اخیرا مشاهده می‌شود که وقوع سنگ کلیه در زنان شایع‌تر از مردان می‌باشد. این امر می تواند دلایل اساسی مختلفی داشته باشد که اکثرا مرتبط با تغییرات در عادات غذایی، هورمون‌ها و عوامل محیطی می‌باشد. این مقاله اطلاعات پایه‌ای در رابطه با سنگ کلیه ارائه می‌دهد.
سنگ کلیه در زنان
سنگ کلیه چیزی جز غلظت مواد معدنی و نمک‌های اسیدی موجود در ادرار نیست. عملکرد اصلی کلیه تصفیه‌ی همه‌ی مواد زائد و آب اضافی موجود در بدن بوده که در قالب ادرار از بدن دفع می‌شود. هنگامی‌که ادرار به شدت غلیظ شد، شروع به تبلور کرده و به شکل سنگ مشاهده می‌شود. این سنگ‌ها در کلیه تشکیل شده و می‌تواند در حالب و مثانه که محل ذخیره‌ی ادرار هستند، تجمع یابند.
انواع سنگ کلیه
انواع مختلفی از سنگ کلیه بسته به اجزاء موجود در آن‌ها وجود دارد. همچنین، اندازه‌ی سنگ ها نیز ممکن است متنوع باشد. آن‌ها می‌توانند به اندازه‌ی دانه‌ی برنج کوچک بوده و یا این که اندازه‌ی یک توپ گلف باشند. این سنگ‌ها ممکن است شکل و بافت متفاوتی داشته باشند. در زیر برخی از انواع رایج سنگ کلیه ذکر شده است.
سنگ استروویت
در زنان، شایع‌ترین نوع سنگ تشکیل شده سنگ استروویت می‌باشد. این سنگ‌ها معمولا به دلیل عفونت‌ها و به ویژه عفونت دستگاه ادرار که عمدتا در زنان مشاهده می‌شود، تشکیل می‌گردد. درصورتی که اندازه‌ی این سنگ‌ها افزایش یابد، می‌تواند باعث بروز درد شدید در کلیه گردد.
سنگ های سیستین
دلیل اصلی تشکیل این سنگ‌ها اختلال ژنتیکی به نام سیستینوری می‌باشد. در این اختلال، آمینو اسید سیستین موجود در کلیه‌ها به ادرار نفوذ کرده و باعث تبلور آن و تشکیل سنگ می‌گردد. داشتن سابقه‌ی خانوادگی سیستینوری باعث ابتلاء فرد به سنگ‌های کلیه می‌گردد.
سنگ‌های کلسیمی
دو نوع از این سنگ‌ها در ادرار وجود دارد، سنگ‌های کلسیم اگزالات و سنگ‌های کلسیم فسفات.
سنگ‌های کلسیم اگزالات حاصل غلظت اگزالات و سطوح بالای کلسیم می‌باشد. سنگ‌های کلسیم فسفات غلظت ادرار قلیایی با مقدار بالای کلسیم می‌باشد.
سنگ‌های اسید اوریک
اسید اوریک حاصل متابولیسم پورین که ماده‌ی موجود در اقلام غذایی مانند گوشت، قارچ، ماهی، سخت پوستان و غیره می‌باشد، است. سطوح بالای اسید اوریک موجود در بدن می‌تواند باعث تشکیل این سنگ‌ها گردد.
عوامل بروز سنگ کلیه در زنان
زنان در مقایسه با مردان به میزان بیشتری به سنگ کلیه مبتلا می‌شوند. دلیل این امر فیزیولوژی بدن زنان می‌باشد. زنان تمایل به افزایش درصد سیترات در ادرار داشته که تا حد زیادی باعث پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه می‌گردد. مطالعات نشان داد که هورمون تستوسترون در مردان تمایل به افزایش سطح اوریک اسید و اگزالات در بدن داشته که شانس ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.
نظریه‌ی دیگری که باعث می‌شود مردان به میزان بیشتری نسبت به زنان به این اختلال دچار شوند، این واقعیت است که آن‌ها تمایل بیشتری به مصرف غذاهایی که دارای پروتئین‌های حیوانی هستند مانند گوشت به واسطه‌ی اندازه‌ی بزرگتر آن‌ها، توده‌ی عضلانی و افزایش اشتها در مقایسه با زنان دارند. با مقدار بیشتر ادرار تصفیه شده از طریق کلیه‌ها همراه با ترکیبات ضایعات اضافی که توسط بدن مصرف می‌شود، مردان مواد زائد بیشتری را نسبت به زنان از بدن خود دفع می‌کنند. بنابراین، این احتمال وجود دارد که حضور مواد زائد اضافی در بدن باعث تبلور آن‌ها و تشکیل سنگ کلیه گردد. با این‌حال، موارد ذکر شده در زیر برخی از علل عمده‌ای بوده که می‌تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه در بدن زنان گردد.
عفونت دستگاه ادراری: زنان استعداد بیشتری به منظور ابتلا به عفونت دستگاه ادراری در مقایسه با مردان دارند، به همین دلیل توسعه‌ی برخی از انواع سنگ‌های کلیه به نام سنگ استروویت در زنان بیشتر می‌باشد. این سنگ‌ها حاصل وجود باکتری‌هایی بوده که باعث عفونت سیستم ادرار و تولید محصولات زائدی موجود در محصولات جانبی پروتئین‌های اضافی مصرف شده از طریق غذا می‌گردد.
بارداری
بارداری باعث بروز تغییرات زیادی در بدن زنان می‌گردد. مقدار کلسیم بدن در طول این مرحله افزایش می‌یابد. همچنین، افزایش در اندازه‌ی رحم باعث کاهش توانایی مثانه به منظور ذخیره‌ی ادرار شده و از این رو منجر به جذب کمتر مایعات می‌گردد. افزایش هورمونی در سطوح پروژسترون نیز باعث کاهش ادرار می‌گردد. همه‌ی این عوامل می‌تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه گردد. با این‌حال، باید این نکته را به یاد داشت که بارداری به میزان کمی یعنی هر 1بارداری در 1500 تا تحت تاثیر این شرایط قرار می‌گیرد.
چاقی و عادات غذایی
زنان با اندازه‌ی بزرگ دور کم و آن‌هایی که زیر محدوده‌ی BMI چاقی قرار دارند، استعداد بیشتری به منظور توسعه‌ی سنگ کلیه در مقایسه با زنانی که به سلامت وزن خود اهمیت می‌دهند، نشان می‌دهند. عادات غذایی نقش مهمی در وزن شما دارد. مصرف غذاهایی که حاوی سدیم، پروتئین حیوانی، کلسیم، ویتامین D و قند بالایی است ممکن است باعث بروز سنگ کلیه شود. فشار اضافی به کلیه‌ها به منظور تصفیه‌ی این ترکیبات وارد شده و بنابراین خطر تشکیل سنگ کلیه افزایش می‌یابد.
کم آب شدن بدن
عدم مصرف مایعات باعث شده تا ادرار غلیظ شده و از این‌رو خطر تبلور ادرار و تشکیل سنگ کلیه افزایش می‌یابد. افرادی که مقدار کافی آب و یا مایعات سالم را در طول روز نمی‌نوشند، و یا این‌که نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنند، احتمال توسعه‌ی سنگ کلیه در آن‌ها بیشتر است. الکل به دلیل افزایش نیاز به دفع بیشتر ادرار باعث کم آبی بدن می‌گردد. همچنین، در صورتی‌که شما غذاهای غنی از سدیم، قند و پروتئین بالا مصرف کنید. بدن شما آب زیادی را در خون نگه نداشته و باعث بروز سنگ کلیه می‌گردد.
برخی از افراد استعداد بیشتری به آب از دست دهی نسبت به دیگران دارند. برای مثال، افرادی که در نواحی جغرافیایی مرطوب‌تر زندگی می‌کنند، نیاز به نوشیدن مایعات بیشتری نسبت به افراد دیگر دارند. همچنین، افرادی که درگیر فعالیت‌های شدید جسمی هستند نیز قطعا نیازمند مصرف آب بیشتری می‌باشند.
مشکلات خاص سلامتی: بیماری‌های مختلفی وجود دارد که مرتبط با سنگ کلیه می‌باشد. این بیماری‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
سیستینوری – وجود آمینو اسید سیستین در ادرار
هیپرکلسیوری – وجود کلسیم اضافی در ادرار
هیپراگزالوری – وجود اگزالات اضافی در ادرار
هیپرپاراتیروئیدیسم – ترشح بیش از حد هورمون از غده‌ی پاراتیروئید موجود در گردن و در نتیجه آزاد شدن کلسیم اضافی در خون
هیپراوریکوزوری – وجود سطوح اضافی اسید اوریک در ادرار
همچنین، در صورتی‌که شما دارای سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه هستید، احتمال زیادی وجود دارد که در معرض خطر این بیماری باشید. نکته‌ی دیگری که باید در ذهن داشته باشید این است که سنگ کلیه می‌تواند بارها و بارها تشکیل شود. بنابراین، در نظر گرفتن اقدامات احتیاطی در این زمینه مهم می‌باشد.
داروهای خاص
برخی داروهای خاص از جمله دیورتیک‌ها، آنتی اسیدهای حاوی کلسیم، یک مهار کننده‌ی پروتئاز به نام سریکسیوان مورد استفاده به منظور درمان ایدز و توپوماکس که یک داروی ضد تشنج می‌باشد، یز منجر به بروز سنگ کلیه می‌گردند.
گرم شدن جهانی هوا
مطالعات اخیر نشان داد که گرم شدن جهانی هوا نیز می‌تواند باعث افزایش وقوع سنگ کلیه گردد. مطالعه‌ی انجام شده توسط بریکوسکی و همکارانش بیان کرد که بر اساس اثرات گرم شدن جهانی، درصد افرادی که در نواحی بروز خطر بالای سنگ کلیه قرار دارند از 40 درصد در سال 2000 به 56 درصد تا سال 2050 و تا بالای 70 درصد تا سال 2095 افزایش خواهد یافت. این نتایج افزایش معنی‌دار مرتبط با اقلیم را در بروز سنگ کلیه نشان می‌دهد.
