ظرفیت مسافربری مترو ۳برابر شود

-*محمد علیخانی: از عوامل مهم آلودگی هوا می‌توان به تردد خودروهای سنگین، سبک و موتورسیکلت‌ها در شهر اشاره کرد. روزانه حدود 15‌میلیون‌لیتر بنزین در تهران مصرف می‌شود.

به گزارش ، آرمان نوشت:این میزان سوخت مصرفی یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی در شهر است. کیفیت پایین خودروهای ترددکننده در شهر عامل دیگر بروز آلودگی هوای تهران است. در بخش تردد موتورسیکلت‌ها نیز شاهد نابسامانی‌های متعددی هستیم. افزایش میزان آلایندگی هوا رابطه مستقیمی با ترافیک شهری دارد. تمام این عوامل دست‌به‌دست یکدیگر داده و سبب آلودگی هوای تهران می‌شود. این آلودگی‌ها به‌ویژه با فرا رسیدن فصول سرد سال افزایش می‌یابد و به‌سبب پدیده وارونگی هوا شاهد افزایش میزان آلودگی در شهر هستیم. این موضوع برای سلامت شهروندان بسیار خطرناک است. استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی و به‌تبع آن کاهش ترافیک نقش بسیار موثری در کاهش آلودگی هوا دارند.

موضوع حمل‌و‌نقل و ترافیک از چندنظر حائز اهمیت است. نخست باید گفت تا زمانی که حمل‌و‌نقل عمومی پاسخگوی نیاز شهروندان تهرانی نباشد، نمی‌توان استفاده آنها از خودرو شخصی در شهر را محدود کرد. بنابراین اقدامات مقطعی مسئولان برای وضع محدودیت برای تردد خودروهای شخصی به‌میزان کافی کارساز نیست و نمی‌تواند در درازمدت ادامه داشته باشد. این اقدامات وضعیت آلودگی هوا را چندان بهبود نمی‌بخشد. متاسفانه گسترش حمل‌و‌نقل عمومی در سال‌های گذشته مغفول مانده و در مقابل اقدامات زیادی در بخش عمران شهری انجام شده است و برنامه‌ها در این حوزه به‌صورت متوازن اجرا نشده‌اند. بر اساس آمارها از 18میلیون سفر روزانه در تهران فقط 2میلیون آن با استفاده از مترو انجام می‌شود که در صورت تجهیز خطوط فعلی مترو می‌توان ظرفیت‌ سفرها را تا شش‌میلیون افزایش داد. بنابراین با وجود زیرساخت‌ها به‌دلیل نبود تجهیزات و عدم‌توجه به بخش حمل‌و‌نقل عمومی دچار عقب‌ماندگی بسیاری در زمینه تجهیز خطوط مترو هستیم، ازجمله اینکه به 3هزار واگن مترو نیازمندیم.

لزوم افزایش اتوبوس‌ها

در بخش اتوبوسرانی و اتوبوس‌های شهری نیز دچار معضلات مشابه با مترو هستیم. بر اساس برنامه‌های مدون شهرداری، تهران نیازمند 9200اتوبوس است، اما تعداد هشت‌هزار اتوبوس تهران اکنون به حدود هفت‌هزار رسیده و 80‌درصد از آنها نیز فرسوده و عمری بیش از هشت‌سال دارند. 20‌درصد باقیمانده اتوبوس‌ها نیز در آستانه فرسودگی قرار دارند. تاکسی‌ها معمولا جزو وسایل حمل‌و‌نقل عمومی محسوب نمی‌شوند، اما این واقعیت را نباید نادیده گرفت که از 80‌هزار تاکسی مستقر در تهران تنها تعداد معدودی از آنها خودروهای به‌روز و باکیفیت هستند. در بخش تاکسیرانی نیز دچار معضل فرسودگی وسایل حمل‌و‌نقل هستیم و‌ درصد زیادی از ناوگان تاکسیرانی را تاکسی‌های فرسوده و قدیمی تشکیل می‌دهند. ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی فعلی در تهران پاسخگوی نیازهای جمعیت این کلانشهر نیست. با نگاهی کلان‌تر به موضوع آلودگی هوا اگر مسئولان امروز اقدامی برای رفع مشکل ترافیک و آلودگی هوای تهران انجام ندهند، قطعا در سال‌های آینده باتوجه به رشد جمعیت، افزایش مهاجرت افراد به تهران و آغاز دور بعدی مهاجرت دچار مشکلات بزرگ‌تری در زمینه حمل‌و‌نقل و ترافیک و همچنین آلودگی هوا خواهیم بود. خشکسالی و محو‌شدن بیش از 600دشت در کشور، مشکلات اقتصادی و اقتصاد بیمار کشور، افزایش بیکاری و معضلات اجتماعی افراد را به منظور اشتغال و رفع مشکلات اقتصادی راهی پایتخت می‌کند. برای‌مثال اکنون حدود 100‌هزار خودرو با پلاک شهرستان جذب تاکسی‌های اینترنتی در تهران شده‌اند که غالب این خودروها پراید و خودروهای ارزان‌قیمت هستند و رانندگان شهرستانی این خودروها پس از چندماه در تهران تشکیل خانواده داده یا با خانواده در حریم شهر مسکن می‌گزینند. این پدیده‌ای در حال رشد در تهران است.

شهرداری، میراث‌دار سوء‌مدیریت‌ها

شهرداری تهران و پلیس راهور به‌تنهایی نباید تاوان بی‌برنامگی و اقتصاد بیمار کشور را بدهند. به‌دلیل نبود سند آمایش کشور میزان مهاجرت از میزان کنترل خارج شده و به وضعیت کنونی رسیده است. شهرداری و شورای شهر تهران نمی‌توانند تاوان قصور در تهیه و تدوین این سند را پرداخت کنند. تدوین سند آمایش کشوری ازجمله اقداماتی است که می‌تواند از مهاجرت‌ بی‌رویه به تهران جلوگیری کند.

یارانه از آلودگی هوا مهم‌تر است!

در صورتی که در پرداخت یارانه یک ماه تاخیر رخ دهد، مسئولان موضوع را به‌شکل یک بحران می‌نگرند و نسبت به آن احساس خطر می‌کنند، اما ازکنار مساله مهمی مانند ترافیک تهران که اکنون به مرز بحران رسیده یا از آن رد شده، به‌سادگی عبور می‌کنند. با آغاز فصول سرد و باتوجه به ترافیک شاهد تشدید پدیده آلودگی هوا خواهیم بود، اما متاسفانه به اندازه پرداخت یارانه به سلامت شهروندان اهمیت نمی‌دهیم. در برخی از اوقات از بودجه نهادها و سازمان‌های مالی دیگر به‌منظور پرداخت یارانه بودجه تخصیص داده می‌شود، اما در بخش حمل‌و‌نقل عمومی شاهد کمبود یا نبود بودجه کافی برای بهبود و نوسازی امکانات هستیم. برای‌مثال زیرساخت‌های کنونی مترو در تهران به‌منظور افزایش ظرفیت‌ مسافرگیری به 12‌هزار‌میلیارد تجهیزات نیاز دارد تا بتواند به بخش حمل مسافر کمک کرده و شهروندان به میزان کمتری از خودروهای شخصی خود استفاده ‌کنند.

در حال حاضر راهکار برای مقابله با بحث آلودگی هوا در تهران مشخص است که مهم‌ترین آن افزایش بهره‌وری ظرفیت‌های موجود مترو و تقویت ناوگان اتوبوسرانی است. چشم‌انداز آن است که از میزان 18 تا 20‌میلیون سفرهای درون‌شهری در تهران حداقل حدود شش‌میلیون آن با استفاده از ظرفیت موجود و استفاده از مترو و 4میلیون با استفاده از اتوبوس انجام شوند. در آینده نیز باید شاهد 15‌میلیون سفر درون‌شهری با استفاده از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی باشیم. وسایل حمل‌و‌نقل عمومی اگر کارا، باکیفیت و در دسترس مردم نباشند، شهروندان جابه‌جایی با پراید و خودروهای ارزان‌قیمت خود را به حمل‌و‌نقل با مترو و اتوبوس ترجیح می‌دهند. بنابراین با افزایش میزان کیفیت وسایل حمل‌و‌نقل عمومی باید شهروندان از هر طبقه اجتماعی را به استفاده از این وسایل تشویق کنیم. در نهایت باید گفت راهکار اصلی حل معضل ترافیک، آلودگی هوا و مقابله با پدیده وارونگی دما در فصول سرد سال توسعه و تجهیز حمل‌و‌نقل عمومی است.

* رئیس کمیسیون حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران