نقش مهم صنعت گاز در توسعه صنایع- سعید لیلاز

اگر راهبردها و سیاست های توسعه ای به هم پیوسته نباشند و از یک خط مشی واحد پیروی نکنند ممکن است سوختی که نعمت است، به بلا تبدیل شود.
وزارت نفت در سه سال گذشته بیش از 200 میلیون مترمکعب در روز به ظرفیت تولید گاز کشور اضافه کرده که این موضوع یک کارنامه درخشان است. از طرفی با توجه به نبود راهبرد مشخص در بخش انرژی، رکورد مصرف گاز بخش خانگی در ایران به 530 میلیون مترمکعب رسیده که این مقدار، معادل صادرات گاز روسیه به اتحادیه اروپاست.
در حالی که روسیه از امکان صادرات گاز به همین میزان به عنوان یک سلاح راهبردی و ژئوپولیتیک افزون بر منافع اقتصادی، مقاصد خود را در دنیا پیش می برد ما معادل همین مقدار گاز را می سوزانیم که خلاف امنیت کشور است.
به هر میزان که ظرفیت تولید گاز افزایش می یابد، به همان میزان نیز به مصرف گاز مشترکان بخش خانگی اضافه می شود که این موضوع باید از سوی مسئولان کشور دیده شود.
فعالیتی وزارت نفت در تامین گاز بسیار بزرگ بوده و برای کشور ارز آوری داشته است. در 10 ماه امسال با توجه به تزریق خوراک به صنایع، 42 میلیون تن محصولات پتروشیمی تولید کرده ایم و صنعت نفت، از طریق تولید محصولات پتروشیمی در رشد بخش صنعت نیز سهیم است.
در کنار این دستاوردهای بزرگ، مقام های فراتر از وزارت نفت را به تدوین یک راهبرد بسیار مهم و جامع درباره امنیت کاربرد انرژی دعوت می کنم.
مصرف روزانه 550 میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی- که سهمی در رشد اقتصادی کشور ندارد- باید مسئولان ارشد ایران را به فکر فرو ببرد.
امنیت انرژی کشور، 99 درصد با کاهش مصرف انرژی محقق می شود. در این رابطه سال ها بحث شده است و این طور نیست که راهکارهایی جدید داشته باشد. فناوری مصرف سوخت، نقش مهمی دارد اما تشخیص مردم برای اینکه از این فناوری جدید استفاده کنند، عامل مهمی است که این موضوع جز با تغییر الگوی مصرف و افزایش قیمت سوخت امکانپذیر نیست.
در اثر تداوم سیاست های پوپولیستی (عوام گرایانه)، موضوع افزایش مصرف قیمت حامل های انرژی در ایران متوقف شده و شایسته است فکری اساسی برای آن شود.
به عنوان مثال اگر از طریق کاهش مصرف سوخت، تولید محصولات پتروشیمی را از 42 میلیون به 50 میلیون تن برسانیم و هشت میلیون تن صادرات بیشتر داشته باشیم، بهتر است یا اینکه گاز را بدون منفعت اقتصادی بسوزانیم؟
از سوی دیگر، افزایش صادرات نفت و میعانات گازی، بزرگ ترین عملکرد وزارت نفت ایران پس از انقلاب به شمار می آید و این موضوع دستاورد بزرگی است که اگر شخص دیگری به غیر از بیژن زنگنه به عنوان وزیر نفت منصوب شده بود، هرگز به این مرحله نمی رسیدیم.
با توجه به عمکرد وزارت نفت نه فقط رشد اقتصادی ایران در سال 1395 تضمین شد بلکه این وزارتخانه رشد اقتصادی سال 1396 را نیز تضمین کرده است. توافقی که وزیر نفت با عربستان سعودی در اوپک کرد، تضمین کننده ارزش افزوده بالای اقتصاد ایران در سال 1396 خواهد بود. در اقتصاد کلان، اگر تولید یک کالا افزایش یابد، رشد اقتصادی اتفاق می افتد و اگر قیمت بین المللی آن نیز افزایش یابد، رشد اقتصادی پدید می آید.
بر این اساس در سال 1395 از طریق افزایش تولید نفت، رشد اقتصادی داشتیم و در سال 1396 نیز با توجه به توافق اوپک و افزایش قیمت نفت، رشد اقتصادی خواهیم داشت.
این دستاوردها بجز با پایمردی و مدیریت کلیدی وزارت نفت محقق نمی شد. عربستان سعودی در توافق تن به مصالحه داد و هیچکس فکر نمی کرد رضایت دهد تولید خود را کاهش دهد و تولید ایران افزایش یابد که این رویداد در تاریخ اوپک سابقه نداشته است.
........................................
*تحلیلگر اقتصادی و کارشناس اقتصاد سیاسی- نشریه وزارت نفت (مشعل)