دوم فوریه سال میلادی روز جهانی تالاب است. روزی که پیمان بین المللی حفاظت از تالابها در شهر رامسر بسته شد.
به گزارش به نقل از میزان، تالاب محیطی است که آب، زیستگاه اصلی موجودات زنده (جانوری و گیاهی) آن است. تالابها معمولا زمانی شکل می‌گیرند که پهنه آب در سطح زمین یا در نزدیکی سطح باشد یا به عبارت دیگر، آب کم عمقی پهنه‌ای از زمین را پوشانده باشد. کنوانسیون حفاظت از تالاب ها، تالاب را مناطقی پوشیده از مرداب، باتلاق، لجنزار، یا آبگیر‌های طبیعی و مصنوعی اعم از موقت یا دایمی، که در آن آبهای شور یا شیرین بهصورت راکد یا جاری یافت میشود، از جمله شامل آبگیر‌های دریایی است که عمق آنها در پایین‌ترین حد جزر، از شش متر تجاوز نکند، می‌داند.
کنوانسیون رامسر
دوم فوریه 1971 به همت ریاست وقت سازمان حفاظت محیط زیست ایران کنوانسیون رامسر جهت حفظ تالابها منعقد شد. کنوانسیون رامسر در سال 1975 جنبهٔ قانونی یافت. این معاهده کشور‌های عضو را ملزم به تعیین و حفظ تالاب‌های با اهمیت بین‌المللی می‌کند.
کنوانسیون رامسر بر حفاظت و بهره‌برداری معقول از تالابها به خصوص در جهت فراهم ساختن زیستگاهی برای پرندگان آبزی تأکید می‌کند. هدف ازشکل گیری کنوانسیون بین المللی تالابها یا همان کنوانسیون رامسر، فراهم آوردن چارچوبی برای همکاری‌های بین المللی و اقدامات ملی به منظور حفاظت و استفاده خردمندانه از تالابها و بقای آنها برای نسل‌های آینده است. ماموریت این کنوانسیون حفاظت و استفاده عاقلانه از تمام تالابها، ازطریق اقدامات محلی، ملی و همکاری‌های بین المللی، به منظور برداشتن یک گام به جلو در دستیابی به توسعهی پایدار درسراسرجهاناست. این کنوانسیون، تالابها را در زمره مهمترین اکوسیستمها، برایحفاظت از تنوع زیستی و رفاه جامعهی بشری می‌داند. این کنوانسیون دارای مکانیزم‌های متعددی است برای کمک بهزکشور‌های متعاهد، که تالابز‌های مهم خود را به عنوان سایتز‌های رامسر تعیین کرده و برای مدیریت آنها، به طور موثر و با حفظ ماهیت تالابی آنها، اقداماتی را انجام می‌دهد.
بیش از 1700 سایت با مساحت کل حدود 150 میلیون هکتار در حال حاضر در این کنوانسیون به ثبت رسیده‌اند این کنوانسیون هم‌اکنون 2186 تالاب به وسعت 200 میلیون هکتار را پوشش می‌دهد. بریتانیا با 170 تالاب بیشترین تعداد و کانادا با 140 هزار کیلومتر مربع بیشترین وسعت از تالاب‌های خود را تحت پوشش این معاهده درآورده‌اند.
وضعیت تالاب‌های ایران
ایران برند حفاظت از تالابها را در جهان دارد، اما حالا وضعیت اکثر تالاب‌های کشور وخیم است. بسیاری از تالابها به دلیل خشکسالی نابود شده و بسیاری دیگر در معرض نابودی قرار دارند. از مجموع 2800 تالاب کشور، 94 تالاب شناخته شده وجود دارد که از این تعداد 24 تالاب در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین‌المللی به ثبت رسیده است. طبق مفاد کنوانسیون، هر کشوری که عضو کنوانسیون است یک تالاب را در لیست تالاب‌های بین‌المللی قرار می‌دهد. تالاب‌هایی که به لحاظ حفاظت و شرایط زیست‌محیطی در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌برند یا در معرض خشک شدن قرار دارند، در لیست مونترو قرار می‌گیرند که از 24 تالاب بین‌المللی ایران، 6 تالاب در این فهرست قرار دارد. تالاب انزلی، تالاب هامون (دهانه جنوبی پوزک)، تالاب هامون (صابوری و هیرمند)، تالاب نیریز و کمجان و تالاب شورگل، یادگارلو و دورگه سنگی، 6 تالابی هستند که در لیست مونترو قرار دارند.
طی سال‌های اخیر نام برخی تالاب بسیاری شنیده شده است. هورالعظیم تالابی در خوزستان است که خشکی آن موجب شکل گرفتن گرد و خاک در این منطقه شده است. تالاب هامون هم سالهاست با خشکی دست و پنجه نرم می‌کند. موضوع هامون فراتر از تلاش‌های ایران نیاز به کمک کشور‌های همسایه نیز دارد. باقی تالاب‌های ایران نیز وضع خوبی ندارند و برخی کارشناسان از خشکی بیش از 50 درصد این تالابها خبر می‌دهند. با این وجود مدیران سازمان حفاظت محیط زیست معتقدند که تالابها به دلیل شرایط اقلیمی پایداری خود را از دست داده اند و ممکن است گاهی وارد لیست مونترو شوند و پس از مدتی شرایطشان بهبود یابد.
ندادن حق آبه تلاب‌ها یکی از مهمترین مسائل اثرگذار در حیات آنهاست. حق آبهای که حالا مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست می‌گویند به سختی دنبال آنها هستند تا مانع از بین رفتن حیات تالابها شوند. با این وجود موانع زیادی بر سر راه تامین حق آبه تالابها وجود دارد.
ایران با کنواسیون رامسر باید به عنوان کشوری پیشرو در حوزه حفاظت تالابها شناخته شود. با این حال وضعیت تالاب‌های کشور مناسب نیست و هر روز بر تعداد تالابها خشک شده و در معرض خطر افزوده میشود.
