روستای « قومنجان » مرکز دهستان پسکوه از توابع بخش سده شهرستان قاینات است. در اصطلاح محلی «قومنجان» به معنای «قوم جان» است. روستای قومنجان با جمعیتی حدود 1400 نفر در قالب حدود 330 خانوار، دارای آب و هوای گرم و خشک و بیابانی است که مهم از موقعیت خوب جغرافیایی برخوردار است. این روستا متصل کننده سه راه اصلی قاین، سرایان و آرین شهر است که فاصله هر کدام از این شهرها از قومنجان حدود 45 کیلومتر می باشد. دو شهر بیرجند و فردوس نیز هر یک به فاصله 100کیلومتری از قومنجان قرار دارند. علاوه بر این، وجود بارگاه فرزندان امام موسی بن جعفر(ع) در 7 کیلومتری روستای قومنجان که باعث حضور همه ساله زائران و عاشقان در محل این بارگاه شده، بر اهمیت روستای قومنجان افزوده است. این روستا دارای دو بافت قدیمی و جدید است . بافت قدیمی روستا با مصالح خشت و گل و خانه های گنبدی شکل و دالان های بلند که مطابق با اقلیم منطقه و با معماری بسیار کهن و غنی همراه است . با گذشت زمان و پیدایش معماری های نوین، بافت جدید روستا شکل گرفته است. وجود دو قنات به جا مانده از قدیم و هشت حلقه چاه کشاورزی و 11 هزار هکتار اراضی دیم و آبی، این منطقه را به عنوان یک قطب پرورش دام و کشاورزی تبدیل کرده است . به نحوی که شغل اکثر مردم روستا کشاورزی و دامداری است و برخی دیگر نیز به کار در محل کارخانه ها وکوره های آجرپزی مشغول هستند. از محصولات زراعی قومنجان نیز می توان به جو، گندم، چغندر، ارزن، پنبه، یونجه، زعفران و پسته اشاره کرد. مردم روستای قومنجان مردمی بسیار خونگرم و مهمان نواز هستند. آنان ارادت خاصی به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) دارند که این مطلب به روشنی در مراسم های مذهبی روستا به چشم می خورد. روابط مردم روستا به صورت یکپارچه و محکم است که دلیل بر این ادعا، حضور یکپارچه مردم در مراسم های مذهبی، عروسی، جشن های مذهبی و محلی، راهپیمایی ها و … است. از مراسم جالب و منحصر به فرد روستای قومنجان می توان به مراسم «علم گردانی دور روستا» اشاره کرد. این مراسم در روز عاشورا انجام می شود؛ به گونه ای که تعدادی از جوانان روستا به همراه یک فرد معتمد و بزرگتر علم ها را بر روی دوش خود دور روستا می گردانند. از دیگر مراسم روستا می توان به «سَدَی» که یک رسم ایران باستان است اشاره کرد. این مراسم در زمان هایی انجام می شود که همه منتظر باران هستند اما باران نمی بارد، در اجرای این مراسم چند جوان بعد از غروب آفتاب با خواندن شعرهای مخصوص به درب منازل اهالی می روند وخانواده ها هرکدام موادی از قبیل آرد، روغن، برنج و … به آنها می دهند و این افراد با مواد غذایی که جمع آوری کرده اند، آش یا کاچی می پزند و آن را بین مردم تقسیم می کنند، مردم بر این عقیده اند که با این کار باران خواهد بارید. مکان های دیدنی روستای قومنجان عبارتند از: – مزار امامزادگان حسن و افضل(ع) («مزارکومیران» یا «مزار نو» یا «مزار قومنجان»). – غار سو: این غار در جنوب قومنجان واقع شده که در تمام طول سال کف آن کمی آب دارد و خفاش ها از ساکنین همیشگی این غار هستند. – کوه های قومنجان (کوه قومه وکوه علی کمری): این کوها معادن سرشار از فسیل ها و آثار جانداران دریایی متعلق به دوره های مختلف زمین شناسی هستند. – زمین های پر از سفال متعلق به شهر باستانی قارن وال قارن وند (که بقایای شهر باستانی قارن از عهد باستان تا حدود سال800 ه.ق است). – مسجد حضرت علی بن ابی طالب (ع) که قدمت آن به حدود 200 سال پیش بر می گردد.
