منظور قرآن ازجن وانس چیست؟

منظور از جن هم مخلوقات دیگری هستند که اطلاعات ما نسبت به آن ها محدود می باشد.

در تفسیر نمونه آمده:

در مورد جن اطلاعات ما بنا بر قرآن و روایات به شرح زیر است:

"جن" چنان که از مفهوم لغوی این کلمه به دست می‏ آید ، موجودی است ناپیدا که مشخصات زیادی در قرآن برای او ذکر شده، از جمله اینکه:

1- موجودی است که از شعله آتش آفریده شده، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است :

وَ خَلَقَ الْجَانَّ مِنْ مارِجٍ مِنْ نارٍ؛(1)

 جنّ را از شعله‏ های مختلط و متحرّک آتش خلق کرد.

2- دارای علم و ادراک و تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال است (آیات مختلف سوره جن).

3- دارای تکلیف و مسئولیت است (آیات سوره جن و سوره الرحمن).

4- گروهی از آن ها مؤمن صالح و گروهی کافرند:

وَ أَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَ مِنَّا دُونَ ذلِکَ (2)؛

میان ما، افرادی صالح و افرادی غیر صالحند.

5-  دارای حشر و نشر و معادند:

أَمَّا الْقاسِطُونَ فَکانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً (3)؛

ظالمان آتشگیره و هیزم دوزخند!

6- آن ها قدرت نفوذ در آسمان ها و خبرگیری و استراق سمع داشتند، و بعدا ممنوع شدند :

وَ أَنَّا کُنَّا نَقْعُدُ مِنْها مَقاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ یَسْتَمِعِ الْآنَ یَجِدْ لَهُ شِهاباً رَصَداً (4)؛

پیش از این به استراق سمع در آسمان ها می‏نشستیم. امّا اکنون هر کس بخواهد استراق سمع کند، شهابی را در کمین خود می‏یابد.

7- آن ها با بعضی انسان ها ارتباط برقرار می‏کردند . با آگاهی محدودی که نسبت به بعضی از اسرار نهانی داشتند ، به اغوای انسان ها می‏پرداختند:

وَ أَنَّهُ کانَ رِجالٌ مِنَ الْإِنْسِ یَعُوذُونَ بِرِجالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزادُوهُمْ رَهَقاً (5)؛

 مردانی از بشر به مردانی از جنّ پناه می‏بردند، و آن ها سبب افزایش گمراهی و طغیان شان می‏شدند!

8-  افرادی یافت می‏شوند که از قدرت زیادی برخوردارند، همان گونه که در میان انسان ها نیز چنین است :

قالَ عِفْرِیتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتِیکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِکَ ؛(6)

یکی از گردنکشان جن به سلیمان گفت : تخت ملکه سبا را پیش از آن که از جای برخیزی، از سرزمین او به این جا می‏آورم!       

9- آن ها قدرت بر انجام بعضی کارهای مورد نیاز انسان دارند :

وَ مِنَ الْجِنِّ مَنْ یَعْمَلُ بَیْنَ یَدَیْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ ... یَعْمَلُونَ لَهُ ما یَشاءُ مِنْ مَحارِیبَ وَ تَماثِیلَ وَ جِفانٍ کَالْجَوابِ ؛(7)

گروهی از جن پیش روی سلیمان به اذن پروردگار کار می‏کردند، و برای او معبدها، تمثال ها، و ظروف بزرگ غذا تهیه می‏کردند.

10- خلقت آن ها  روی زمین قبل از خلقت انسان ها بوده است :

وَ الْجَانَّ خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ ُ مِنْ نارِ السَّمُوم؛(8)

 جن را پیش از آن، از آتش گرم و سوزان خلق کردیم.

 از آیات قرآن به خوبی استفاده می‏شود که بر خلاف آنچه در افواه مردم عوام مشهور است و آن ها را" از ما بهتران" می‏دانند، انسان نوعی است برتر از آن ها، به دلیل اینکه تمام پیامبران الهی از انسان ها برگزیده شدند . آن ها به پیامبر اسلام که از نوع بشر بود، ایمان آوردند، و از او تبعیت کردند. اصولا واجب شدن سجده در برابر آدم بر شیطان که بنا به تصریح قرآن آن روز از بزرگان طایفه جن بود. (9) دلیل بر فضیلت نوع انسان بر جن می‏باشد.

تا این جا سخن از مطالبی بود که از قرآن مجید در باره این موجود ناپیدا استفاده می‏شود که خالی از هر گونه خرافه و مسائل غیر علمی است، ولی می‏دانیم مردم عوام و ناآگاه خرافات زیادی در باره این موجود ساخته‏اند که با عقل و منطق جور نمی‏آید،  به همین جهت یک چهره خرافی و غیر منطقی به این موجود داده که وقتی کلمه جن گفته می‏شود ،مشتی خرافات  با آن تداعی می‏شود، از جمله اینکه آن ها را با اشکال غریب و عجیب و وحشتناک، و موجوداتی دم دار و سم دار، موذی و پر آزار، کینه‏توز و بد رفتار که ممکن است از ریختن یک ظرف آب داغ در یک نقطه خالی، خانه‏هایی را به آتش کشند! و موهومات                   

دیگری از این قبیل می شناسند.

اگر موضوع وجود جن از خرافات پیراسته شود، اصل مطلب کاملا قابل قبول است، چرا که هیچ دلیلی بر انحصار موجودات زنده به آنچه ما می‏بینیم، نداریم. علما و دانشمندان علوم طبیعی می‏گویند: موجوداتی را که انسان با حواس خود می‏تواند درک کند، در برابر موجوداتی که با حواس قابل درک نیستند ، ناچیز است.

تا این اواخر که موجودات زنده ذره بینی کشف نشده بود، کسی باور نمی‏کرد که در یک قطره آب، یا یک قطره خون، هزاران هزار موجود زنده باشد که انسان قدرت دید آن ها را نداشته باشد.

 نیز دانشمندان می‏گویند: چشم ما رنگ های محدودی را می‏بیند. گوش ما امواج صوتی محدودی را می‏شنود. رنگ ها و صداهایی که با چشم و گوش ما قابل درک نیست ، بسیار بیش از آن است که قابل درک است.

وقتی وضع جهان، چنین باشد ، چه جای تعجب که انواع موجودات زنده‏ای در این عالم وجود داشته باشند که ما نتوانیم با حواس خود آن ها را درک کنیم. وقتی فجر صادقی مانند پیامبر اسلام  از آن خبر دهد، چرا نپذیریم؟ (10)

جنیان اعم از مؤمن و کافر در عالم خودشان هستند و به عالم ما کار ندارند. آری بعضی انسان های کافر و شرور با یادگرفتن راه و رسم ارتباط با جنیان ، جنیان شرور را به خدمت می گیرند . کارهایی به ضرر مؤمنان انجام می دهند . راه در امان ماندن از شر این افراد هم ، ایمان و تقوا و توکل و پناه بردن به خدا است . اگر کسی به خدا پناه ببرد و در امان خدا واقع شود، هیچ موجودی را توان ضربه زدن به او نیست، مگر این که  خدا برای فتنه و امتحان اجازه دهد . در این صورت به اراده خدا واقع می گردد تا ما را بیازماید . باید ببینیم در آن صحنه تکلیف مان چیست و بدان عمل کنیم تا سربلند بیرون آییم.

پی نوشت ها:

1.  رحمن(55) آیه 15.

2. جن (72) آیه 11.

3. همان، آیه 15.

4. همان ، آیه 9.

5. همان ، آیه 6.

6. همان ، آیه 39.

7. سبا (34) آیه  12- 13.

8. حجر (15) آیه  27.

9. کهف (18) آیه 50.

10. مکارم شیرازی ، تفسیر نمونه ،چ اول ، تهران ، اسلامیه ، 1374 ش ،  ج25 ، ص 154-158.