ثبوت وزن ، با چه راهکارهایی !

دکتر مظهری-متخصص تغذیه و رژیم درمانی

تصمیم‌گیری‌های آنی و اقدامات شتاب زده  و از این شاخه به آن شاخه پریدن و به کارگیری روش‌های متنوع غیر علمی توام با محرومیت شدید از خورد و خوراک همزمان با افزایش بی‌رویه زمان فعالیت‌های بدنی در تمامی یا اغلب روزهای هفته و اضطراب و استرس روزافزون ناشی از عدم موفقیت در دستیابی به اهداف قابل دسترسی روی پنج عامل شتاب دهنده بدن در پروسه سوخت و ساز و ساخت و ترمیم بافت‌ها و ارگان‌ها همانند ترمزهای قوی اثرگذاری کرده و عملکرد طبیعی آنها را مهار نمایند. این موضوع باعث می‌گیرد عکس‌العمل‌های 1- کبد 2- غدد فوق کلیوی 3- غده تیروئید 4- غده هیپوفیز 5- بافت‌های چربی (سفید و قهوه‌ای) تحت تاثیر قرار گرفته و عملکرد طبیعی آنها مختل گردد.

کبد

یکی از بزرگترین و کارآمد‌ترین ضمایم گوارش تلقی می‌شود که با 5/1 کیلو وزن 600 فعل و انفعالات مختلف را هدایت و حمایت می‌کند تقریبا هر ماده مغذی و هر کدام از هورمون‌ها و هر ماده شیمیایی از طریق عملکرد کبد تغییر فرم یافته یا فعال می‌گردد بطور مثال:

الف) چربی‌های دریافتی از فست فود‌ها از طریق عملکرد کبد قابلیت هضم و جذب و نیترات و نیتریت آنها تجزیه می‌شود.

ب) ترشحات تمامی غدد از طریق عملکرد این ارگان که حامل پیامی هستند از طریق کبد تغییر داده شده و آنها را به صورت بیولوژیکی فعال می‌سازد تا عملکرد آنها منطبق با نیازهای زمان حال بدن گردد.

ج) حفظ تعادل الکترولیت‌های بدن

د) تنظیم میزان آب میان بافتی درون سلولی و آب جاری بدن و صدها عملکرد حیات‌بخش دیگر از جمله وظایف دیگر کبد کنترل و تغییر فرم و عملکرد مواد مغذی هضم و جذب شده توسط دستگاه گوارش می‌باشد تغییر شکل ویتامین‌های گروه B به صورت کوآنزیم‌های مورد نیاز تجزیه درشت مغذی‌های انرژی‌زا یعنی کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها بوده و به موازات این اقدامات گوناگون کبد با تولید کارنیتین امکان انتقال چربی‌ها را به میتوکندری‌ها فراهم می‌سازد تا در این کوره‌های تولید انرژی سوخته و انرژی ذخیره خود را آزاد نمایند تا به مصارف گوناگون مورد نیاز کشور صنعتی هر فردی برسد. کارنیتین تولیدی بستگی دارد چه میزانی چربی به طرف میتوکندری‌ها انتقال داده شود این ارتباط ساده تعیین کننده تا 90 درصد سوخت چربی‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بستگی دارد تا چه حدی سطح سوخت ساز بدن کاهش یا افزایش پیدا نماید – هرچه کبد قادر به تولید سریع و کافی کانیتین باشد به همان نسبت نیز سوخت چربی‌های دریافتی یا ذخیره شده افزون‌تر می‌شود.

توصیه و تذکر در برگزیدن خورد و خوراک روزمره‌تان از موادی که بار کبد شما را افزون‌تر می‌کند باید پرهیز نمایید و نیاز عملکرد و حفظ سلامتی این ارگان بسیار فعال و گرانقدر را از گروههای غذایی دوستدار کبد برگزینید و سلامتی و عملکرد بی‌نقص کبد ضامن تناسب اندام و سلامتی ماندگار شما می‌باشد.

غدد فوق کلیوی

تولید کننده هورمون‌هایی می‌باشد که عملکرد بدن را در قبال هر نوع استرس ایجاد شده هدایت می‌نماید خواه روحی و روانی با فاکتورهای محیط زندگی یا استرس‌های فیزیکی باشد غدد فوق کلیوی با هورمون‌های مترشحه خود موجبات عکس‌العمل را جهت دفاع یا حمله یا بهره‌برداری و فرار و سکوت و سکونمشخص می‌سازد، یکی دیگر از اثرات هورمون‌های ترشح شده از غدد فوق کلیوی مشخص می‌سازد آیا انرژی موجود مواد مغذی خورد و خوراک دریافتی باید به صورت چربی ذخیره یا به مصارف دیگری رسانیده شوند.

هورمون‌های خاص غدد فوق کلیوی موثر بر متابولیسم بدن عبارتند از: کورتیزول Cortisol آدرنالین Adrenalins و سومین هورمن الدوسترون Aldosterone  این هورمونها تحت تاثیر هرگونه استرس اعم از رخدادهای سخت و دردناک یا به علت حذف یکی از وعده‌‌های غذایی تولید و ترشح می‌گردند. و فرق نمی‌کند که یک عامل استرس‌زای حاد مثل انواع تصادفات یا مزمن بعلت عدم رضایت از محیط کار یا محیط خانواده‌گی و زجر گرسنگی‌های مزمن خود تحمیلی باشد ترشح می‌شود اولین عملکرد هورمون‌های استرس رهاسازی گلوکز از گلیکوژن عضلات یا کبد توام با افزایش یا کاهش دادن میزان انرژی پایه (انرژی بازال) می‌باشد که در ارتباط کامل با نوع مواد غذایی دریافتی یا عدم دریافت آنها در حالت بروز استرس می‌باشد یعنی نوع مواد غذایی و کیفیت آن در زمان بروز استرس تحت تاثیر هر فاکتور یا شرایط خاصی تعیین می‌کند که چربی‌ها سوزانیده شوند یا تمام انرژی ایجاد شده به صورت چربی‌ جدید ذخیره گردند. به عبارت دیگر وقتی بدن شما به هر علتی تحت تاثیر استرس قرار دارد اگر نیاز بدن از یک تغذیه متعادل و متنوع تامین گردد حتی در حالت استرس میزان بیشتری از چربی‌ها سوزانیده می‌شوند تا ذخیره و انباشته گردند.

نقش و عملکرد نوع کیفیت و کمیت غذاها در بروز استرس‌ها

حتی در دورانی که بدن تحت تاثیر استرس قرار گرفته و هورمون‌های پیش گفت به فعالیت پرداخته‌اند، اگر از یک غذای سالم متعادل و متنوع استفاده شود راهکارهای حفظ و انباشت و ذخیره‌ چربی به کار گرفته نمی‌شوند و حتی به تدریج حالت استرس نیز تعدیل و تسکین پیدا می‌کند؛ ولی اگر به مقدار کافی و از مواد غذایی متنوع با ترکیبات مواد مغذی متعادل در زمان نیاز استفاده نشود موجبات بروز زنجیره‌ای درهم تنیده از انواع فعل و انفعالات شیمیایی فراهم می‌گردد که نتیجه آنها افت و کاهش شدید سوخت و ساز بدن می‌گردد.

زمانی که وجود ما به طور مستمر تحت تاثیر کم‌خوری، بدخوری، تک خوری قرار داده شود دچار استرس می‌گردد که یک حالت اضطراری را بر بدن حکم فرما می‌سازد و آْلودگی‌های متعدد محیط زیست و خورد و خوراک‌های ناسالم و حاوی سموم و مواد شیمیایی این وضعیت را شدت می‌بخشد و فشار مضاعفی را بر غدد فوق کلیوی وارد می‌سازد تا هورمون‌های بیشتری را ترشح نماید.

از این رو در چنین در هم ریختگی‌ها عدم استفاده از غذاهای فرآوری شده و جایگیزینی آنها با محصولات بیولوژیکی فاقد سم و کودهای شیمیایی می‌تواند تعدیلی باشد بر جو حاکم و سبک‌تر نمودن بار غدد مورد اشاره.