به گزارش ، روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: دریا خلقوخوی مردان را تغییر میدهد؛ این را مادرهای ساحلنشینی میدانند که مردان و پسران خود را هر روز با تور ماهیگیری تا دریا رهسپار میکردند. نقل مادربزرگها این است آنهایی که به دریا میزنند، خود به شکار میروند اما شکار دریا میشوند. همهمه موجها، دریای مواج و تاریکی عمیق شب در آبهای سیاه و کورسوی امید ساحل، آنها را به زندگی در لبه تیغ عادت میدهد. آن وقت است که نمیتوانی دریا را از آنها بگیری؛ آن وقت که باد سرد و نمکین دریا بر موها و ریشهایشان مینشیند و تکانهای سهمناک قایق، ننوی زندگی آنها میشود. دریا جای آغوش مادر را میگیرد و خطر برای چند دانه ماهی، حکایتی روزمره میشود. مادرهای ساحلنشین این را به چشم دیدهاند: امان از روزی که دریا و صیادی را از آنها بگیری.
فی چنگ، تور ماهیگیریاش را روی دیوار خانه آویزان کرده است. هرازچندگاهی روی آن دستی میکشد تا یاد گذشته را زنده کند. روزهایی که ماهیگیری و دریا، دنیای او را تشکیل میدادند. دریاچه پویانگ را زمانی مثلث برمودای شرق میدانستند. از اوایل سال 1960 تا اواخر 1980، یعنی در مدتی حدود 30 سال، بیش از 200 قایق در این آبها غرق شدند، هزار و 600 نفر ناپدید شدند و 30 نفر بازمانده و نجات یافته، از نظر ذهنی و روانی بیمار شدند. وانگ فانگ لن، ماهیگیری با 50 سال تجربه قایقرانی است. او برای رسانهها، حادثهاش را اینطور تعریف کرد: «به یاد دارم در زمستان سال 2001، یک روز در این دریاچه بودیم و همه چیز خوب بود اما ناگهان هوا تغییر کرد، باد به حدی شدید شد که تمام قایقها تلاش کردند خودشان را به ساحل برسانند.
در یک طرف دریاچه، قایقی که شن و ماسه حمل میکرد، ناگهان غرق شد و سپس کل قایق به زیر آب رفت.» حکایت این دریاچه خشمگین اما این روزها تغییر کرده است. دریاچه پویانگ در سدههای اخیر، از گل و لای پوشیده شده است و نانچانگ، مرکز استان جیانگشی که زمانی بر کرانههای دریاچه واقع بود، امروزه در حدود 24 کیلومتر از آن فاصله دارد. آلودگی، سیل، فرسایش و تخریب از دیگر مشکلات این دریاچه هستند. پویانگ در سال 2011، بزرگترین خشکسالی خود را که در 600 سال اخیر بیسابقه بوده است، تجربه کرد که این موضوع خود سبب بروز مشکلاتی از قبیل ترکخوردن زمین، خشکشدن برخی رودها و دریاچهها، مرگومیر ماهیان و کاهش شدید تولید برنج در محدوده حوضه دریاچه پویانگ شد. بنا بر گزارش ایستگاه آبشناسی شینگتزی، مساحت دریاچه به یکدهم اندازه آن در سال 2010 کاهش یافته و این کاهش همچنان با سرعت ادامه دارد. همین پسرفتن آب دریاست که فی چنگ را از قایق و تور ماهیگیریاش جدا کرده است.
وضعیت برخی دریاچههای دیگر هم چندان مناسب نیست. بحر المیت در اردن و فلسطین، کمارتفاعترین نقطه زمین به شمار میرود و در 50 سال اخیر، با سرعتی حدود یک متر در سال در حال خشکشدن است، یکی از دلایل اصلی خشکشدن دریاچه این بوده که بخشی از منابع آبی آن را در دهه 1960 به جاهای دیگر منحرف کردهاند. دریاچه پوپو، دریاچه آب شور بزرگی در آلتیپلانوی بولیوی بود. ذوبشدن کوههای یخی و انحراف انشعابهای دریاچه در زوال این دریاچه سهیم هستند. دریاچه هولوم هم که در فلات مغولستان بوده، 291 کیلومترمربع از مساحت خود را از دست داده است. دریاچه کوچکتر بخش شرقی دریاچه هولوم بین سالهای 1996 تا 2010 بهطور کامل خشک شده است. دریاچه چاد، یکی از بزرگترین دریاچههای آب شیرین جهان هم حالا با قبل کاملا تغییر کرده و براساس تحقیقاتی جدید، این دریاچه یکبیستم اندازه 35 سال پیش خود است.
دریاچه آرال واقع در قزاقستان و ازبکستان هم از سال 1960، یعنی زمانی که پروژههای آبرسانی شوروی انشعابهای آن را منحرف کرده، مدام کوچکتر شده است و حتی در سال 2007، 10 درصد از اندازه آن، کم و به چهار دریاچه مجزا تبدیل شده بود اما در کشور ما نیز زنگ خطر درباره حیات تالاب بینالمللی انزلی به صدا درآمده و عمق آن به کمتر از یک متر کاهش یافته است. درحالحاضر، رسوبات 10 رودخانه گیلان و فاضلاب پنج شهرستان بهطور مستقیم به تالاب بینالمللی انزلی سرازیر میشود.
این رودخانهها که شریانهای حیاتی تالاب هستند، این روزها نقشی وارونه ایفا میکنند و موجب تسریع در خشکشدن تالاب شدهاند. مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر، از کاهش شدید آب خزر در سال آبی 94-93 خبر داد، میانگین تراز آب دریای خزر در سال آبی (94-93) برابر منفی 26,89 متر بود که نسبت به سال آبی قبل، 22 سانتیمتر و نسبت به دو سال قبل، 30 سانتیمتر کاهش را نشان داد. پیشبینی میشود که این رشد منفی تا دو سال دیگر ادامه پیدا کند. پویش جهانی نجات دریاچهها در هند، آمریکا، استرالیا فعال شده است. مشکل دریاچهها و رودخانهها از مشکلاتی است که در بسیاری اوقات به چشم دیده نمیشود. به همین علت، سازمان نجات دریاچههای جهان، بزرگترین راهپیماییهای مردمی را در کنار دریاچه و رودخانهها برای احیای این شاهرگهای حیاتی زمین، در یک سال اخیر، ترتیب دادهاند. مشکل تنها سطح آب دریاچهها، تورها و قایقهای بیکار نیستند بلکه 42 شهر و نزدیک به 60 میلیون نفر، کار و درآمد آبا و اجدادی خود را از دست دادهاند و دستهای آنها که با تورهای ماهیگیری وصله و پینه داشت، بیکار و خالی به بارش آسمان چشم دارند.