بیش از دو‌هزار نفر در شش ماه اخیر در سیستان‌و‌بلوچستان از طریق سگ دچار حیوان‌گزیدگی شدند که هفت مورد آن منجر به فوت شده است.
به گزارش ،روزنامه آرمان نوشت: سیستان‌و‌بلوچستان استانی است با کمبودهای فراوان. این استان در هر فصل از سال به‌دلیل شرایط جوی و نارسایی‌های موجود با چالش‌های مختلف مواجه می‌شود. یک روز مساله هامون، روز دیگر ریزگردها، مساله آب، اشتغال و حالا هم هاری. این منطقه از لحاظ بهداشت و درمان هم با چالش‌های فراوان روبهروست، اما به‌گفته مسئولان حوزه بهداشت به‌دلیل اجرای طرح تحول سلامت به‌میزان قابل‌توجهی از چالش‌های بهداشتی این منطقه کاسته شده است. هم‌اکنون این منطقه با افزایش ابتلا به هاری مواجه است. بیش از دو‌هزار نفر در شش ماه اخیر در سیستان‌و‌بلوچستان از طریق سگ دچار حیوان‌گزیدگی شدند که هفت مورد آن منجر به فوت شده است.
هاری یک نوع بیماری واگیر مشترک بین انسان و دام است. آمار سالانه مرگ‌ومیر انسان از طریق بیماری واگیر هاری در کشور سه‌نفر است، در حالی که این رقم در زابل از ابتدای سال 96 تاکنون به هفت‌نفر رسیده است. بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده افزون بر 10هزار سگ ولگرد در منطقه سیستان وجود دارند و از ابتدای امسال تاکنون بیش از هزار و 200 مورد حیوان‌گزیدگی توسط سگ‌های ولگرد در این منطقه رخ داده است. افزایش این آمار زنگ خطری برای منطقه است. خشکسالی‌های مداوم 18ساله در این منطقه و ولایات افغانستان هم‌مرز با ایران مشکلات عدیده‌ای را برای مردم به وجود آورده است.
به‌گفته برخی اهالی ورود سگ‌های ولگرد از افغانستان به سیستان یکی از عواقب این خشکسالی قلمداد می‌شود. به‌گفته مسئولان امر شرایط اقلیمی، خشکسالی، کنترل‌نکردن صحیح پسماند زباله‌های شهری و نبود نظارت مناسب برای ورود دام زنده از طریق مرز و مدیریت کشتارگاه از جمله عوامل مهم افزایش سگ‌های ولگرد است. همسایگی سیستان‌و‌بلوچستان با افغانستان و ورود حیوانات از این کشور حذف هاری را در این منطقه غیرممکن می‌کند. درضمن صددرصد موارد ابتلا به بیماری هاری در این منطقه در اثر تماس با سگ‌های ولگرد اتفاق می‌افتد.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه گفت: «افزایش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری هاری در منطقه سیستان در 20سال گذشته بی‌سابقه است و روندی غیرطبیعی را طی می‌کند.» حسن عرفانی با بیان اینکه این تعداد مرگ‌ومیر برای یک منطقه جغرافیایی کوچک غیرطبیعی است، تصریح کرد: «9مرکز درمان و پیشگیری بیماری هاری در منطقه سیستان فعال است که وزارت بهداشت برای درمان هر فرد مبتلا به حیوان‌گزیدگی 10میلیون ریال هزینه می‌کند.» همچنین جواد اکبری‌زاده، معاون دانشگاه علوم پزشکی زابل، متولی جمع‌آوری و اتلاف سگ‌های ولگرد را شهرداری‌های هر شهرستان دانست و تصریح کرد: «تاکنون اقدام چشمگیری از سوی شهرداری‌ها با توجه به حجم سگ‌های ولگرد در منطقه انجام نشده است.»
سیستان‌و‌بلوچستان و سگ‌های ولگرد
نماینده استان سیستان‌و‌بلوچستان در شورای عالی استان‌ها درباره افزایش بیماری هاری در این استان به «آرمان» می‌گوید: مساله سگ‌های ولگرد باعث بروز ناامنی در بین مردم منطقه شده است. در این منطقه روستاها به هم متصل هستند و همین امر باعث تردد سگ‌های ولگرد در شمال استان سیستان‌و‌بلوچستان و پنج شهرستان آن شده است. مسعود دهمرده می‌افزاید: باید با ارائه راهکار اساسی به جمع‌آوری سگ‌ها پرداخت. از سوی دیگر نمی‌توان سگ‌ها را معدوم کرد یا از بین برد، چون قبل از هر اقدامی باید ملاحظات محیط‌زیستی این مساله مورد توجه قرار گیرد. برای حل معضل سگ‌های ولگرد باید با اختصاص بودجه این مشکل و خسارت‌های ناشی از آن را کاهش داد. به‌گفته او، حل این مساله نیازمند بسیج همگانی است. در ضمن باید توجه داشت که این مساله فقط در زابل دیده نمی‌شود، بلکه ارتباط روستاها با یکدیگر و خشکسالی‌های پیاپی باعث بروز این مساله شده است. نماینده استان سیستان‌و‌بلوچستان در شورای عالی استان‌ها با بیان اینکه در اغلب شهرها و کلانشهرها متولی اصلی جمع‌آوری سگ‌های ولگرد شهرداری‌ها هستند، اما تاکنون از سوی حوزه شهری اقدام مناسبی در این زمینه انجام نشده است، می‌افزاید: در برخی مواقع شاهد معدوم‌کردن سگ‌ها از سوی مدیریت حوزه شهری بودیم. از سوی دیگر این اقدام باعث بروز اعتراضات از سوی فعالان محیط‌زیست شده است. دهمرده می‌افزاید: مدیریت شهری باید با اتخاذ تصمیمات و اختصاص بودجه مناسب سگ‌های ولگرد را ساماندهی کند. او با بیان اینکه هم‌اکنون فصل زاد و ولد سگ‌ها و آغاز سال‌تحصیلی جدید شرایط نگران‌کننده‌ای را برای والدین و کودکان این استان ایجاد کرده، تاکید می‌کند: تاکنون برای مصونیت افراد در برابر سگ‌های ولگرد اقدامات موقتی انجام شده و این عملکرد برای مهار بیماری هاری چندان موثر نیست.
باید با ارائه طرح جامع و کارشناسی‌شده افراد را نسبت به سگ‌های ولگرد مصون کرد، در غیر این صورت بر تعداد افراد مبتلا به هاری و فوت ناشی از ابتلا به این بیماری افزوده می‌شود. نماینده استان سیستان‌و‌بلوچستان در شورای عالی استان‌ها درباره اقدامات حوزه بهداشت و درمان برای مهار این بیماری می‌گوید: از سوی بخش بهداشت و درمان شاهد پیگیری‌هایی بودیم، اما تاکنون به‌شکل مطلوب و کافی اقدام ویژه‌ای برای مهار این بیماری انجام نشده است. استان سیستان‌و‌بلوچستان در مقایسه با دیگر استان‌ها با کمبودهای فراوان روبهروست. اقدامات بهداشت و درمان در این استان نیازمند رسیدگی‌های ویژه است. به‌گفته او وقتی این استان به شرایط مطلوب دست می‌یابد که از لحاظ پزشک متخصص با کمبود روبه‌رو نباشد. برای این استان با 550هزار نفر جمعیت یک پزشک متخصص وجود دارد که بعد از یک یا دو سال اقامت به دیگر شهرها مهاجرت می‌کند. نماینده استان سیستان‌و‌بلوچستان در شورای عالی استان‌ها می‌گوید: اقدامات درمانی اولیه انجام می‌شود، اما در زمینه درمان تخصصی با کمبودهای متعدد روبه‌رو هستیم. درضمن تعداد هفت نفر فوت‌شده بر اثر هاری در این استان بر اساس گزارشات سازمان‌های رسمی است و از تعداد افراد فوت‌شده و بدون درج در گزارشات سازمان‌ها هیچ‌اطلاعاتی در دست نیست. به‌گفته او برای مهار بیماری هاری اقدامات بین بخشی لازم است تا از گسترش بیماری در اسرع وقت در منطقه جلوگیری شود.
آموزش عمومی برای مهار هاری
یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره مهار بیماری هاری در کشور به «آرمان» می‌گوید: در بیماری هاری باید ناقل‌ها کنترل شده و انسان نیز خود را در مقابل ابتلا به این بیماری محافظت کند. احمد حمزه می‌افزاید: وقتی انسان‌ها در معرض گزش یا گازگرفتگی حیوانات قرار می‌گیرند، باید در اسرع وقت خود را به پزشک معالج معرفی کنند. به‌گفته او باید وزارت بهداشت واکسن این بیماری را به‌شکل فراوان در اختیار مراکز درمانی قرار داده تا در صورت گزیدگی اقدامات موثر درمانی برای افراد انجام شود. از سوی دیگر می‌توان با آموزش‌های همگانی افراد را نسبت به این بیماری و اقدامات درمانی موثر آگاه کرد. این نماینده مجلس تاکید می‌کند: افراد باید با آموزش‌های همگانی در صورت مواجهه با حیوان ناقل هاری اقدامات در زمینه از بین بردن آن حیوان را انجام داده و سر حیوان را برای انجام آزمایشات به آزمایشگاه بفرستند. بی‌‌‌شک با این اقدامات می‌توان هاری را مهار کرد. حمزه درباره اقدامات انجام‌شده برای مهار این بیماری از سوی وزارت بهداشت می‌گوید: این بیماری بومی هر منطقه است و تاکنون اقدامات درمانی به‌شکل مناسب در این زمینه انجام شده است. در کشور وجود بیماری هاری، سابقه تاریخی دارد . ویروس هاری، به‌علت ایجاد التهاب در غدد بزاقی، توانایی بلع را از فرد یا جانور مبتلا می‌گیرد و باعث تولید بزاق دارای ویروس هاری می‌شود. در واقع ویروس با این مکانیسم، خود را برای آلوده‌کردن قربانی بعد آماده می‌کند. به همین علت بیماری هاری را در گذشته آب-ترسی (hydrophobia) می‌نامیده‌اند. در منابع تاریخی، قتل افراد مشکوک به هاری نیز ثبت شده است! با این حال به‌نظر می‌رسد بهترین راه پیشگیری آن، اطلاع‌رسانی به عموم و خدمات واکسیناسیون است.
