هنگام بروز علائم سکته مغزی چه باید کرد؟

اگر خون‌رسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف شود، این قسمت از مغز دیگر نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد، این وضعیت را اصطلاحا سکته مغزی می‌نامند. در ادامه این یادداشت را به نقل از جام جم آنلاین بخوانید.

 

 

سکته مغزی می‌تواند به عللی مانند بسته یا پاره شدن یکی از رگ‌های خون‌رسان مغز ایجاد شود. به نظر برخی پزشکان و متخصصان، خطر بروز سکته مغزی در زنان به علت بیماری‌های ژنتیک، موارد هورمونی، مصرف برخی داروها و پیامدهای ناشی از زایمان بیشتر از مردان است.

به همین منظور سراغ دکتر امیر حجازی، متخصص مغز و اعصاب و دبیر علمی نهمین کنگره بین المللی سکته مغزی رفتیم تا درخصوص عبور از هفت خوان سکته مغزی و راه نجات صحبت کنیم.

سومین عامل مرگ و میر
سکته مغزی هنگامی رخ می‌دهد که یک لخته خونی باعث انسداد شریان‌ خون‌رسان به مغز می‌شود (سکته مغزی ایسکمیک) یا یک رگ خونی مغز پاره شده و خون‌رسانی به بخشی از مغز متوقف می‌شود (سکته مغزی هموراژیک). در عرض چند دقیقه پس از این حادثه سلول‌های مغز شروع به مردن می‌کنند. دلیل سکته مغزی هر کدام از این موارد باشد، باید دقت داشت که با وقوع سکته مغزی بیمار در خطر مرگ قرار خواهد گرفت. سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است و مهم‌ترین نشانه‌های آن ضعف ناگهانی نیمه صورت و بدن، شامل دست یا پا یا هر دو و اختلال ناگهانی در تکلم است.

عوامل خطر
علل زمینه‌ساز بیماری‌های مزمن از قبیل فشار خون بالا، دیابت، مصرف سیگار و دخانیات، اختلالات قلبی زمینه‌ای، چربی بالا، استعداد خانوادگی، جنسیت و دیگر عوامل ایجادگر آترواسکلروزیس یا تصلب شریان، سبب افزایش احتمال بروز سکته مغزی می‌شوند در صورتی که کنترل و درمان این بیماری‌ها احتمال بروز سکته مغزی را بشدت کاهش می‌دهد.

همچنین رفتارهای نامناسب و خطرزایی مانند دود کردن سیگار و ورزش نکردن، خطر بروز سکته مغزی را به شدت افزایش می‌دهند و از بروز عوامل خطر ذکر شده می‌توان به میزان زیادی از آن جلوگیری کرد.

هنگام بروز علائم سکته مغزی چه باید کرد؟
با توجه به این که درمان فقط در ساعات ابتدایی بروز علائم امکان دارد برای همین یک زمان طلایی وجود دارد، یعنی اگر بیمار در 4 تا 5 ساعت ابتدایی بروز علائم به مراکز درمانی مجهز منتقل شود، امکان بهبود وجود دارد.

علائم سکته مغزی را نادیده نگیرید، حتی اگر فقط یک علامت داشتید یا علائم خفیف بودند یا برطرف شدند.

همچنین نباید وقت را تلف کرد، زیرا هر یک دقیقه حیاتی است، پس فورا خودتان یا بیمار را به پزشک برسانید.

اگر یک یا چند نشانه سکته مغزی را برای بیش از چند دقیقه داشتید، به اورژانس (115) زنگ بزنید. آمبولانس شما را سریعا به بیمارستان می‌رساند.

زمانی را که علائم سکته مغزی شروع شده‌ است، بررسی کنید. این نکته مهمی است که باید به پزشک در بیمارستان بگویید.

تشخیص سکته مغزی
وقتی فردی با علائم و نشانه‌های سکته مغزی به بخش اورژانس مراجعه می‌کند، در ابتدا باید نوع سکته مغزی را مشخص کرد. دو نوع سکته مغزی اصلی وجود دارد که روش‌های درمانشان متفاوت است. پزشکان می توانند از عکسبرداری اورژانسی برای شناسایی نوع سکته مغزی ـ مسدود شدن یا منفجر شدن رگ خونی ـ استفاده کنند. نتایج آزمایش‌های اضافی، محل خونریزی درون مغز را مشخص می‌کند.

در صورت وجود علائم ذکر شده، تشخیص در مراکز درمانی و با انجام معاینات و تصویربرداری توسط متخصصان مغز و اعصاب تائید می‌شود.

زندگی پس از سکته مغزی
متاسفانه قسمت عمده‌ای از بیمارانی که تجربه سکته مغزی داشته‌اند دچار نقص و ناتوانی دائم در فعالیت‌های قبلی خود می‌شوند که این ناتوانی بر جنبه‌های گوناگون زندگی فرد مانند: عملکرد اجتماعی، شغلی، خانوادگی و روحی تاثیر منفی می‌گذارد به طوری که بیماران دچار نقص تکلم ناشی از سکته مغزی، توانایی صحبت و برقراری ارتباط را از دست می‌دهند یا بیماران دچار فلج اندام‌ها حتی امکان راه رفتن و نوشتن را نیز در مواردی از دست می‌دهند. بنابراین نیازمند حمایت جدی و طولانی مدت از طرف جامعه، خانواده و نهادهای حمایتگر هستند.

ثانیه‌ها مهم است
در درمان سکته مغزی، ثانیه‌ها نیز اهمیت دارند. وقتی اکسیژن به مغز نمی‌رسد، مرگ سلول‌های مغز در چند دقیقه آغاز می‌شود. به شرط مصرف داروهای متلاشی‌کننده لخته خون در سه ساعت ابتدایی پس از بروز سکته مغزی، می‌توان از گسترش آسیب مغز کاست. وقتی بخشی از بافت مغز از میان می‌رود، اندام‌هایی از بدن که توسط بافت از میان رفته مغز کنترل می‌شدند از کار می افتند. به عبارت دیگر سکته مغزی سبب ناتوانی بلندمدت جسمی می‌شود.

درمان
درمان اولیه پس از وقوع یک سکته مغزی شامل تحت نظر گرفتن دقیق فرد و انجام اقدامات پرستاری برای محافظت راه تنفسی اوست. اگر در سی‌تی‌اسکن دیده شد که یک لخته خون در شریان وجود دارد، باید فورا با استفاده از داروهای ترومبولیتیک اقدام به حل کردن آن نمود. این درمان ممکن است باعث بهبود عواقب سکته مغزی شود، اما در هر موردی نباید آن را به‌کار برد، زیرا باعث افزایش خطر بروز خونریزی در مغز می‌شود.

انجام درمان طولانی‌مدت برای کاهش خطر وقوع سکته‌های مغزی بعدی بستگی به این دارد که علت ایجاد این سکته مغزی چه بوده ‌است. یکی از راه‌های درمان سکته مغزی ناشی از انسداد عروق، حل کردن لخته مسدود‌کننده رگ است.