در روزهای اخیر زمستان خودی نشان داد و همه جا را سفید پوش کرد. برف، باران و کاهش دمای هوا هر یک نعمت فصل سرما محسوب می‌شوند، اما در این روزهای سرد برخی افراد به دلایل مختلف از امکاناتی همچون منزل و غذای گرم محروم هستند و همین مساله می‌تواند برای آنها به قیمت از دست دادن جانشان تمام شود.
به گزارش ، آرمان نوشت: برای شناسایی افراد کارتن خواب و بیخانمان به هیچ‌نشانه‌ای نیاز نیست، بلکه به‌واسطه چهره درهم و لباس‌های ژنده می‌توان آنها را از دیگر افراد عادی جامعه تمییز داد. در این میان در سال‌های اخیر بر اساس تمهیدات انجام شده از سوی نهادهای مسئول هیچ‌آماری درباره یخ‌زدگی و مرگ کارتن خواب‌ها به‌دلیل عدم اسکان مناسب آنها در فصل سرما گزارش نشده است. آنچه در ادامه می‌خوانید کم‌وکیف ارائه خدمات به افراد بیخانمان از زبان رضا قدیمی، مدیر عامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران در گفت‌و‌گو با «آرمان» است. به‌گفته او در این روزهای سرد برخی از مددسراها به ارائه خدمات تمام وقت به افراد بیخانمان می‌پردازند و برخی از مددجویان نیز تمایل چندانی به گذران اوقات خود در مددسراها ندارند.
درباره خدمات‌رسانی به کارتن خواب‌ها و اسکان آنها در شب‌های سرد تهران توضیح دهید. در این شرایط ساماندهی این افراد چگونه انجام می‌شود؟ در روزهای سرد سال 18 مددسرا به سه‌هزار و 500 مددجو (کارتن‌خواب‌ها و افراد بیخانمان شهر تهران) خدمات متعدد ارائه می‌کنند. برای مثال در روزهای اخیر شاهد کاهش دمای هوا و بارش نزولات جوی بودیم و همین مساله فعالیت 24 ساعته مددسراها در شهر تهران را به‌دنبال داشت. به عبارت دیگر در روزهای عادی فصل سال مددسراها از ساعت 17 تا هشت به ارائه خدمات می‌پردازند، اما در روزهای سرد سال خدمات‌رسانی در این مراکز به شکل 24 ساعته انجام می‌شود. در این روزها دیگر ساعت هشت افراد به بیرون هدایت نمی‌شوند، بلکه همچنان در مددسرا اسکان یافته و پذیرایی می‌شوند. باید دانست که در این مراکز افراد از سوی پزشک مورد معاینه قرار می‌گیرند. شایان ذکر است که در کنار فعالیت مددسراها دو مرکز با عنوان سامان‌سرا نیز به افراد خدمات‌رسانی می‌کند.
سامان‌سراها به افراد بی‌بضاعت، سالمندان بیخانمان، افراد بیخانمان با معلولیت‌های جسمی و حرکتی، بیماران روانی بی‌بضاعت و متکدیان به ارائه خدمات می‌پردازند. در شهر تهران سامان‌سراها برای مردان در اسلامشهر و برای زنان در لویزان خدمات ارائه می‌دهند. در سامان سراها خدماتی همچون ارائه غذای گرم، خدمات درمانی، استحمام و ... به افراد ارائه می‌شود. افراد بیخانمان چگونه در مددسراها جذب می‌شوند
در طول 24 ساعت شبانه روز گشت سیار در تمامی مناطق شهر تهران به فعالیت می‌پردازد و با مشاهده افراد کارتن خواب، بیخانمان و ... آنها به مددسراها هدایت می‌شوند. همچنین شهروندان در صورت مشاهده فرد بیخانمان می‌توانند با سامانه 137 تماس گرفته و به این شکل مسئولان امر فرد کارتن خواب را به مددسرا هدایت کنند. هم‌اکنون تعداد گشت‌زنی‌ها سه برابر دیگر روزهای سال انجام می‌شود. در شرایط کنونی تعداد گشت‌ها به 110 گشت شبانه و روزانه افزایش یافته است. اغلب گشت‌زنی نیروهای سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران در محلات، پاتوق‌ها، پارک‌ها و ... انجام می‌شود. اغلب نیروها با گشت زنی‌های تمام وقت در پی هدایت افراد بیخانمان به سمت مددسراها هستند. در مددسراها چه نوع خدماتی به افراد ارائه می‌شود؟ در مددسراها خدمات بهداشتی و درمانی به این افراد ارائه می‌شود. کارتن‌خواب‌ها بعد از مراجعه به این مراکز استحمام کرده و لباس فرم دریافت می‌کنند. همچنین در صورت بروز هر گونه مشکل امکانات و خدمات مناسب به آنها ارائه می‌شود. برای مثال این افراد در صورت ابتلا به بیماری به بیمارستان اعزام می‌شوند. در این مراکز امکاناتی همچون غذای گرم و خدمات رفاهی همچون تلویزیون در اختیار آنها قرار دارد. هم‌اکنون چند کارتن خواب در این اماکن اسکان پیدا کرده‌اند؟ به شکل تقریبی روزانه نزدیک به سه‌هزار تا سه‌هزار و 500 نفر در مددسراها پذیرایی می‌شوند. آقای قدیمی درباره اسکان‌های 24 ساعته بفرمایید. این نوع اسکان‌ها فقط در روزهای برفی و بسیار سرد سال انجام می‌شود. در دیگر روزهای سال اسکان در مددسراها به شکل شبانه انجام می‌شود. برای مثال هم‌اکنون که دمای هوا زیر صفر درجه است، مددسراها به شکل 24ساعته به ارائه خدمات می‌پردازند. در بین کارتن‌خواب‌ها یا افراد بیخانمان زن و مرد وجود دارد.
اسکان زنان در این مددسراها به چه شکل انجام می‌شود؟ در تهران سه مددسرا برای اسکان زنان فعالیت می‌کنند. درضمن یک مرکز نیز برای مادران و کودکان وجود دارد. برای مثال در این مراکز محل نگهداری مادر و فرزند با نگهداری یک زن مسن متفاوت است. در تهران برای اسکان زنان و مردان کمبود ظرفیت وجود ندارد. تنها مشکل این است که برخی از مردان تمایل چندانی به اسکان در مددسرا ندارند و فعالان در مراکز هم نمی‌توانند به زور قوه قهریه و نیروی انتظامی آنها را برای اسکان به این مددسراها هدایت کنند، چون هر گونه اقامت در مددسرا اختیاری است. برای مثال نیروهای سازمان از طریق گشت زنی فرد کارتن خواب یا بیخانمان را یافته و مددکار با آنها صحبت و به مددسرا دعوت می‌کند، اما اگر آنها بنابر دلایل مختلف تمایلی به مراجعه نداشته باشند، نمی‌توان به زور به مددسرا منتقلشان کرد. برای مثال برخی از آنها بیخانمان یا کارتن خواب نیستند، بلکه برای مصرف مواد مخدر به پاتوق‌ها مراجعه کرده و بعد از اتمام کارشان به فعالیت روزمره خود ادامه می‌دهند. در این شرایط نمی‌توان این افراد را به زور به مددسرا منتقل کرد. بنابراین اگر شهروندان شاهد حضور افراد به ظاهر کارتن‌خواب در پاتوق‌ها هستند، باید بدانند که این افراد تمایل چندانی به اسکان در مددسرا ندارند. درضمن در مددسراها امکانات پذیرایی و ارائه خدمات متعدد برای این افراد وجود دارد. با این تفاسیر امکان اسکان بیشتر کارتن خواب‌ها در تمامی فصول سال وجود دارد؟
چون معضل کارتن خوابی فقط به روزهای سرد خلاصه نمی‌شود و همیشه این مساله چهره شهر را زشت نشان میدهد. باید دانست که مشکلی تحت عنوان ظرفیت در مددسراهای تهران وجود ندارد. در روزهای اخیر هم دو مددسرا به دیگر مددسراها افزوده شده است. می‌توان شرایطی را اتخاذ کرد تا در دیگر فصول سال امکان اسکان افراد کارتن خواب یا بیخانمان وجود داشته باشد؟ خیر. این موضوع پیچیده است. موضوع اسکان افراد بیخانمان باید موقت باشد، چون اگر اسکان آنها در تمامی ماه‌های سال انجام شود، دیگر تمامی افراد بیخانمان در دیگر شهرها هم برای اسکان به تهران مهاجرت می‌کنند. در این اقدام مهاجرت بی‌رویه، حاشیه‌نشینی و تشدید آسیب‌های اجتماعی را شاهد خواهیم بود. در زمینه مداخلات نمی‌توان بدون برنامه اقدامی انجام داد یا بی‌برنامه تعداد مراکز خدمات‌دهنده را افزایش داد. باید در این مراکز خدمات نسبی به افراد ارائه شود. هر گونه اقدام در این زمینه نیازمند بررسی و برنامه‌ریزی مناسب است. در بین افراد اسکان داده شده در مددسراها می‌توان گفت که چند‌درصد از آنها معتاد، بیمار جسمی، روانی و ... هستند؟
در هر یک از این مددسراها پزشک مستقر است. افراد با مراجعه به این مراکز تحت معاینات پزشکی قرار می‌گیرند. باید دانست که تعداد قابل توجهی از این افراد معتاد هستند و از خانواده طرد شده و به‌عنوان کارتن خواب معرفی می‌شوند. همچنین تعدادی از این افراد مشکلات خانوادگی داشته و با رها کردن خانه و زندگی به این روزگار دچار شده‌اند. درضمن برخی دیگر از آنها هم ورشکسته هستند. افراد کارتن خواب به دلایل مختلف به این وضعیت دچار شده و همکاران ما هم صرفا به خدمات‌رسانی به آنها می‌پردازند و به این موضوعات ورود نمی‌کنند. همکاران بنده به‌دنبال ایجاد محل موقت برای اسکان آنها هستند، چون رسیدگی به دیگر موضوعات جزو وظایف وزارت بهداشت و درمان، سازمان بهزیستی، کمیته امداد و ... برای توانمندسازی و ادامه راه بر می‌گردد. تمامی شهرداری‌های جهان صرفا با ایجاد مراکز موقت به‌دنبال اسکان افراد کارتن خواب و بیخانمان هستند. لازم به ذکر است که افراد معتاد در این مراکز تحت متادون درمانی قرار می‌گیرند.
