آداب ضیافت و مهمان داری

مقدمه

بهترین مدرک و دلیل بر ذکر صلوات آیه ی شریفه ی قرآن است که در همه جای قرآن «یا ایها الذین آمنوا» الا آیه ی صلوات، اول آیه آمده است. خدای بزرگ ما را برای پیام و امر بزرگ صلوات آماده می کند، «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکتَهُ یصَلُّونَ عَلَی النَّبِی» (احزاب/56) خود خدا دائم کارش صلوات است. یعنی دائم لطف و رحمتش را بر پیغمبر و آل او نازل می کند و ملائکه هم درخواست این کار را می کنند. بعد از اینکه زمینه را آماده کردند که خدا و ملائکه این کار را می کنند، خطاب می رسد که «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیماً» که انشاءالله عزیزان این آیه را که ظاهرش امر وجوب است عنایت کنند، حداقل در شبانه روز صد بار این ذکر بلند را به روح چهارده معصوم هدیه کنند. گشایش در امور مادی و معنوی آنها خواهد بود.

چند روز پیش یک خانمی به حرم رسید، اصرار می کرد از صلوات خیلی بگویید. گفت: من بچه دار نمی شدم. صلوات نذر کردم و الحمدلله خدا به من فرزند داد و من از صلوات خیلی خیر و برکت دیدم. انشاءالله طبق روایاتی که وعده داده است، دل و جان مان و خانه های مان و زندگی مان را با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد معطر و نورانی کنیم. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم.

بحث ما درباره ی برکت در زندگی و آنچه خیر و برکت و وسعت رزق مادی و معنوی برای ما و خانه هایمان می آورد. یکی از چیزهایی که در روایات فراوان روی آن تأکید و پافشاری شده است، موضوع ضیافت و مهمان داری است. که ما در روایت داریم که افرادی که مهمان داری می کنند، ضیافت می کنند و اطعام می دهند، در یک روایت زیبایی داریم که رزق و روزی برای آنهایی که اطعام می کنند سریعتر و مؤثرتر است از کاردی که در گوشت فرو می رود. یعنی همانطور که گوشت را کارد تکه تکه می کند و سریع اثر دارد، بیش از این رزق و وفور رزق، برای آنهایی که مهمان داری می کنند اثر دارد.

سنت مهمان داری، سیره ی همه ی انبیاء و اولیای خدا بوده است. خضرت ابراهیم(ع) که در قرآن هم ستایش شده «أبا اضیاف» معروف بوده است به خاطر مهمان داری فراوان بوده است. بدون مهمان غذا نمی خورده است. سیره ی پیغمبر(ص) و همه ی امامان ما همینطور بوده است به حدی که امام حسن مجتبی(ع) وضوف خانه ی دائمی داشتند و همه قشر افراد می آمدند و از سر سفره ی این بزرگوار به عنوان کریم اهل بیت بهره می جستند و استفاده می کردند. الآن هم اگر عزیزان خبر داشته باشند، همه ی مشاهد مشرفه مهمان خانه ای دارد. چه در کربلا و نجف، چه در کاظمین، چه سامرا، چه مشهد، چه قم که این سنت بسیار خوبی است. در طول ایام سال عده ای از زوار و مجاورین را مهمان می کنند.

در آن طرف هم تأکیدهای بسیار عجیبی داریم برای آن خانه هایی که مهمان وارد نمی شود، خالی از مهمان است. داماد، عروس، فامیل های نزدیک، لازم نیست مهمان غریبه و اجنبی باشد. نزدیکان را دعوت کنند. روایت داریم خانه ای که در آن مهمان وارد نشود، ملائکه وارد نمی شوند. یعنی ظلمت و نکبت آن خانه را می گیرد. حداقل نزدیکان مان را مهمان کنیم. یک پذیرایی مختصری باشد. من سراغ دارم بعضی از خانم ها در طول سال اهل رفت و آمد نیستند و این اصلاً خوب نیست.

روایت عجیبی است، یک روز دیدند امیرالمؤمنین(ع) محزون و غمگین است. در بعضی روایات داریم حضرت گریه کردند. سؤال کردند: یا علی چرا گریه می کنی و محزون هستی؟ فرمودند: چون یک هفته است به منزل ما مهمان نیامده است. این خیلی عجیب است. یعنی امیرالمؤمنین (ع) گریه می کنند برای اینکه چرا ک هفته به منزل ما مهمان نیامده است. امیرالمؤمنین که قلبش مرکز مشیعت خداست، این موضوع برایش نگران کننده است. قطعاً بدانید طبق روایات مهمان هایی که به منزل می آیند، هم رزق و روزی را زیاد می کنند، هم بلاها و نکبت ها را از خانه بیرون می برند و هم گناهان اهل خانه را پاک می کنند.

روایت زیبایی است، «مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یسْمَعُ بِهَمْسِ الضَّیف» (بحارالانوار/ج72/ص460) امام صادق(ع) فرمود: هیچ مؤمنی نیست که صدای پای مهمان را بشنود، و از آمدن مهمان خوشحال شود الا اینکه «غُفِرَتْ لَهُ خَطَایاهُ وَ إِنْ کانَتْ مُطْبَقَةً بَینَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ» یعنی به اندازه ی هفت طبقه آسمان خداوند گناهانش را می آمرزد. از آمدن مهمان شاد شود و استقبال کند. هدیه ی خداست.

باز روایت داریم هیچ مهمانی وارد خانه نمی شود جز اینکه رزق او همراهش می آید، «فَإِذَا ارْتَحَلَ ارْتَحَلَ بِجَمِیعِ ذُنُوبِهِمْ» (بحارالانوار/ج72/ص461) وقتی از خانه می رود، گناهان اهل منزل را می بخشد و پاک می کند. یعنی واقعاً خیر و برکتی که در مهمانی و مهمان داری و اطعام سفره اندازی هست در بقیه مستحبات شاید نباشد.

روایت زیبای دیگری داریم، سه جمله است که پیغمبر خدا یک چیز مکتوب برای حضضرت زهرا(س) گذاشته بود که حضرت زهرا به کنیزشان فرمودند: من دوست دارم این جمله را در خانه پیدا کنید، به اندازه ی حسنین برای من ارزشمند است. سه وصیت پیغمبر خدا بود. همین جا عرض کنیم چون ایام نوروز بین دو فاطمیه است، تشکر می کنیم از عزیزانی که حرمت نگه می دارند، دید و بازدید، صله ی رحم، محبت کردن خیلی خوب است ولی اینکه جلسات فاطمیه هم شرکت کنیم، عرض ادب به ساحت قدسی ام ابیها، حضرت زهرا (س) داریم، من واقعاً صمیمانه تشکر می کنم. البته بین او دو فاطمیه هم یک مقدار حرمت نگه داریم، خیلی زیبا و قشنگ است که قطعاً مورد شفاعت حضرت زهرا(ع) قرار بگیریم.

توصیه پیامبر و آداب مهمانداری

حضرت زهرا فرمودند:این سه جمله ای که پیغمبر به من سفارش کرده، برای من معادل حسنین است. آن سه جمله این است که پیغمبر خدا فرمودند: اگر کسی به خدا و روز قیامت ایمان دارد، همسایه هایش را آزار ندهد.و اگر کسی به خدا و روز قیامت ایمان دارد، «فَلْیکرِمْ ضَیفَه» (کافی/ج2/ص667) اگر واقعاً مؤمن است، مسلمان است، خدا و قیامت را قبول دارد، مهمان را احترام بگذارد و حرمت مهمان را نگه دارد. جمله ی سوم هم فرمودند: هرکس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، یا حرف خوب بزند، یا سکوت کند. یا حرف قشنگ و شایسته بزند یا سکوت کند. «فَلْیقُلْ خَیراً أَوْ لِیسْکتْ» و باز روایت داریم که اگر کسی مهمانی را اکرام کند، مثل این است که هفتاد پیغمبر را اطعام کرده است. پیغمبر(ص) فرمودند: «من أکرم الضیف فقد أکرم سبعین نبیا» (ارشاد القلوب/ج1/ص138) گویا هفتاد پیغمبر را اکرام کرده است. «و من أنفق علی الضیف درهما فکأنما أنفق ألف ألف دینار فی سبیل الله تعالی» فکر نکنیم برای مهمان هزینه کردیم، هدر رفته یا بی جا مصرف شده است. نه! پیغمبر عظیم الشأن می فرمایند: کسی یک درهم، یعنی نقره برای مهمان هزینه کند، مثل این است که یک میلیون دینار که سکه طلا است در راه خدا انفاق کند. یعنی اینها را ذخیره و اندوخته معنویت و آخرتمان کنیم.

پذیرایی از مهمانان

این روزها که بازار مهمانی داغ داغ است، بالاخره بعضی مهمان دارند، بعضی مهمانی دارند، نکته اش چیست؟ این روایاتی که ما می بینیم و آن آثار و برکات فراوانی که این ضیافت و مهمانی دارد، و حتی در ذیل بحث زندگی پر برکت شما این را مطرح کردید، می شود گفت رمزش همان محبتی است که قبلاً درباره اش صحبت کردیم؟

یک رمزش این است که ما داریم کار خدا را انجام می دهیم. همانطور که خدا رزاق است و خیر و برکت به بنده هایش می رساند، تجلی صفات خود آدم می شود. یعنی اینکه ما پذیرایی می کنیم، اکرام می کنیم، صفاتی الهی ما برجسته می شود. حرمت نگه داشتن از بندگان خدا است، سخاوت، جود، کرم، لطف، عنایت، محیت، نوازش، خدمت، اینها در واقع ما را رشد می دهد و در حقیقت صفات الله ما را بارور می کند.

یک روایت عجیبی در اصول کافی است. ما در روایت داریم که حتی غیر مؤمن، غیر مسلمان، مشرک، کافر، اگر مهمان داری کند اثر دارد. این خیلی عجیب است. یک روایتی در اصول کافی از امام صادق(ع) است که فرمودند: یک مؤمنی در حکومت جباری زندگی می کرد، بر اثر موضوعی آن جبار بر او خشم کرد. خواست آن مؤمن را بگیرد و اعدام کند. مؤمن هم از آن مملکت فرار کرد و در مملکت دیگری رفت. یک مشرک کافری این مؤمن را پناه داد و از او پذیرایی کرد. با اینکه مشرک بود، کافر بود، ولی مهربان بود، دلسوز بود و از او پذیرایی کرد. آنوقت امام صادق(ع) می فرماید: بعد از مدتی آن مشرک از دنیا رفت. ملائکه ی جهنم و عذاب آمدند روح او را برای عذاب و عالم برزخ ببرند، به خاطر اینکه مشرک بود و کافر بود و خدا را قبول نداشت. ملائکه رحمت آمدند، گفتند: این برای ما است. باید او را در روح و ریحان و باغ بهشتی و برای اکرام و احترام. بینشان دعوا شد. به خدا گفتند: چه کار کنیم؟ این هم شرک و کفر داشته و هم اینکه مؤمنی را پناه داده، جانش را حفظ کرده است. پذیرایی کرده است. یعنی این کار با کفر و شرک مبارزه می کند.

خطاب شد اگر من قسم نخورده بود که بهشت جای موحدین هست، کسانی که خدا را قبول بکنند و شرک نداشته باشند، من دستور می دهم به خاطر این کارشان به بهشت ببرید. و لکن به خاطر این کار بزرگی که انجام داده بنده ای از بندگان ما را پناه داده و در واقع کار مرا انجام داده است. او را جهنم نبرید، آتش بر او اثر نکند، و روزی اش هم از جایی که قرار است برای او برسانید. یعنی اسم بهشت نیست، جهنم هم نیست. ولی هم رزق و روزی اش را سر وقت برسانید و هم اینکه عذابش نکنید. با اینکه مشرک و کافر بود، اصلاً خدا را منکر شده بود، حتی در این روایات یک نفر از امام صادق پرسید: روزی اش از کجا می آید؟ فرمودند: لازم نیست بپرسید. روزی اش را خدا می رساند. می خواهم بگویم: ولو میزبان کافر باشد، این با کفرش مبارزه می کند. ما نمونه های دیگر داریم که مثلاً کافر و مشرکی اسیر شد، بقیه حکمشان اعدام بود، اعدام کردند ولی این را خدا امر کرد آزاد کنید! جبرئیل امین نازل شد گفت: این را آزاد کنید. گفت: من با بقیه چه فرقی دارم؟ گفتند: خدای مهربان به ما امر کرده تو به خاطر اینکه اطعام طعام می کنی و سخاوت داری و مهمان داری می کنی و صبر در مصیبت ها داری، خدا این صفات را دوست دارد. گفت: مگر خدای شما اینها را دوست دارد؟ گفت: بله! گفت: اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمداً رسول الله! و مسلمان شد. یعنی اطعام دادن و مهمانی کردن باعث شد که مسلمان شود و این یک ضرب به بهشت برود. می خواهم بگویم حتی این طرفش هم مهم است که ولو میزبان کافر باشد و آن طرفش هم همینطور، که مهمانداری خیلی خوب است، حتی به غیر مسلمان! «أکرم الضیف و لو کان کافرا» (بحارالانوار/ج67/ص370) کافر، منافق، مشرک، دشمن است، نه به خاطر دشمنی و صفات بدی که دارد. به خاطر اینکه بنده خداست. چون بنده ی خداست، به خاطر اینکه خدا او را دوست دارد، و سیره ی اهلبیت این بوده که کسی را از در خانه شان رد نمی کردند. دشمن بود، کافر بود، ملحد بود، کسی که نیاز شرعی داشت یا آب و غذا می خواست به او می دادند. یعنی واقعاً سیره ی اهلبیت بوده است.

آثار معنوی و مادی برای مهمان داری

فکر کنم با این روایاتی که خواندید، خستگی از تن آن هایی که واقعاً چند روز است دارند مهمان داری می کنند در رفته باشد. واقعاً چه برکات و چه آثار معنوی و مادی برای مهمان داری هست.

بخش دوم صحبتم را در مورد آداب مهمان داری می گویم. شرایطی را میزبان و شرایطی را مهمان باید رعایت کنند. این ایام هم که بازار مهمانی گرم است. خدا انشاءالله توفیق بدهد که هم مهمان داری کنیم و هم مهمان شویم. یک روایت جالبی دیدم که یک کسی از امام سؤال کرد که آیا مهمانی که مهمانی می روند افضل هستند یا میزبان هایی که پذیرایی می کنند؟ به ظاهر فکر می کنیم کسانی که پذیرایی می کنند، افضل هستند. ولی امام فرمودند: آنهایی که مهمان می شوند افضل هستند. یعنی خدا به مهمان ها منت گذاشته و گفته ثواب شما بیشتر است. یعنی شما واسطه ی این خیر می شوید، می آیید و اینکه خدا می گوید: مهمان افضل است، دیگر غرور صاحبخانه را نمی گیرد، منت نمی گذارد. می گوید: من کاری نکردم، من دستم خالی است. چون مهمان هدیه ی خداست. عزیز و فرستاده ی خداست. میزبانی که می خرد و می شوید و پذیرایی می کند، ولی می گوید: میزبان افضل است. چون این هدیه از طرف رسول خداست. از طرف خداست. او باعث شده رزق و برکت شما زیاد شود. او باعث شده که گناهان شما پاک شود. او باعث شده که بلاها و نکبت ها از این خانه برود. یعنی در واقع فرشته رحمت است.

آداب مهمانی

آداب مهمانی را هم در چند جمله بگویم. باز هم بیننده هایی که پای گیرنده ها هستند، انشاءالله فضای خانه را با ذکر حضرت زهرا(س) معطر کنیم و به ساحت قدسی بانوی دو عالم و شفیع روز جزا صلواتی بر محمد و آل محمد هدیه کنیم.

یکی اینکه میزبان با روی باز و گشاده از مهمان استقبال کند و بداند هدیه ی خداست. در آمدن به منزل او را خیلی کمک کند که وسایلش را بیاورد، تلفن بزند، دعوت کند، ولی در رفتن مهمان در روایت داریم که کراهت دارد اثاث او را برداریم و در رفتن کمک کنیم. نه اینکه یکوقت بار سنگینی است کمک نکنیم ولی یک روی خوشی نشان دهیم، که ما از رفتن تو خوشحال هستیم. طوری تفهیم نشود که ما از رفتن شما خوشحالیم.

یکی دیگر از آداب مهمان این است که مهمان مطیع صاحبخانه باشد. یعنی اینکه ما در روایت داریم صاحبخانه به زندگی خودش و وضع خانه آشناتر است. می گوید: اینجا بخواب، اینجا بنشین، اینجا سفره بیاندازیم. دم و دستگاه میزبان را بر هم نزنیم. یعنی اطاعت کنیم. یعنی هرطور که میزبان دستور می دهد، در امور مشروع و صحیح از پذیرایی و امثال اینها دیگر تابع باشیم، فعلاً حکومت دست صاحبخانه است. امر نکنیم، نهی نکنیم، نگوییم: این کار را بکن و این کار را نکن. هرطور خودش دوست دارد. مطیع میزبان باشیم.

نکته ی دیگر اینکه خیلی مهم است این است که زحمات میزبان را جبران کنیم. یعنی افرادی که از ما پذیرایی کردند هم زباناً تشکر کنیم و دعایشان کنیم.

یک بزرگواری از اساتید ما می فرمود: من از شما کارشناس ها خیلی گلایه دارم، شما کلی گویی می کنید و دست به جزئیات نمی گذارید. گفتم: آقا مگر چه شده است؟ فرمودند: شما مرتب می گویید: صله رحم کنید، مهمانی بروید، چنین و چنان کنید. ولی شما مهمان یک آدم مستضعف یا یک کارمند بازنشسته یا پدر بزرگ و مادربزرگی می شوید که اینها از نظر معیشت در مضیغه هستند، خوشحال می شوید و می گویید: ما یک گردان مهمان خانه ی او رفتیم و پانزده روز ماندیم. واقعاً این بنده ی خدا یکوقت می بینی تا شش ماه و یکسال باید قرض و به اصطلاح وام اینهایی که برای شما خرج کرده بدهید. مهمان روزی را زیاد می کند درست است، خدا از غیب هم می رساند ولی یکی از راه هایش همین است که گفتند: شما که تمکن مالی دارید، غیر مستقیم، پولی، طلایی، سکه ای، برنجی، روغنی، سوغاتی از محلی که می روید خلاصه به میزبان گفتند: تقاضا بدون چشم داشت باید کند. اما مهمان هم واقعاً وظیفه دارد. یعنی جبران کنیم هم زباناً و هم عملاً و هم مالاً. مخصوصاً آنهایی که تمکن دارند. طوری نباشد که واقعاً اسباب زحمت و دردسر برای آنها شود. ولی واقعاً جبران کنیم و به هر حیله ای، غیر مستقیم، طوری نباشد که طرف صدمه بخورد، برای خانواده اش چیزی ببریم. هدایایی ببریم، طوری که جبران شود این واقعاً در آداب مهمانی خیلی سفارش شده است. خصوصاً خانواده هایی که کم درآمد هستند حتماً عزیزان به طور غیر مستقیم به آنها محبت کنند.

یکی از آداب مهم مهمانی که قابل توجه است این است که خودمان را برای مهمانی به تکلف نیاندازیم. یکی از آفات مهمی که خیلی از مهمانی ها را تعطیل کرده است، تشریفات، تجملات، بیش از معمول پذیرایی کردن، چند رقم غذا تهیه کردن، زیبا سازی سفره، دکور درست کردن، تشریفات، تجملات، این باعث می شود که اصل مهمانی را آدم یا کم کند، یا اصلاً پشیمان شود.

در روایات ما خیلی سفارش شده که برای مهمان خودتان را به زحمت نیاندازید. چه زحمت مالی و چه زحمت بدنی. مرحوم بهاءالدینی یک بیان زیبایی داشتند، بارها ما این نکته را سفارش کردیم. ایشان فرمودند: مهمان داری و مهمان شدن کار مستحبی است. اما گنارش چند گناه و حرام مرتکب نشویم. ما می خواهیم یک مهمانی بدهیم، با خانم مان بد اخلاقی کنیم. به او زور بگوییم، باید اینها را دعوت کنیم. باید سه رقم غذا درست کنیم. باید چند رقم غذا درست کنیم. یا خانم به آقا بگوید: باید اینها را بخری. لیست مفصلی بدهد که این آقا از مهمانی و رفت و آمد پشیمان شود. گاهی اصلاً این مهمانی ها ترک می شود. ما فراوان داشتیم دوره های خانوادگی که بر اثر همین تکلفات خرده خرده تعطیل شده، یا در تالارها مجبور شدند بیاندازند.

مهمان های عروسی، مهمان های سنگین، بحث این جداست. ولی برکتی که در خانه هست، پختن غذایی که در خانه هست، آن برکات در تالارها نیست. سر میز می نشینند و همدیگر هم درست نمی بینند و بعد هم می روند. این خوب است اگر کسی جا ندارد. ولی اگردر خانه رفت و آمد باشد، برکت و نورانیت خانه زیاد می شود. واقعاً تکلف نباشد، یک رقم غذا باشد. چه ایرادی دارد شب ها نان و پنیر ساده باشد؟ مخصوصاً مهمان هایی که خودی هستند. در روایت داریم که مهمانی که خودش وارد می شود، خیلی برایش زحمت نکشد. اما مهمانی که دعوت می کنید به اندازه ی معمول باشد. اینکه حتماً سه، چهار نوع غذا باشد، نه! این درست نیست. نخواهیم پز بدهیم، منت بگذاریم، طوری که طرف نتواند از پس مهمانی ما بربیاید. این آفت بزرگی است.

یعنی ما طوری پذیرایی می کنیم که طرف دیگر می گوید: ما نمی آییم. چون دیگر واقعاً نمی تواند از پسش بربیاید. واقعاً یک آفت بزرگ به نام تکلف و تشریفات و چشم و هم چشمی در مهمانی ها وجود دارد. او دو رقم سالاد درست کرده بود، او دو رقم خورشت درست کرده بود، این همه چیز را بر هم می زند. کاری نکنیم اصل مهمانی از بین برود و این سنت زیبا و عالی الهی پایمال شود.

تکلفات جه در تهیه پذیرایی و چه در عمل، اینکه خود زن و بچه، خود افراد خانه خسته و کوفته شوند، دیگر راحتی و آسایش ندارند، مریض و گرفتار هستند، اینها تکلفات را در پذیرایی ها خیلی کم بکند.

یکی از آداب دیگر مهمانی این است که در روایت داریم، از مهمان کار نکشید. البته به قول بزرگی فرمودند: به میزبان یک سفارش می کنند. به مهمان یک سفارش می کنند. به ما می گویند: تا می توانید قرض نگیرید، ولی به طرف مقابل می گویند: هروقت مؤمنی آمد قرض خواست به او بدهید و آبرومندانه و خوب بدهید. یعنی هرکس یک وظیفه ای دارد. امامان ما فرمودند: ما خانواده ای هستیم که مهمان هایمان را برای خدمتگزاری استخدام نمی کنیم. مخصوصاٌ مهمان هایی که بیگانه هستند. اما مهمان خودش وظیفه دارد، وقتی می بیند این صاحبخانه تنها است، مخصوصاً آنهایی که خودی هستند، مخصوصاً آنهایی که دختر، پسر، عروس، داماد، نوه، اینها اصلاً جزء خانه هستند، اصلاً بلند شوند کمک کنند، پذیرایی کنند، خدمت کنند و در آن ثواب هم شریک هستند. یعنی خودشان را بیگانه نبینند. میزبان نباید به استخدام بگیرد ولی مهمان ها وظیفه دارند بلند شوند کمک کنند، و هر خدمتی که می توانند انجام دهند.

یکی از نکات دیگر که چند روز قبل هم اشاره کرده بودیم، قدرددان باشیم و نعمت خدا را کم نشماریم. در روایت داریم امام صادق (ع) می فرماید: برای میزبان همین گناه بس است که در پذیرایی از مهمان ها بگوید: این قابل نیست. این ارزش ندارد. قابل شما را ندارد. این اهانت به نعمت خداست. چیزی که برای پذیرایی آوردیم، ولو نان خالی، ولو آب خالی، ول شربت خالی، بگوییم: الحمدلله! الهی شکر! من کوتاهی کردم و مقصر هستم ولی این نعمت خداست. مهمان ها هم نگویند: از ما خوب پذیرایی نشد. این گناه است، قدر نعمت را ندانستن و ناشکری کردن گناه است.

مهمان برکت خداست

یکی از اتفاقات خوبی که در مهمانی ها می افتد این است که خیلی ها می نشینند از مشکلات هم با خبر می شوند و گره گشایی می کنند. این هم یکی از برکات نعمت است.

بسیار نکته ی خوب است. واقعاً مهمان هایی که دور هم جمع می شوند، بسیار بسیار خوب است که به داد هم برسند، مشکلات هم را حل کنند، مخصوصاً خانواده هایی که متوسط هستند یا تمکن مالی دارند، این بسیار کار پسندیده ای است. یعنی از اصل مهمانی هزارها مراتب ثواب و درجه اش بالاتر است که چهار نفر بزرگتر بنشینند، کسی جهاز می خواهد، کسی قرض می خواهد، کسی مریضی مشکل دارد. مداوا دارد، نمی تواند هزینه کند و گره هایی را باز کنند. مورد ازدواج برای دختر یا پسری پیدا کنند. این همیاری و همکاری و همدلی در برنامه ی خانوادگی بسیار بسیار کار مهمی است. من فکر می کنم شما گل اصل مطلب مهمانی را دارید که واقعاً اصل کار این است که گره های همدیگر را باز کنیم و از این فرصت استفاده کنیم. لذا در روایت داریم اگر شما از فامیل قطع کنید، یک دست از صد دست کم شده است. ولی اگر رفت و آمد کنید، 99 دست به شما اضافه است. در جای جای زندگی اینها به تو کمک می کنند، دست شما را می گیرند و شما را یاری می کنند. انشاءالله که خدا توفیق بدهد بهترین عرض ادب ها و مهمان کردن ها و مهمان شدن ها را خدای متعال به ما مرحمت کند و رزق و روزی ما را وسیع و با برکت قرار بدهد و اخلاق پسندیده هم در مهمانی رعایت شود.