن حکومت عبارتند از: برنامه های فرهنگی، برنامه های اجتماعی و اقتصادی. به بیان دیگر جامعه بشری که بخاطر دوری از تعالیم ناب قرآن وسیره پیشوایان دینی به انحطاط فرهنگی گرفتار شده است لازم است در پرتو یک انقلاب فرهنگی بزرگ به دامن قرآن وعترت باز گردانده شود. همچنین لزوم یک برنامه جامع اجتماعی به آن جهت است که زخم های گوناگون پیکر اجتماع، التیام گیرد وبرنامه صحیحی که ضامن حیات واقعی جامعه وبرخورداری همگان از حقوق الهی وانسانی است به جای روشهای ظالمانه که جامعه را به هرج ومرج وفساد وتباهی واز بین رفتن حقوق ضعیفان کشانیده است قرار گرفته واجرا گردد. برای فراهم شدن زمینه های تعالی فرهنگی و رشد اجتماعی برنامه های ا قتصادی نیز ضرورت دارد تا ضمن آن از تمامی امکانات مادی زمینی به شکل عادلانه و در بستر مناسب استفاده شود. به بیان دیگر اینکه با بهره گیری بهینه از مواهب طبیعی، رشد اقتصادی و تامین معیشت برای همه طبقات و در همه محیط ها امکان پذیر گردد.
برنامه فرهنگی
حکومتی که در راس آن حضرت مهدی است درهای دانش بر روی او گشوده است و درک دانش وعلمی که امام عصر بر روی مردم می گشاید، قابل سنجش با پیشرفتی که بشر از نظر علمی داشته است نیست. بشر در عین اینکه به بالاترین رشد علمی و صنعتی می رسد به همان اندازه به تعالی اخلاق وکمال انسانی نزدیک می گردد. در حکومت جهانی حضرت مهدی تمام فعالیت های فرهنگی در راستای رشد و تعالی علمی وعملی مردم خواهد بود و با جهل ونادانی در همه ی زمینه ها مقابله خواهد شد. به چند نمونه از مهمترین محورهای جهاد فرهنگی در حکومت حق میپردازیم.
الف – شکوفایی دانش وصنعت
هیچ برنامه و انقلابی بدون یک جهش فکری وفرهنگی پویا نشده و تحقق نخواهد یافت وبدون آن به رشد وتکامل لازم خود نمی رسد. لذا نخستین گام در تحقق بخشیدن به چنین هدفی اقدام به یک انقلاب فرهنگی است که افکار را از دو جهت به حرکت در آورد. 1- در زمینه ی علوم ودانشهایی که مورد نیاز یک جامعه ی آباد، آزاد وسالم از نظر مادی وروبنایی است. 2- در زمینه ی آگاهی به اصول یک زندگی صحیح انسانی آمیخته با ایمان در جهت معنوی و زیر بنایی است. ( آیه الله مکارم شیرازی، 1380ش:260) درتوضیح این دو مطلب به نمونه هایی از روایات پیشوایان اشاره میشود. 1- حضرت علی (ع) می فرمایند: علم بیست و هفت حرف است وتمام آنچه پیامبران آورده اند دو حرف است، به جهت عدم استعداد و عدم آمادگی مردم بیش از این نگفته اند نه این که بلد نبودند زیرا رسول خدا (ص) فرمود: نحن معاشر الانبیاامرنا ان نکلم ااناس علی قدر عقولهم ما گروه پیامبران دستور داریم که با مردم به اندازه ی خردشان سخن گوییم ( کلینی، 1386ش: 1 / 56) در زمان حضرت قائم (ع ) استعدادها شکوفا میشود ومردم توانایی درک هر گونه علم را خواهند داشت ومردم تا امروز، هنوز بیش از دو حرف آن را نشناخته اند وچون حضرت قیام کند بیست وپنج حرف دیگر را بیرون آورد وآن دو حرف را به آنها اضافه می کند تا این که تمام بیست وهفت حرف را نشر دهد وتفسیر نمایدوعلم ودانش را به نهایت کمال واوج نهایی خود برساند وجامعه را از هر گونه علم ودانش غنی سازد بدیهی است که رشد وتوسعه علمی در همه ی زمینه ها برای انسان روی میدهد ودر روایات متعددی آمده که نشان میدهد فاصله دانش صنعتی در آن زمان با صنعت کنونی بسیار زیاد خواهد بود. ودر ادامه به برخی از روایات اشاره میکنیم. ان قائمنااذاقام مدالله بشیعتنافی اسمائهم و ابصارهم حتی لایکون بینهم وبین لقائم بریدیکلمهم فیسمعون وینظرون الیه وهوفی مکانه هنگامی که قائم ماقیام کند خداوند آنچنان گوش وچشم شیعیان ما را تقویت می کند که میان آنها ورهبرشان نامه رسان نخواهد بود با آنها سخن میگوید وسخنش را می شنوند واو را می بینند در حالی که او در مکان خودش است وآنها در نقاط دیگر جهان هستند. ( مجلسی، 1372ش: 52 / 336 ) یعنی وسایل انتقال صدا وتصویر بطور همگانی و ساده وآسان در اختیار همه ی پیروان او قرار میگیرد و مسائل جاری این حکومت بدون نیاز به کاغذ بازی، آنچنان که راه ورسم دنیای امروز است وشاید نیمی از وقت ونیروی انسانی را تلف کرده وگردش همه ی کارها را کند میسازد ورسیدن حق را به حق داران به تاخیر میاندازد حل وفصل میشود. همه دستورها و برنامه ها باسیستم شهود وحضور ابلاغ واجرا میگردد. حدیث گویای دیگری که در این زمینه از امام صادق (ع) نقل شده موضوع را به نحو روشنتری تکمیل می کند آنجا که فرمود: ان المومن فی زمان قائم وهوبالمشرق سیری اخاه الذی فی المغرب وکذالذی فی المغرب یری اخاه الذی بالمشرق مومن در زمان قائم در حالی که در مشرق است برادر خود را در مغرب می بیند، هم چنین کسی که در غرب است برادرش را در شرق می بیند ( گلپایگانی، 1373:، 483 ) ارتباط مستقیم نه تنها در سطح حکومت بلکه در سطح عموم عملی میشود وپیوندهای ظاهری وجسمانی، پیوندهای معنوی دلها را استحکام می بخشد آنگونه که جهان را به راستی به شکل یک خانه ومردمش همچون اهل یک خانواده خواهند بود. و به این ترتیب، علم و دانش و صنعت در اختیار بهسازی وضع جهان و تحکیم پایه های اخوت و برادری قرار خواهد گرفت. ( آیه الله مکارم شیرازی، 1380ش: 264)
ب- قرآن ومعارف اسلامی
در حکومت حضرت مهدی مردم به گونه ی بی سابقه ای به دین اسلام روی می آورند وروزگار خفقان وسر کوب دین داران وممنوعیت مظاهر اسلامی بسر آمده و در همه جا آوای اسلام طنین انداز است و،آثار مذهب تجلی می کند. اسلام در این روزگار به همه جا،شهر و روستا و دشت و بیابان وبا وجود مخالفت قبلی برخی از آنان، رخنه کرده آنان را تحت تاثیر قرار میدهد ودگرگون می سازد. در چنین شرایطی استقبال وپذیرش مردم به مظاهر و شعارهای دینی، بی سابقه خواهد بود. امیر مومنان علی (ع) می فرماید:کانی انظر الی شیعتنا بمسجد الکوفه قد ضربواالفساطیط یعلمون الناس القرآن کما انزل گویا شیعیانم را می بینم که در مسجد کوفه گرد آمده اند وبا بر پایی چادرهایی، مردم را به همان ترتیبی که قرآن فرود آمده بود آموزش میدهند. (مفید،1378ش:2/528)امام باقر (ع)میفرماید:در روزگار حضرت مهدی (عج)به اندازه ای به شما حکمت وفهم داده خواهد شد که یک زن در خانه اش، بر طبق کتاب خدا وسنت پیامبر (ص)قضاوت می کند. (نعمانی ، 1359ش:279)
ج- ساختن مساجد
از آنجایی که مسجد پایگاه مرکزی برای عبادت وتعلیم وتعلم در جهت تکامل نفوس است امام قائم در این جهت نیز توجه خاص دارد. امام صادق (ع) می فرماید: اذا قائم آل محمد (ص) بنی فی ظهر الکوفه مسجداله الف باب هنگامی که حضرت قائم قیام کند در پشت کوفه مسجدی میسازد که هزار در خواهد داشت ایجاد مسجدبزرگی در پشت کوفه (صحرای نجف ) باشد در روایتی از امام باقر نقل شده که پیامبر خدا فرموده: گویا حسنی را در کوفه با حسینی (ظاهرا منظور امام قائم است )میبینم که حسنی با یارانش با حسینی بیعت می کنند ودر اطراف آن حضرت هستند تا در جمعه ی دوم مردم گویند نماز پشت سر امام قائم مساوی با نماز پشت سر رسول خداست اما بر اثر کثرت جمعیت در مسجد کوفه جا پیدا نمیشود. امام به پشت کوفه رفته وخط مسجد بزرگی را می کشد که آن مسجد هزار در دارد تا مصلای بزرگ وفراگیر برای همه ی جمعیت باشد. (طوسی، 1387 ش: 784 )
د- رشد معنویت واخلاق
قرآن کریم وتعالیم اهل بیت (ع) بر رشد اخلاقی و معنوی بشر بیشترین تاکید را داشته اند زیرا با شناخت و معرفت اصولی است که خداوند، بهتر بندگی می شود ودر نتیجه آن، انسان به رشد و کمال ولقای الهی دست مییابد. امام باقر(ع ) می فرماید: اذا قام قائمنا وضع الله یده علی رووس العباد فجمع بها عقولهم وکملت به ااحلامهم هنگامی که قائم ما قیام کند خداوند دستش را بر سر بند گان گذاشته، اندیشه های ایشان جمع واخلاق آنها کامل میگردد. ( کلینی، 1386ش: 1 /60 ) در پرتو حکومت مهدی بستر مناسب برای کمال عقلی واخلاقی بشر فراهم خواهد آمد وکمال عقل موجب بروز وظهور اخلاق نیکو در انسان خواهد بود. وهدف پیامبر اسلام (ص) که میفرماید: برای به کمال رساندن اخلاق مردم مبعوث شدم تحقق می یابد.
برنامه اجتماعی
در حکومت دادگستر حضرت مهدی، برای سامان بخشی اجتماع برنامه هایی بر اساس تعالیم قرآن وسنت اهل بیت در نظر گرفته شده است که به سبب اجرای آنها، زمینه ای آماده برای رشد و تعالی افراد خواهد بود در جهانی که تحت حاکمیت الهی است خوبی ها ترویج واز بدیها نهی وبا بدکاران برخورد قانونی میشود و امنیت به طور مطلق در تمامی زمینه ها ایجاد میگ ردد و عدالت اجتماعی به معنای واقعی آن پیاده میگردد. به چند مورد از برنامه های اجتماعی میپردازیم.
1- عدالت فراگیر
در روایات فراوان مهمترین ره آورد قیام وانقلاب حضرت مهدی (ع)پر شدن جهان از عدالت ودادگری شمرده شده است. امام به عنوان بزرگترین رهبر عادل و پیشوای دادگر در پی اجرای عدالت در گستره عالم ودر همه ی زمینه های حیات خواهد بود امام حسین (ع) فرمود: اگر از دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد خداوند آن روز را طولانی کند تا مردی از فرزندان من قیام کند وزمین را پر از عدل ودادکن پس اذ آنکه از ستم وبیداد آکنده باشد این چنین از پیامبر شنیدم (صدوق، 1380ش:1/584) در حاکمیت قائم آل محمد (ص)عدالت در همه سطوح جامعه به صودت یک جریان جاری در تمام مویرگهای اجتماع در می آید وهیچ نهاد ومجموعه کوچک یا بزرگی نمی ماند مگر اینکه عدالت در آن حاکم خواهد شد وروابط افراد بر اساس آن پی ریزی خواهد شد. امام صادق (ع) در این باره فرمود: به خدا قسم، عدالت در خا نه های مردم وارد خواهد شد آنچنان که سرما وگرما به درون خانه ها نفوذ می کند. (مجلسی، 1372ش: 52 / 362) حکومت جهانی وعدل گستر مهدی (عج ) نه با ابزار زور و قانون بلکه بر اساس یک تربیت قرآنی به عدالت و احسان فرمان میدهد، افراد را پرورش میدهد ودر فضایی این چنین همگان به حکم و وظیفه انسانی و الهی خود، حقوق دیگران را، هر چند مقام وجایگاهی را نداشته باشند محترم می شمارند.
2- امنیت
یکی از اساسی ترین اقدامات حضرت قائم (عج ) بازگرداندن امنیت به جامعه است. درحکومت حضرت مهدی (عج) با برنامه ریزی دقیقی که انجام می شود در مدت کوتاهی امنیت در تمام زمینه ها به جامعه باز می گردد و مردم در امنیتی که در هیچ روزگاری مانند آن را ندیده اند به زندگی خود ادامه می دهند. در بعد امنیت به امنیت عمومی وامنیت راها وامنیت قضایی اشاره می شود.
الف- امنیت عمومی
در دوران حکومت حضرت قائم ناامنی از جامعه رخت بر می بندد وجایش را به امنیت میدهد به گونه ای که حیوانات وجانداران را نیز در بر میگیرد چنان که امیر مومنان علی (ع) فرمود: میش وگرگ در یک محل می چرند وکودکان با مار وعقربها بازی میکنند و این گزندگان به آنان آسیبی نخواهند رسانید. ( قمی، 1384ش: 1107) در اثر برکت وجودی امام زمان درنده خویی از بین رفته ونابود خواهد شد وجامعه در امنیت کامل در آمده وگرگ صفتان خونخوار نخواهند توانست از وجود مستضعفان جامعه بهره کشی نمایند. واین اشاره به برقراری عدالت اجتماعی در جهان وتغییر روش گرگ صفتان خونخوار که با سازش با حکومتهای جبار قرن ها به خوردن خون قشرهای مستضعف جامعه انسانی ادامه میدهند باشد. ( گلستانی، 1385 ش: 2/216)
ب- امنیت راه ها
امام صادق (ع) می فرماید: حکومت مهدی (عج) به گونه ای است که پیرزن ناتوان از مشرق به قصد سفر به مغرب بیرون می رود هیچ کس او را خشمگین ننماید.( موسوی، 1383ش: 1/91) شخصی از امام صادق (ع) پرسید: چرا آرزوی ظهور حضرت قائم را داشته باشیم؟ آیا در دوران غیبت مقام والایی داریم؟ حضرت فرمود: سبحان الله آیا دوست نداری که امام، عدالت را در جهان بگستراند وامنیت را در راهها برقرار کند وبا حکم منصفانه با ستمدیده رفتار نماید و به او یاری رساند؟ (مجلسی، 1372ش: 52/144)
ج- امنیت قضایی
یکی از اقداماتی که پس از ظهور امام مطرح است مجازات افرادی است که جهان را سراسر نا امن کرده ومیلیونها کشته وزخمی ومعلول بر جای گذاشته اند ونابسامانی های مادی ومعنوی را بوجود آورده اند. پس از ظهور حضرت تعقیب و دستگیری و محاکمه ی آنان امری حتمی و ضروری است. به خاطر مراقبت های شدید که در عصر حکومت او طبق روایات اعمال می گردد، حتی مجرمان در محیط خانه ی خود نیز در امان نخواهند بود چرا که ممکن است با وسایل پیشرفته ای که در اختیار خواهند داشت تحت کنترل باشند به عنوان مثال، امواج صوتی آنها بر روی دیوار قابل کنترل گردد که این خود اشاره ی دیگری به وسعت ابعاد مبارزه با فساد در عصر حکومت اوست. داوری کردن حضرت بر طبق قانون داد رسی حضرت محمد (ص) و قانون دادرسی داوود (ع) گویا اشاره بر این نکته ی لطیف است که اوهم به موازین ظاهری اسلامی، هم چون اقرار وگواهی شاهدان ومانند آن استفاده میکند وهم از طرق روانی وعلمی برای کشف مجرمان اصلی آن چنان که پاره ای از نمونه های آن از عصر داود نقل شده است بعلاوه در عصر امام به موازات پیشرفت علوم ودانشها وتکنیک وصنعت، آنقدر وسایل کشف جرم تکامل می یابد که هیچ مجرمی نمی تواند ردپایی که با آن شناخته می شود واز خود به جا میگذارد از دست قانون گریخته و رهایی یابد. ( آیه الله مکارم شیرازی، 1380ش: 279 )
3- لغو امتیازات طبقاتی ونژادی
در دوران حکومت حضرت قائم امتیازات طبقاتی ریشه کن وفخر فروشی به ثروت وتکبر به جاه ومقام از بین خواهد رفت وهمه چیز بطور مساوی تقسیم می شود ودارایی ملاک شخصیت وارزش نخواهد بود. پول رایج آن زمان طلا ونقره میشود وهر کسی به آنها احتیاج پیدا کند از امکانات حکومتی رفع نیاز میکند ودیگر جایی برای امتیازات طبقاتی وجود نخواهد داشت. در حکومت مهدی موعود تربیت وفرهنگ به گو نه ای رشد مییابد که بر تمام تبعیضات نژادی خط بطلان کشیده میشود وملاک شخصیت وشرافت وفضیلت را تنها تقوا ومیزان عبودیت قرار میگیرد.
4- حذف تجمل گرایی
یکی از بلایای خانمانسوزخانواده ها وبه تباهی کشیدن آنان چشم وهم چشمی و تجمل گرایی آنهاست. در عصر حکومت حضرت قائم، تعلیمات مدنی وتربیت فردی واجتماعی به گونه ای خواهد بود که کسی به فکر تجمل گرایی نخواهد افتاد ونیز جامعه، چنین اشخاصی را نخواهد پذیرفت زیرا، فهم وایمان و درایت انسانها بالاتر از اینگونه پستی ها وخود برتر بینی ها خواهد بود.
5- محبت واحترام در میان مردم
زمانی برای انسان زندگی شیرین ورضایت بخش خواهد بود که همراه با مهربانی والفت باشد. هر چند سفیران الهی جوامع بشری را به سوی این خصلت خدا پسندانه راهنمایی نموده اند. در زمان حکومت حضرت مهدی (عج) علاوه بر اینکه در اثر تربیت تشکیلات امامت، خود مردم دارای این صفت خواهند بود خداوند، نیز با نظر لطف خود محبت را در میان مردم ارزانی میدارد. خداوند در بیان صفات مومنان آخرالزمان برای ابلیس فرمود: والقی الرافه والرحمه بینهم مهربانی و رحمت به همدیگر را در بین انان می اندازم. ( مجلسی، 1372ش: 52 / 384 ) در دوران امامت حضرت قائم بزرگتر به کوچکتر مهربانی و کوچکتر به بزرگتر احترام خواهد گذاشت و این احترام متقابل زندگی را شیرین خواهد نمود.
سیاسی
1 - نابودی باطل وتوحید سراسری در همه ی زمینه ها
قیام حضرت مهدی (عج ) بر اساس حق و حقگرایی بوده و مهمترین هدف آن، برپاداشتن حق، غلبه ی نور بر تاریکی، برداشتن شرارت وشیطنت ونابودی باطل است در آیاتی که به برانگیخته شدن حجت الهی اشاره دارد نابودی باطل را بزرگترین اثر و برکت آن دانسته است. (سلیمیان، 1389ش: 3 / 180) امام باقر (ع) در باره ی آیه ی جاالحق وزهق الباطل ان الباطل کان زهوقا فرمود: اذا قام القائم ذهبت دوله الباطل هنگامی که قائم قیام میکند دولت باطل از بین میرود. ( گلپایگانی، 1373 ش: 471 ) توحید در حکومت وسیاست ودین وقانون ودر یک کلمه توحید در تمام زمینه ها که شالوده اساسی یک حکومت درخشان است در حکومت حضرت مهدی (عج) تحت رهنمود های آن بزرگ مرد الهی پدیدار میشود. امام موسی کاظم (ع) میفرماید: در تمام نقاط مشرق ومغرب کسی باقی نمی ماند جز اینکه معتقد به یکتایی خداست. ( محمدی، 1385 ش، 221)
2 - غلبه اسلام بر سایر ادیان
دولت حضرت مهدی (ع ) شرق وغرب عالم را فرا می گیرد، دشمنان خدا را نابود میکند وبا یهودیان ومسیحیان پیمان می بندد و آنان با کمال خضوع جزیه می پردازند. ( تقوی، 1381ش: 366) در تفسیر آیه شریفه هوالذی ارسل رسوله بالهدی ودین الحق لیظهره علی الدین کله ولو کره المشرکون توبه /33 اوست خدایی که رسولش را با دین حق به هدایت خلق فرستاد تا بر ادیان عالم غلبه و برتری دهد هر چند مشرکان ناراضی ومخالف باشند. از ابن عباس روایت شده است که فرمود: هیچ یهودی و نصرانی و یا پیرو دینی نمی ماند مگر آنکه به اسلام گرایش پیدا می کند تا اینکه جزیه برداشته شود و از اهل کتاب غیر از دین اسلام پذیرفته نمیشود وصلیب شکسته وخوک کشته میشود و آن مصداق فرموده ی خداوند است که اسلام را بر تمام ادیان جهان پیروز می گرداند هر چند کافران ناراضی و مخالف باشند. و این امر در زمان قائم پدید می آید. و از امام باقر (ع ) منقول است که فرمود: قائم به سبب پیدایش ترس در دل دشمنان پیروز می گردد و به یاری شدن از جانب خدا تایید می گردد و زمین برای او پیموده می شود و گنجهای زمینی برایش آشکار می گردد و فرمانروایی او شرق وغرب جهان را فرا میگیرد و خداوند دین او را بر تمام مکاتب جهان پیروز می گرداند و ویرانی های زمین آباد می گردد وعیسی روح الله (ع ) به زمین فرود می آید و پشت سر آن حضرت نماز می گزارد. ( کورانی، 1381ش: 355 )
3- نابودی ستم وستمکاران
در دولت حضرت مهدی (عج) اسلام واهلش عزت می یابند ونفاق واهل آن ذلیل و خوار شوند امت اسلام اصلاح گردد و شوکت متجاوزان درهم شکسته وبناهای شرک و نفاق، ویران واهل عصیان وطغیان نابود گردند. یاران حضرت در میدانهای مبارزه و پیکار با تمام سختی ها نبرد میکنند و شمشیرها را بر زمین ننهند تا آنکه خداوند از آنان راضی شود. ( تقوی، 1381ش: 368 )رسول خدا (ص) فرمود: و تهلک الاشرار وتبقی الاخیار. در زمان ظهور اشرار به هلاکت میرسند وخوبان باقی می مانند. امام صادق (ع) فرمود: وارتفع فی ایامهالجور در روزگار او ستم ها برداشته میشود (مجلسی، 1372ش: 52 / 338 )
شکوفایی اقتصادی
در زمان حکومت امام (عج) محدودیتهای اقتصادی وتجاری ازبین می رود ومیدان برای فعالیتهای خصوصی باز میگردد و بهره برداری از مواهب و برکات زمین آزاد میشود، خیرات ونعمتها بر مردم فرو باریده وهمه ی اقشار را در بر میگیرد. محرومیت وگرسنگی ونگرانی از آینده، از میان مردم بر چیده میشود. اقتصاد جامعه شکوفا می گردد، آبادانی همه جا به بوجود می آید و بازرگانی رونقی، شایان توجه می یابد. در خصوص شکوفایی اقتصادی در دوران امام عصر روایات زیادی رسیده است که به ذکر چندین مورد بسنده میکنیم.
1-تقسیم اموال وبخشش دارایی ها
امام باقر (ع) می فرماید: هنگامی که قائم اهل بیت قیام کند بیت المال را به گونه ای یکسان در میان مردم قسمت کرده وبه عدالت در میان مردم رفتار می کند. ثروت های روی زمین مانند خمس و زکات وثروتهای زیر زمین مانند گنجها ومعادن نزد آن حضرت گرد می آید آنگاه حضرت به مردم خطاب میکند: بیایید وبگیرید آنچه که برایش خویشاوندی را قطع می کردید و به خونریزی و گناهان دست می زدید او چنان اموال می بخشد که کسی بیش از او چنان نکرده است. ( موسوی، 1383ش: 1/95 )
2- فقر زدایی
یکی از برنامه های اولیه ی حضرت قائم (عج) رفع سریع نیاز فقرا و ریشه کن ساختن فقر از جامعه ی حکومت علوی و فاطمی است. امیر المومنین علی (ع ) فقر و نداری را مرگ سرخ و مرگ بزرگ می شمارد زیرا فقیر هر روز چندین بار می میرد وزنده می شود و نیمه جان می گردد و رهایی نمی یابد و این غول کمرشکن تا زمانی که در جامعه ای وجود دارد آن جامعه، روی خوشی و آرامش وامنیت وسعادت را نخواهد دید. در دولت کریمه هر ماه دو مرتبه حقوق برای عموم پرداخت خواهد شد و مردم در بی نیازی مطلق مادی زندگی می کنند بدین گونه که صاحبان وجوهات وصدقات بدهی های خود را در دست می گیرند ودر شهر می چرخند اما مستحقی پیدا نمی کنند که دین خود را ادا نمایند. ( گلستانی، 1385ش: 2 / 265) جامعه ی انسانی در عصر مهدی یک جامعه ی بدون فقر و بی نیازی خواهد بود و جامعه ای با عشق ومحبت و دوستی بدون اختلاف و کشمکش که نیازی به محاکم قضایی ندارد و در مرحله ی بعد جامعه ای که معاملات بدون مبادله ی پول انجام می گیرد به گونه ای که افراد آن قربه ا لی الله به یکدیگر خدمت خواهند کرد و نیازها و مایحتاج خود را باهم وبا اهدا صلوات ودرود بر پیامبر گرامی (ص) برطرف خواهند نمود. ( کورانی ، 1381ش: 364)
3- عمران و آبادی شهرها
جهانی که گرفتار جنگی ویرانگر شده، طعمه هواهای نفسانی قدرت طلبان گشته مدتها در آتش جنگ سوخته، کشته ها و ویرانه هایی به جای گذاشته است نیاز بیشتری به آبادانی دارد وحکومت حضرت مهدی (عج) به اصلاح آن ویرانی ها می پردازد وعمران و آبادانی را در سراسر جهان چشمگیر می کند. امام باقر (ع) می فرماید: فلایبقی فی الارض خرا ب الاعمر در زمان حکومت مهدی در روی زمین هیچ ویرا نه ای نمی ماند مگر آنکه آباد می گردد. ( صدوق، 1380ش: 1/603)
4- فراوانی باران
درزمان حکومت مهدی (عج ) هیچ گونه کمبود ونارسایی وجود نخواهد داشت از زمین آب جوشیده و از آسمان باران بسیار می بارد و مردم از هیچ جهت نگران آن نخواهند بود. امام صادق (ع) می فرمایند: هنگامی که روزگار حضرت قائم فرا رسد در جمادی الثانی و ده روز از ماه رجب بارانی می بارد که مردم مانندش را ندیده باشند. ( مجلسی، 1372ش: 52/ 337) حضرت علی (ع) می فرماید: خداوند به سبب مهدی برکات آسمانها وزمین را جاری می کند آسمان میبارد وزمین دانه میدهد ( طوسی، 1386ش: 348 ) رسول خدا (ص) می فرماید: رودخانه ها پر از آب می شود وچشمه سارها به جوشش آمده، لبریز می گردد و زمین چند برابر محصول میدهد. (مجلسی، 1372ش: 52/304)
5- فراوانی محصولات کشاورزی
در دولت کریمه زمین خالی و بایر و بدون زراعت وجود نخواهد داشت وهمه جا سر سبز وخرم خواهد بود. چنان چه رسول خدا (ص) فرموده است: هنگامی که قائم ما قیام میکند آسمان بارانش را فرو میریزد و زمین گیاهش را میرویاند به گونه ای که یک زن از عراق به شام پیاده می رود ودر سراسر راه جز بر سبزه وبوته گام نمی گذارد. ( گلپایگانی، 1373ش: 474)
6- بازرگانی
در حکومت امام عصر مردم در وضعیت اقتصادی خوبی بسر میبرند بازرگانی رونق میگیرد و بازارها فعال میشوند رسول خدا (ص)می فرماید: از نشانه های ظهور مهدی این است که مال وثروت همانند سیل در میان مردم به جریان می افتد، علم و دانش ظاهر میشود و بازرگانی گسترش یافته و شکوفا می گردد. ( طبسی، 1391ش: 430)
بهداشت و درمان
یکی از مشکلات جامعه، پیش از ظهور امام زمان کاهش بهداشت ودرمان است. ونتیجه آن، گسترش بیماریهایی واگیر دار مانند جذام، طاعون، فلج، کوری وسکته وصدها بیماری خطرناک دیگر آن چنان زندگانی مردم را مورد تهدید قرار میدهد که گویی همگان در انتظار مرگ حتمی خود نشسته اند وهرگز امیدی به زندگی ندارند. در عصر حکومت مهدی (عج) و بهره گیری از آن برای گسترش بهداشت در جامعه و فرو نشستن شعله های جنگ و پیدایش آرامش روانی و تامین بهداشت روحی با اصلاح شدن انسانها ونیز گسترش کشاورزی و دامداری و تامین تغذیه در حد مطلوب، از جمله عواملی است که بهداشت را در روزگار امام عصر در حد بالا وایده آل خود میرساند و وضعیت جسمی مردم دگرگون میشود وعمر آنان طولانی می گردد. امام صادق (ع) فرمود: هنگامی که قائم ما قیام کند مردم در سایه ی فرمانروایی او، عمری طولانی خواهند داشت به گونه ای که برای هر شخص هزار فرزند متولد میشود. (قمی،1384ش:1108) در دوران حکومت حضرت مهدی (عج) دانش پزشکی به اوج پیشرفت خود میرسد و بیماریهای گوناگون در کوتاهترین مدت معالجه میشوند وحضرت با یاری الهی بیماران غیر قابل درمان را نیز خود بهبود می بخشد و در حکومت حضرت بیماری یافت نمی شود. امام صادق (ع) می فرماید: هنگامی که حضرت قائم قیام کند خداوند بیماریها را از مومنان دور میسازد وتندرستی را به آنان باز میگرداند. (نعمانی، 1359ش: 374 ) حکومت حضرت مهدی (عج) در آن شرایط، نور امیدی در دل انسانهای بلا زده ودرد مند آن عصر، برای نابودی آن وضعیت وبه ارمغان آوردن تندرستی برای جامعه ی بشری است.
نتیجه
در حکومت امام مهدی شاهد برقراری عدالت اجتماعی، به سامان رسیدن حقوق وحقایق، بالا رفتن سطح افکار عمومی، پیشرفت وسایل اطلاعاتی وارتباطی، ظاهر شدن برکات وگنجهای زمین، آبادی شهرها، جاده ها ومساجد بهبود وضع اقتصادی ونجات یافتن از فتنه ها، زیاد شدن معرفت ومحبت نسبت به خدا، احساس امنیت وآرامش، چشیدن طعم سعادت وعدالت، نابودی فقر، فراوانی نعمت، از بین رفتن ستمگران وشفای بیماران خواهیم بود حکومت او غیر از حکومتهای امروزی است و حضرت روش عادلانه ی حکومت را به مردم نشان میدهد وآنچه از قرآن و روش پیامبر فراموش شده را زنده میکند. توجه به این سیرتها میتواند الگو وسرمشق خوبی برای پیروان آن حضرت باشد.
منابع
1- آیه الله مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی (ع)،1380، قم، نسل جوان، چاپ دهم.
2-امینی گلستانی، محمد، سیمای جهان در عصر امام زمان (ع)،1385، قم، مسجد جمکران، چاپ اول.
3-الصافی گلپایگانی، لطف الله،منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر علیهم السلام، 1373 ش،تهران، چاپ هفتم.
4-ثقوی، سید حسین، حضرت مهدی از ظهور تا پیروزی، 1381ش،قم،انتشارات نور الاصفیا، چاپ دوم.
5-سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت حضرت مهدی از ظهور تا حکومت جهانی 1381،قم،بنیاد فرهنگی مرکز تخصصی مهدویت، چاپ اول. –
6- صوق، محمد، کمال الدین وتمام النعمه، مترجم منصور پهلوان، 1380، قم، دارالحدیث، چاپ اول.
7-قمی، عباس، منتهی الامال، 1384، تهران، هاتف، چاپ دوم
8- طبسی، نجم الدین، نشانه هایی از دولت موعود، 1391، قم، بوستان کتاب، چاپ پنجم.
9-طوسی، محمد، غیبت، ترجمه وتحقیق مجتبی عزیزی، 1386،قم، مسجد جمکران، چاپ اول.
10-کلینی، محمد، اصول کافی، 1386، مترجم، صادق حسن زاده، قم، قائم آل محمد، چاپ سوم.
11-کورانی، علی، عصر ظهور، 1381، تهران، امیر کبیر، چاپ پنجم.
12-مجلسی، محمد باقر،بحار الانوار، 1372، ، تهران، الاسلامیه، چاپ سوم.
13-محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، 1385،قم، مسجد جمکران، چاپ سیزدهم.
14-مفید،محمد،الارشاد، مترجم، سید هاشم رسولی محلاتی، 1378،تهران، نشر فرهنگ اسلامی، چاپ چهارم.
15-موسوی اصفهانی، سید محمد تقی، مکیال المکارم، 1383، قم، مسجد جمکران، چاپ دوم
16-نعمانی، محمد، الغیبه، مترجم، سید احمد فهری زنجانی، 1359،تهران، دارالکتب الاسلامیه
