در استان گیلان در خطه زیبای دریاچه خزر از توابع شهر رشت روستا ی زیبا و سرسبزی وجود دارد که می خواهیم با آن بیشتر آشنا شویم.
این روستا از توابع بخش خشکبیجار و جز دهستان حاجی بکنده می باشد که از شمال به روستای امین آباد از جنوب به روستای جیرکویه از شرق به روستای شهرستان و از غرب به روستای ولی آباد متصل است.جاده اصلی این روستا معروف به جاده امین آباد است که 9 کیلو متر طول دارد و خشکبیجار را به امین اباد متصل می کند و این روستا از کیلومتر 4.5 این جاده شروع و تا نزدیکی امین آباد ،حدود کیلومتر 8 این جاده امتداد دارد.
چرا این روستا با سه اسم سه دونگی ،گیلوا محله و سادات محله شناخته می شود
به یقین مهم ترین عامل این رویداد گذشت زمان است ولی عواملی چون فرهنگ و سکنه نیز بی نقش نبودند.
سه دونگی:در ایام بسیار قدیم این روستا شامل سه بخش بوده که هر بخش از آن تحت نظر ارباب مستقلی بوده و جزء دارایی های آن ارباب به حساب می آمدند.من از چگونگی روابط وتعامل این سه بخش اطلاعات مستندی ندارم به همین دلیل از ابراز نظر در این باره خود داری می کنم ولی امروزه این سه بخش به خوبی قابل تشخیص است . هرچند امروزه به دلیل گذشت زمان و تغییر گویش بیشتر کلمه سوتونگی را از زبان مردم می شنویم ولی نام قدیم و تاریخی این روستا سه دونگی به معنی سه بخش یا سه ناحیه است که باهم تشکیل یک محل یا روستا را می دادند.
همانگونه که مشخس است کلمه سه دونگی بر گرفته شده از تاریخ این روستا می باشد و باید به آن احترام بگذاریم.هرچند امروزه دیگر کمتر این روستا را با این نام می شناسند.
گیلوا محله:بعد از گذشت زمان دیگر روستای سه دونگی وسعت خود را از دست داد و دوبخش دیگر این روستا از آن جدا شدند که امروزه آن ها را با عنوان جیرکویه و ولی آباد می شناسیم و تمایز میان این سه بخش موجب شد که در طی گذشت زمان نام جدیدی به نام گیلوا محله به این روستا تعلق گیرد.این نام بر گرفته شده از نام بادی است به نام گیلوا که از این بخش از روستای بزرگ سه رونگی وارد روستا می شد و بعد از جدا شدن این قسمت از روستا این نام را برای آن در نظر گرفتند که نام بادی است که موجب هوای صاف و آفتابی می شود.امروزه این نام رسمی ترین نام برای روستا در نظر گرفته شده است و در اسناد و مدارک رسمی این محل را با این نام می شناسند.
سادات محله:به یقین نام سادات محله از آنجا نشات گرفته است که بسیاری از سکنه این روستا سید هستند .منظور از بسیار به نسبت به روستا های دیگراست.شاید این نام در هیچ جا شناخته شده نباشد ولی مردم بومی و اطراف این روستا را با این نام می شناسند.
کشاورزی و دام پروری
کشاورزی شغل سنتی و قدیمی مردم روستا محسوب می شود ، هرچند اکثر مردم غیر از کشاورزی به فعالیت های دیگر نیز مشغول هستند . به ندرت می توان کسی را در این روستا پیدا کرد که کشا ورزی نکند حتی برای تفریح هم شده سکنه روستا به فعالیت کشاورزی مشغول می شوند.گشت مردم روستا برنج است که بسیار مرغوب و خوش پخت می باشد.
در اکثر خانه های روستا طیور نگهداری می شود.از طیور رایج می توان به مرغ ، اردک ، غاز و در برخی موارد بوغلمون اشاره کرد که از تخم و گوشت آنها استفاده می شود.مردم اکثرا طیور را برای خوراک خود نگه داری میکنند و در بازارچه محلی نمی توان طیور را خریداری نمود.
به ندرت می توان در روستا خانه ای یافت که در آن دام پروری صورت گیرد . خانه هایی هم که دام نگهداری میکنند اکثرا صاحب های مسنی دارند که برای سرگرم کردن خود و هم چنین کسب درآمد حاصل از فروش شیر و ماست آنها دام نگهداری میکنند. دام رایج روستا گاو و در برخی موارد گاومیش است.
در هر خانه ای می توان یک باغچه و در برخی موارد یک باغ یافت که ساکنین در آن به کشت سبزی جات می پردازند.این سبزی بیشتر مورد مصرف اهالی خانه و میهمانان می باشد. هم چنین در این باغها باقالی ، لوبیا ،نخود ،استانبولی و هم چنین خیار ،گوجه ، فلفل و بادمجان محلی نیز کشت می شود.
سکنه و احالی روستا
گویش و زبان
اهالی روستا همگی از نژاد اصیل گیلانی هستند و خون گیل ها و کاسها در شریان های آنها جاری می باشد . گویش مرسوم روستا گیلکی است ولی امروزه تقریبا همه خوانواده ها ی روستا فر زندان خود را به زبان فارسی آشنا می کنند .این موضوع طوری گسترده شده است که برخی از نوجوانان و جوانان کلمه های اصیل گیلکی را نمی دانند.
سطح سواد
در سطح روستا به جز بخی از افراد مسن نمی توان فرد بی سواد یا سطح دارای سواد پایین پیدا کرد.امروزه با گسترش سطح سواد آموزی افراد بسیاری از روستا ها پا به مقامات و رطبه های دولتی وعالی می گذارند .ازجمله می توان به بخشدار شهر خمام آقای سید فخرالدین حسینی که از اهالی همین روستا است اشاره داشت همچنین این روستا چندین معلم و کارمند راهی مدسه و اداره جات نموده است.در سال 1386 مدرسه ابتدای جدیدی در روستا افتتاح شد که بعد از سه سال به دلیل کم بود دانش آموز تعطیل گردید و امروزه بلا استفاده مانده است.و دانش آموزان به شهر خشکبیجار که نزدیک ترین شهر به روستا است می روند.این روستا در طول عمر خود از سطح ابتدای به بالا مدرسه ای نداشته است و این به دلیل جمعیت نسبتا کم روستا می باشد.
