لخته‌های خون توده‌های نیمه جامد تشکیل شده از سلول یا گلبولهای خونی چسبنده می‌باشند که به هنگام آسیب دیدگی عروق شکل می‌گیرند. بدن این لخته‌ها را در پاسخ به آسیب وارده به عروق می‌سازد. وظیفه اصلی لخته بستن یا چسباندن عروق خونی آسیب دیده و جلوگیری از نشت یا تراوش خون به بیرون از رگ است. به طور کلی به محض بهبودی، آن لخته‌های خونی حل می‌شوند. اما لخته‌های خونی که عروق را مسدود ساخته و مانع از جریان یافتن اکسیژن و خون به یک اندام می‌شوند، می‌توانند موجب بروز آسیب جدی به بافت در بدن شوند. و هنگامی که لخته‌ها از یک ناحیه خاص جدا شوند ـ بجای محافظت از آن ـ می‌توانند اندامها را به خطر اندازند. لخته‌های خونی که مانع از جریان خون می‌شوند، معمولاً مقصران اصلی بروز سرطان و حملات قلبی می‌باشند.
علائم
چندین نشانه از لخته شدن خون وجود دارد. این علائم به نوع لخته خونی که بیمار از آن رنج می‌برد و نیز محل آن بستگی دارند. در بسیاری از موارد، بیمار دچار هیچ گونه نشانه‌ای نمی‌شود.
واقع در قلب
لخته‌های خونی گاهی اوقات می‌توانند به طور کامل رگی که خون را به قلب می‌رساند مسدود ساخته، در نتیجه منجر به بروز حمله قلبی شوند. در اکثر مواقع حمله قلبی ناشی از لخته‌های خونی با درد قفسه سینه همراه است که از مرکز قفسه سینه شروع و به سمت بالا به فک، پشت و بازوها کشیده می‌شود. گاهی اوقات درد همچنین در ناحیه شکم احساس می‌شود. در اکثر موارد، افرادی که دچار حملات قلبی می‌شوند، صحبت از احساس ضربه یا تنگی در قفسه سینه خواهند کرد. ضربان قلب ممکن است به حالت نامنظم درآمده و سرعت ضربان افزایش خواهد یافت. تنگی نفس، استفراغ، تهوع و ضعف و حتی از حال رفتن نخستین نشانه‌های حمله قلبی می‌باشند.
ترومبوز وریدی می‌تواند به دلیل لخته شدن خون در یک شریان رخ دهد. این لخته‌های خونی منجر به بروز آترواسکلروز، آنژین و نیز حمله قلبی می‌شوند. فرد ممکن است پس از انجام یک فعالیت بدنی و یا حتی زمانی که تحت استرس قرار دارد، دچار درد در ناحیه قفسه سینه شود. دیگر علائم لخته خون، نفس نفس زدن، خستگی و ماندگی را شامل می‌شود.
واقع در مغز
ترومبوز وریدی یکی از علل اصلی سکته مغزی است. لخته خونی می‌تواند شریانی را مسدود سازد که خون را به مغز می‌رساند. لخته‌های خونی که موجب بروز سکته مغزی می‌شوند، معمولاً دارای علائمی بوده که در ناحیه مخالف بدن مشخص‌تر می‌باشند. این امر می‌تواند موجب فلج و یا بی حسی در یک طرف صورت، پا یا بازو شود. همچنین می‌تواند به کوری منجر شود. و نیز می‌تواند به فلج کامل یک طرف تمام بدن منجر گردد. چنانچه ناحیه چپ مغز تحت تأثیر قرار گیرد، فرد دچار مشکلات گفتاری و تکلم خواهد شد. همچنین ممکن است بیمار به دلیل ضعف در صورت، آب از دهانش جاری شود. سایر علائم منتهی به سکته مغزی، سردردهای شدید، اشکال در بلع، سردرگمی، یا از دست دادن تعادل و هماهنگی اعضای بدن را شامل می‌شود.
واقع در عروق سطحی
بروز التهاب در عروق سطحی نیز نشانه‌ی وجود یک لخته خونی است. این وضعیت می‌تواند موجب ناراحتی و درد شود. لخته‌های خونی که در این عروق سطحی شکل می‌گیرند، معمولاً شل و آزاد نشده و در جریان خون حرکت نمی‌کنند، و بنابراین موجب انسداد و یا بروز عوارضی برای اندامها نمی‌شوند.
واقع در بازو یا دست
لخته‌های وریدی موجب ایجاد اختلال در جریان خون بازگشتی به قلب می‌شوند. اصطلاح پزشکی لخته‌های وریدی، ترومبوآمبولی وریدی است. این لخته‌های خونی به طور کلی در صورت وقوع در دست و پا مشاهده می‌شوند. برخی از علائم لخته شدن خون در بازوها شامل، احساس گرمی در بازو، تورم، قرمزی و درد در ناحیه متأثر است. بیمار ممکن است حتی از خارش پوست، جوش یا بثورات پوستی و رگهای بیرون زده یا برجسته در ناحیه لخته شده شکایت نماید. فرد حتی ممکن است دچار تب خفیف شود.
واقع در پاها
علائم لخته شدن خون در پاها شبیه به انواع دیده شده در دستها می‌باشد. ترومبوز وریدی عمقی (DVT) نوعی لخته شدن خون است که عمدتاً در پاها اتفاق می‌افتد. علائم آن وجود درد در پا بدون تورم را شامل می‌شود. ایستادن برای مدت زمان طولانی، صدمه دیدگی پا، استفاده از قرصهای ضد بارداری، درمان جایگزینی هورمون، چاقی، بارداری، بیماری التهابی مزمن برخی از عواملی بوده که منجر به لخته شدن خون در پاها می‌شوند. بروز لخته‌های خونی در پا موجب ایجاد تورم، درد، گرمای افزایش یافته، و قرمزی می‌شود. علائم شناخته شده چنین لخته‌های خونی به قرار ذیل می‌باشند:
• تورم در ناحیه متأثر
• حساسیت به لمس و درد روی رگ
• قرمزی
• درد تیز و شدید به هنگام خم کردن پا
• احساس گرمی
• درد خیف و گزگز در ساق پا خصوصاً به هنگام راه رفتن شخص
• عریض تر شدن یا اتساع عروق سطحی
این امر می‌تواند موجب بروز مشکلات جدی شده و لخته‌های خونی که به طور عمیق‌تر در عروق ایجاد می‌شوند ممکن است جدا گشته و به یک لخته خون متحرک تبدیل شده که به آن در اصطلاح پزشکی آمبولی گویند. این آمبولی می‌تواند حرکت کرده و به ریه رسیده و جایگیر شود، این وضعیت را تحت عنوان آمبولی ریه می‌نامند.
واقع در ریه‌ها
آمبولی ریه در اثر حرکت لخته خونی رخ می‌دهد. این امر موجب بروز علائم لخته خونی در ریه‌ها می‌شود. فرد دچار تنگی نفس، حتی به هنگام استراحت و یا آرامش روحی می‌شود. از آنجا که وجود لخته در ترومبوز ورید عمقی موجب بروز علائم در مراحل اولیه می‌شود، نخستین نشانه‌های هشدار دهنده زمانی رخ می‌دهد که لخته شل یا آزاد شده و شروع به حرکت به سوی ریه نماید. علائم اولیه لخته خون، درد قفسه سینه، وجود خلط خونی و نفس نفس زدن را شامل می‌شود.
اطلاعات فوق در خصوص علائم لخته شدن خون بوده و در مقاله‌ای تحت عنوان «لخته شدن خون» راه‌های تشخیصی و پیشگیرانه مرتبط با آن را در اختیارتان قرار داده‌ایم.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و توصیه‌های اشاره شده در این مقاله نمی‌توانند به طور عام بکار برده شوند. این اطلاعات به هیچ وجه قصد جایگزینی تشخیص و تجویز پزشک متخصص را ندارد.
