ماهنامه همشهری سرزمین من - فرزانه ابراهیم زاده:
سرای دیروز، موزه امروز
سرای کاظمی که زمانی خانه یکی از اصطبل داران ناصرالدین شاه بوده، حالا موزه ای زیبا در محله امامزاده یحیی است.
سرای کاظمی
چطور برسیم؟
محله امامزاده یحیی از شمال به خیابان امیرکبیر و از شرق به خیابان ری می رسد و در جنوب خیابان پانزده خرداد شرقی است. دو ایستگاه پانزده خرداد و بهارستان نزدیک ترین ایستگاه ها به بارگاه امامزاده یحیی (ع) هستند، اما از هر کدام نزدیک به 10 دقیقه پیاده روی پیش روی دارید. اگر حوصله پیاده روی ندارید، می توانید با تاکسی یا اتوبوس از بهارستان به ابتدای خیابان پانزده خرداد بروید و بعد از سه دقیقه پیاده روی به بارگاه امامزاده یحیی (ع) برسید.
شهروند 900 ساله
راهنمای پیاده روی در محله امامزاده یحیی
دوست دارید با قدیمی ترین شهروند تهران ملاقات کنید؟ شهروندی 900 ساله در قلب تهران که خاطرات زمانی را که این کلان شهر روستایی بوده، برایتان تعریف می کند. اگر خواسته باشید لا به لای شلوغی های شهر بزرگ کمی به دل تاریخ بزنید، فقط کافی است خودتان را به محله امامزاده یحیی برسانید و ساعتی در این محله قدیمی گشت بزنید و احوالی از چنار 900 ساله این امامزاده بپرسید. امامزاده یحیی از قدیمی ترین محله های تهران در محله عودلاجان و همسایگی بازار است.
به جز چنار قدیمی به استناد کتیبه ای که وجود دارد، بنای آرامگاه 800 ساله امامزاده یحیی (ع) نیز قرار دارد. این محل در نقشه های قدیمی تهران به نام «باغ پسته بیگ» که از باغ های شناخته شده و کهنسال نقطه گذاری شده است. میدان اصلی امامزاده یحیی درست در جای باغ ساخته شده است. محله قدیمی «میرزامحمود وزیر» و کوچه سرتخت هم از بخش های قدیمی است که فیلم های زیادی در آن ساخته شده است.
چه می بینیم؟
دنج و تماشایی
محله امامزاده یحیی آن قدر دیدنی دارد که برای دیدن همه آن ها تقریبا باید یک نصف روز وقت بگذارید.
بقعه امامزاده یحیی (ع): به خاطر قدمتی که آرامگاه این امامزاده دارد، مهمترین بخش این محله بقعه و زیارتگاه است. زیارتگاه از مسیر جنوب به شمال نخستین جایی است که در سر راه شما قرار دارد. امامزاده یحیی (ع) در واقع آرامگاه دو نفر است، ابوالقاسم عزالدین یحیی (ع) و امامزاده محمد (ع) است که با 15 واسطه فرزندان امام سجاد (ع) هستند. گفته می شود، ابوالقاسم یحیی یکی از مشاهیر و بزرگان سلجوقی بود که به تهران ری مهاجرت کرد.
او در جنگی که میان طغرل سلجوقی و سلطان محمد خوارزمشاه بود، کشته و در همین منطقه به خاک سپرده شد و بعدها مردم آرامگاه او را زیارتگاه کردند. قدمت بنای آرامگاه 800 سال است و کتیبه ای در این آرامگاه است که قدیمی ترین خط نوشته ها در تهران است که به استناد متنی که در آن است در سال 895 در زمان ملک شاه غازی نوشته شده.
چنار بارگاه: در ورودی این امامزاده چناری قرار دارد که گفته می شود 900 سال سن دارد. این چنار باقی مانده سه چنار قدیمی بود که یکی را شهرداری برای خیابان کشی برید و دیگری هم خشک شده و حالا آخری با ابهت تمام باقی مانده و در سال 1330 در میان آثار باستانی به ثبت رسیده است.
خانه های قدیمی: محله امامزاده یحیی خانه های قدیمی کم ندارد. از همان امامزاده که بیرون آمدید، می توانید سرای کاظمی را ببینید. خانه زیبای یکی از اصطبل داران ناصرالدین شاه که هر چند بخش هایی از آن تخریب شده، اما شاه نشین زیبایش باقی مانده است. این سرا، حالا یکی از موزه های زیبای تهران است که با نام موزه تهران قدیم شناخته می شد. جدا از آن خانه دبیرالملک هم در این قسمت قرار دارد. کمی آن طرف تر هم خانه «مهرانگیز کامبیز» است که متعلق به یکی از نوادگان قاجار است و خانه فرهنگی امامزاده یحیی هم هست. اگر این خانه به نظرتان آشنا آمد، تعجب نکنید، این جا به خانه «وثوق الدوله» معروف است و خانه سریال پدرسالار است. ایوانش همان جایی است که پدرسالار با بازی محمدعلی کشاورز زندگی فرزندانش را زیر نظر داشت.
حمام نواب: محله امامزاده است و حمام نواب؛ حمامی که در ذهن ما خاطره انتقام قیصر از کریم «آب مَنگُل» زیر دوش آب داغش باقی مانده است. شاید جالب باشد بدانید که بیشتر قسمت های فیلم قیصر، گوزن ها و ضیافت در محله امامزاده یحیی فیلمبرداری شده؛ چون خانه پدری «مسعود کیمیایی» کارگردان این فیلم ها، در این محله قرار داشت و او با این محله نسبت زیادی دارد. البته اگر این روزها به حمام نواب که تبدیل به موزه شده بروید، ردپایی از فیلم قیصر را نمی بینید و فقط یک حمام کهنسال پیش روی تان است.
مدرسه معمارباشی: کمی آن طرف تر از حمام نواب در کوچه های تنگ با خانه های یکی در میان قدیمی و کهنسال یک مدرسه علمیه قرار دارد که هنوز سرپاست و یادگار دوران قاجاریه است. این مدرسه که احتمالا یادگار دوران فتحعلی شاه است، شاهد یک واقعه تاریخی بوده، آن هم نخستین خون مشروطه بود که در خرداد 1285 از قلب سید عبدالحمید طلبه شهید مشروطه روی سکوی جلوی در همین مدرسه به زمین پاشید.
خانه مدرس: خانه شهید مدرس را در بن بست مدرس در کوچه شهید علیرضا جاویدی می توانید پیدا کنید. برای رسیدن به خانه مدرس از گذر میرزامحمود وزیر و کوچه ای که به اسم دخترش فخر الملوک است، به آن جا می رسید. شاید برای تان جالب باشد بدانید که این همان کوچه ای است که مدرس را برای اولین بار آن جا ترور کردند؛ خانه ای که حالا دارالقران و موزه یادگارهای این شهید بزرگ است.
بیشتر بدانید:
خوردنی ها
در محله امامزاده یحیی غذاخوری هایی هست که می توانید به آن ها هم سر بزنید. خانه فخرالملوک تبدیل به سفره خانه و کافی شاپ «نون و نمک» شده است. یک ماست بندی معروف هم در میانه محله قرار دارد. بعد از بازدید از خانه کاظمی سری به کبابی مقابلش بزنید.
