"من با یک نگاه طرف مقابلم را میشناسم". به نظر شما چقدر ممکن است این جمله صحت داشته باشد؟ آیا ممکن است قضاوتهای ما با برخوردهای کوتاه نسبت به افراد درست باشد؟ آیا میتوان با چند کلمه صحبت کردن خصوصیاتی مانند اجتماعی، خجالتی، متکی به نفس یا مسئولیتپذیر بودن فردی را تشخیص دهیم؟
پژوهشهای جدید صحت بیشتر این قضاوتهای عجولانه را تایید میکنند! با این که ممکن است این قضاوتها تنها در چند ثانیه شکل گرفته باشد؛ اما میتوان به آن اطمینان کرد.
چه عواملی در شکل گیری قضاوتهای شخصیتی نقش دارند؟
- حالات چهره و صورت
- نحوه ایستادن، نشستن یا راه رفتن
- پوشش، بهداشت و جذابیت
تحقیق شخصیتشناسی از روی چهره
نیومن و تیم تحقیقاتیاش یک تحقیق عملی انجام دادند و در آن افراد را به دو گروه تقسیم کردند. یک دسته از شرکت کنندگان یک قطعه عکس از چهره خود ارائه دادند و گروهی دیگر از شرکت کنندگان موظف بودند با نگاه کوتاهی به این عکسها اولین برداشت یا قضاوت خود را در مورد شخصیت این افراد بازگو کنند.
نتیجه:
از هر گروه 10 نفری؛ شرکت کنندهها 9 نفر از آنها را به درستی برداشت کردند. یعنی آنچه خود شرکت کننده صاحب عکس در مورد ویژگیهای شخصیتاش ابراز کرده بود در 90 درصد موارد با برداشت اولیه شرکت کننده دیگر، که تنها به عکس نگاه کرده بود، همخوانی داشت.
دلیل:
ظاهر افراد در بیشتر موارد گویای مهمترین خصایص شخصیتی آنها است. از انتخاب نوع لباس تا نحوه آرایش مویها یا اصلاح صورت و آرایش؛ همه ممکن است پیامی را در برداشته باشند که به دلیل الگوهای اجتماعی، اولین چیزی باشد که به بیننده منتقل میشود.
پیچیدگی موضوع
شکلگیری الگوهای ثابت همچون "افراد دارای ابروهای کشیده رو به بالا و صورتهای استخوانی بدجنس یا غیر قابل اعتماد هستند"، "صورتهای گرد و افراد چاق مهربان و انسان دوست هستند"؛ در شکلگیری شخصیت کودک و نوجوان نیز تاثیر گذار است.
به طوری که با دیدن هر کودکی با چنین مشخصاتی، دیگر افراد با آنها دقیقا چنین برخوردی دارند؛ یعنی آنها را "شیطان، آب زیر کاه، مارمولک، مهربان، فرشته، دوست داشتنی و..." خطاب میکنند.
همین رفتارها و برخوردها ممکن است در شکلگیری همین خصایص در کودک یا نوجوان موثر باشند! به طوری که با فشارهای خارجی بدون اینکه ذاتا دارای چنین خصایصی باشد، آنها را به شکل اکتسابی دارا میشود.
پیشنهاد:
با توجه به تاثیرات و ارتباط دایرهوار و تکرار شونده "قضاوت و شخصیت" هرچه کمتر نسبت به ظواهر برداشت داشته باشیم، از تاثیر رفتار خود کاستهایم.