چهارمین جایزه گنجینه پژوهشی ایرج افشار به حمید کشاورز رسید

به گزارش خبرگزاری مهر، مراسم چهارمین دوره جایزه گنجینه پژوهشی ایرج افشار سپرده به مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی در مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم ایران نازکاشیان مدیر بخش پرونده‌های علمی و بخش تدوین فهرست مقالات فارسی در زمینه ایران شناسی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی  گفت: استاد ایرج افشار که برکات وجودی او به دوره حیات بی اغراق پربار و سرتا سر آموزنده و آکنده از مهر به میهن و فرهنگ و تاریخ و تمدن ایران زمین ختم نشد، با بنیانگذاری گنجینه پژوهشی و سپردن مجموعه بی نظیر کتابخانه و اسناد خویش به مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، در واقع نیات دانش دوستانه خود را ادامه داد و بر اثر کوشش‌های خالصانه و صادقانه او، اینک ایران شناسی بار و برگی انبوه و چشمگیر دارد.

وی افزود: استاد افشار نه فقط در دوران حیات، بلکه پس از آن هم در عرصه ایران شناسی بی همتاست و آثار گرانقدر او، در کتابخانه پربهای ایران شناسی، جایگاهی خاص و رفیع دارد و به جرأت می‌توان گفت که هیچ زمینه ای در ایران شناسی نیست که سرانجام به کتابی یا مقاله ای یا مجله ای یا یادداشتی از ایرج افشار نرسد. سخن فقط بر سر کثرت آثار او نیست که تنها فهرست آن، خود کتابی مفصل است بلکه اهتمام شگفت انگیز او در مراقبت از شخصیت علمی خود، در طول مدتی قریب به شصت سال، حتی از آن هم به مراتب مهمتر و آموزنده تر است، زیرا که او در هر حرکتی، نخست خدمت صحیح و درست و علمی به جهان ایران شناسی را در نظر می‌گرفت و به مال و مقام کوچکترین اعتنایی نداشت؛ آنچه او را بدین خدمت نیم قرنه بر می‌انگیخت، غنای زبان فارسی و جسجو در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران بود و بس و گویی در این راه، هرگز مانعی بر سر راه خود نمی‌دید.

نازکاشیان در ادامه گفت: از آنگاه که فرزندان برومند استاد افشار برآن شدند تا در اجرای اهداف عالی پدر بزرگوار خود در ارتقاء سطح دانش و پژوهش در این مرز و بوم کهنسال، به بهترین پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری، در زمینه کتابداری یا رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، به انتخاب هیئت محترم داوران، جایزه ای تقدیم دارند، اینک پنج سال می‌گذرد. مراسم کنونی چهارمین جایزه گنجینه پژوهشی است، زیرا در سال گذشته با وجود بررسی‌ها و مطالعات، پایان نامه ای برگزیده نشد. مایه خرسندی است که با پیگیری و همت عالی فرزندان استاد افشار و هیئت داوران و ریاست محترم مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامیی، نیت اولیای گنجینه پژوهشی استاد، بار دیگر جامه عمل پوشید و اینک شاهد برگزاری این مراسم برای تقدیر از حاصل تحقیق و تفکر یکی از برگزیدگان میهن عزیز خود هستیم.

سید کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی هم در سخنانی با بیان اینکه مراسم جایزه گنجینه استاد افشار کم کم قدمت و اعتباری پیدا می‌کند که می‌تواند برای جوایز دیگر راهگشا باشد، از فرزندان برومند استاد افشار که این جایزه را بنیان گذاشتند و یاد پدر گرامیشان را زنده نگه داشتند تشکر کرد و گفت: خوشبختانه ایرج افشار فرزندان خوبی از خود به یادگار گذاشته که راه پدر را دنبال می‌کنند.

وی درباره این دوره از جایزه یادشده گفت: داوران با وسواس و انصاف علمی پایان‌نامه‌ها را بررسی کردند. به برنده این جایزه تبریک می‌گویم که قطعا دلایل کافی برای برنده شدن ایشان وجود داشته است. امیدوارم گنجینه ایرج افشار همیشه منبع فیض و برکت برای فرهنگ ایران باشد.

در ادامه این مراسم سیدمصطفی محقق داماد، نایب تولیه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار و عضو شورای عالی علمی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی هم سخنانش را با قرائت این اشعار «ایرانیان که فرّ کیان آرزو کنند / باید نخست کاوه خود جستجو کنند / مردی بزرگ باید و عزمی بزرگتر / تا حل مشکلات به بازوی او کنند / در اندلس نماز جماعت شود به پا / جایی که قادسیه به خون‌ها وضو کنند» آغاز کرد و گفت: حدود ربع قرن است که در خدمت ایرج افشار بودم و می‌توان گفت که همه روزه با او کار می‌کردم.

وی افزود: نکته‌ای که توجه من را جلب کرد بعد اخلاقی او بود. کمتر درباره ابعاد اخلاقی مرحوم ایرج افشار سخن گفته شده است. محمود افشار (پدر ایرج) از تجار هند بود که در سوئیس درس خواند و نه برای مال، در ایران فعالیت کرد. او فرزندانش را به صورتی تربیت کرد که به ایران و ایران‌شناسی علاقمند هستند. سمبل این فرزندان ایرج افشار بود.

محقق داماد گفت: آنچه که در این مدت انس با او متوجه شدم این بود که ذره‌ای از هوای نفس مالی در او احساس نکردم. باید گفت نسبت به مال اصلا توجهی نداشت گویی دوست داشت تمام دقایق به جای فکر کردن درباره حساب بانکی، یک نسخه خطی را مطالعه کند. در عمل با کمال تواضع و وقار عمل می‌کرد. هرگز جمله تند و بی ادبانه به کار نبرد. به لحاظ علمی حضرات همه آگاهید، اگر عالمی برسد به جایی که غرور بگیرد و این غرور منشاء بی ادبی و جسارت به دیگران، منشاء حسادت و ندیدن دیگران شود، این موجب افول برای همیشه خواهد شد و دیگر کسی یادی از او نخواهد کرد.

نایب تولیه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار سپس یادآور شد: هستند کسانی که خیال می‌کنند با کوچک کردن دیگران بزرگ می‌شوند. مرحوم ایرج افشار نسبت به علما تواضع داشت. او مهربانی مجسم بود و با دوستانش بسیار مهربان بود. امروز احساس کردم باید از فضیلت‌های اخلاقی ایرج افشار بگویم تا او را فقط غرق در چند کتاب و نوشته و یادداشت و مقاله نبینیم اینها به جای خود، آنچه در باره او آموزنده است بعد اخلاقی است و به قول حافظ شیراز: این که می‌گویند آن بهتر ز حسن / یار ما این دارد و آن نیز هم.

بهرام افشار، فرزند ایرج افشار هم به نمایندگی از تمام فرزندان ایرج افشار گفت: با ادای احترام نسبت به فرهنگ پایدار ایران که پدرمان کوشید خالق آن باشد من به نمایندگی از بقیه فرزندان ایرج افشار از اینکه این مرکز و تمام کارکنان و کارمندان آن نگاهبان و دلسوز گنجینه پژوهشی ایرج افشار هستند تشکر می‌کنم. ما امیدواریم که همواره طبق روال و بی هیچ مضایقه و به دور از هر مشکلی وسایل استفاده علمی و پژوهشی از این گنجینه برای هر ایران شناسی اعم از ایرانی و خارجی و محققان رشته‌های مرتبط فراهم باشد.

فرزند ایرج افشار سپس گفت: جایزه ای از طرف گنجینه پژوهشی ایرج افشار هر سال به یک پایان نامه برگزیده در حوزه کتابداری اهدا می‌شود به این امید که همانطور که ایرج افشار آرزو داشت چراغ پژوهش همواره در ایران روشن و پرفروغ باشد. امسال نیز این جایزه به انتخاب هیئت داوران محترم به دکتر حمید کشاورز اعطا می‌شود و من هم به نوبه خود این موقعیت را به ایشان تبریک می‌گویم.

وی افزود: در اینجا می‌خواهم مطلبی را که آقای حافظ یار رضوی از کتابشناسان معاصر نوشته اند برایتان بخوانم که بیانگر واقعی منش و کردار پدرم بود: او انتخاب کرد که خادم فرهنگ ایران باشد و شد. او انتخاب کرد که ایران را بشناسد و تا آخرین روزهای زندگی گام زند و زد. او انتخاب کرد که کتاب و هرچه با اوست را ارج نهد و نهاد. او انتخاب کرد که کتابخانه ای ماندگار به یادگار تأسیس کند و کرد. او انتخاب کرد که در زمانی خاص مجموعه کتابخانه شخصی اش را با شرایطی ویژه به جایی که صلاح دید بسپرد و سپرد. او انتخاب کرد که در کجا باشد و بود و در کجا نباشد و نبود. او انتخاب کرد که با که باشد و بود و با که نباشد و نبود. او انتخاب کرد که درباره چه کسانی بنویسد و نوشت و از کنار چه کسانی بگذرد و گذشت. او انتخاب کرد که با همه داشتن‌ها ساده زندگی کند و چنین زندگی کرد. او در انتخابش خانه دوست را بر هر خانه ای ترجیح داد و در خانه دوست آرام گرفت. به نان و ماست و تنور گرم و کلبه و کومه و چادرانها در سراسر ایران عشق می‌ورزید؛ عاشق طبیعت بود و به جزئیات آن دقت می‌کرد و لذت می‌برد مشاهداتش در سفرها نیز همواره یادداشت می‌کرد.

در ادامه این مراسم، محمدافشین وفایی گزارشی درباره کارهای در دست اجرای گنجینه و به خصوص گزارش مجلد دوم یادداشت‌ها و خاطرات محمد علی فروغی ارائه داد. اسماعیل شمس مدیر بخش کردشناسی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی درباب اهتمام افشار به تاسیس کتابخانه سخن گفت و میلاد عظیمی، محقق و پژوهشگر گزارشی در باب کتابشناسی آثار ایرج افشار که سالها مشغول تهیه و تدارک آن است ارائه داد.

در این بخش از مراسم  صورت جلسه هیات داوران گنجینه پژوهشی ایرج افشار، خوانده شد:

«متعاقب جلسات هیئت امنای گنجینه پژوهشی ایرج افشار، پیرامون تعیین جایزه سالانه، به بهترین پایان نامه رشته کتابداری و اطلاع رسانی (علم اطلاعات و دانش شناسی) رساله‌های متعددی در مقطع فوق لیسانس و دکتری در رشته مذکور به دفتر هیئت امنا واصل گردید و دفتر، بررسی آنها را به استادان برجسته کتابداری واگذار کرد. سرانجام پس از بررسی همه رساله‌های واصل شده، پایان نامه دکتری جناب آقای حمید کشاورز، فارغ التحصیل کتابداری از دانشگاه تهران با عنوان"طراحی و تبیین مدل ارزیابی باورپذیری اطلاعات در محیط وب: مطالعه دانشجویان دانشگاههای برتر کشور"، نظر هیئت داوران را به خود جلب کرد و این پایان نامه شایسته دریافت چهارمین جایزه گنجینه پژوهشی ایرج افشار گردید».

چهارمین جایزه گنجینه پژوهشی ایرج افشار و لوح تقدیر توسط سید کاظم موسوی بجنوردی رئیس مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، کامران فانی رئیس هیئت امنای گنجینه پژوهشی ایرج افشار و بهرام افشار به حمید کشاورز اهدا شد و در پایان هم کشاورز توضیحاتی درباره پایان‌نامه خود ارائه کرد.