با مهمان ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم فجر بیشتر آشنا شوید: ۱۰ فیلم‌ برتر الیور استون

الیور استون Oliver Stone کسی است که با بحث و مشاجره بر پرده سینما یا خارج از دنیای فیلم غریبه نیست. در جدیدترین فیلم او «اسنودن» Snowden، جوزف گوردون لویت Joseph Gordon-Levitt در نقش ادوارد اسنودن Edward Snowden یک افشاگر جنجال‌برانگیز ظاهرشده است. استون پیش از دنیا آمدن اسنودن و پیش از ساخت این فیلم نیز مشغول تهیه فیلم‌های پرتلاطم بوده که یکی از مهم‌ترین آن‌ها «قطار سریع‌السیر نیمه‌شب» Midnight Express در سال 1978 است. این فیلم که مقامات ترکیه را ناراحت کرده بود، برای استون جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه را به ارمغان آورد. از آن زمان تاکنون، استون مشغول تهیه سه‌گانه‌های سؤال‌برانگیز با موضوع ریاست جمهوری آمریکا و جنگ ویتنام و همچنین مستندهای متعددی در آمریکای لاتین و تاریخ جنجال‌برانگیز آمریکا بوده است.
از «جوخه» تا «جی‌اف‌کی» و «نیکسون»، الیور استون تاریخ آمریکا را با روش بحث برانگیزاننده‌ی خاص و سرگرم‌کننده‌ای ترسیم کرده است. استون در تصمیم خود برای واداشتن مخاطب به تفکر درباره خودش به‌جای پذیرفتن بی‌چون‌وچرای وجودش، پابرجا مانده است. او مدعی است به‌جای پرداختن به نشانه‌های سیاسی، در کنکاش «ماجراهایی درباره مسائل شخصی افراد» متخصص است.
او چند روزی است که به ایران سفر کرده و مهمان ویژه جشنواره جهانی فیلم فجر است. به همین مناسبت در این مقاله به 10 تا از بهترین آثار او نگاهی می‌اندازیم.

Salvador
(1986)سومین اثر سینمایی استون بر اساس تجربه‌های ریچارد بویل Richard Boyle عکاس خبری تندرو ساخته شده که به خاطر ترکیب بی‌باکانه‌ی واقعیت و تخیل موردانتقاد شدید قرار گرفته است؛ اما سرسپردگی برای نشان دادن نقش حقوق آمریکایی در جنگ داخلی السالوادور و قدرت دلیرانه در عمل، مانند آثار کوستا گارواس Costa-Gavras تجلی یافت.

Platoon
(1986)استون در سال 1967 به‌عنوان سرباز آمریکایی به ویتنام رفت و این تجربه دردناک باعث ساخت سه فیلم با موضوع جنگ ویتنام شد که جایزه اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را نیز برای او به ارمغان آورد. در فیلم «جوخه»، تام برنگر Tom Berenger و ویلم دفو Willem Dafoe نقش دو هم‌مسلک و گروهبان یکم در جنگ را دارند. استون در این فیلم ابعاد گسترده‌ای از جنگ را به تصویر کشیده که کمتر شهروند آمریکایی از وحشت غیرانسانی نهفته در این درگیری‌ها باخبر بوده است.

Wall Street
(1987)پدر استون یک کارگزار بورس بوده و خود استون در 17 سالگی در پاریس مشغول خریدوفروش سهام بوده است. او گزینه مناسبی برای سنجش ذهنیت «طمع خوب است» عوام که یک سیستم ارزشی ناخوشایند را بار آورده به‌حساب می‌آید. مایکل داگلاس Michael Douglas برای بازی در نقش گوردن جکو Gordon Gekko موفق به دریافت جایزه اسکار شد و این نقش را دوباره در سال 2010 در «وال‌استریت: پول هرگز نمی‌خوابد» Wall Street: Money Never Sleeps بر عهده گرفت. در نسخه اصلی فیلم صحنه‌ای که دونالد ترامپ در آن بازی دارد از فیلم حذف شده است.

Born on the Fourth of July
(1989)«متولد چهارم ژوئیه» فیلم دوم از سه‌گانه ویتنام با «بهشت و زمین» Heaven & Earth در سال 1993 کامل شد. این فیلم بر اساس کتاب زندگی‌نامه ران کوویچ Ron Kovic سرباز آمریکایی حاضر در جنگ ساخته شد و دومین جایزه اسکار بهترین کارگردانی را برای استون به همراه داشت. نمادگرایی در این فیلم بسیار موشکافانه است؛ اما استون با وجود تام کروز که در این نقش عالی ظاهرشده، موفق به گذر از کلیشه‌ها و تحول شخصیت قهرمان قصه می‌شود.

JFK
(1991)«جی‌اف‌کی» شاهکار مهیج استون درباره انگیزه دسیسه برای قتل رئیس‌جمهور جان اف. کندی است که با تکنیک خیره‌کننده‌ای ترسیم شده است. اگر به دنبال صحت وقایع تاریخی هستید، در این فیلم نمی‌توانید آن را پیدا کنید؛ اما این فیلم سه‌ساعته که «تفسیر هنری» از حماسه‌ای موهوم است، دارای فیلم‌نامه‌ای متقاعدکننده، جسارت کارگردانی و بازی‌های عالی است.

Natural Born Killers
(1994)«قاتلین بالفطره» فیلمی در ژانر جنایی و کمدی سیاه است و فیلم‌نامه‌ی آن بر اساس داستانی از کوئنتین تارانتینو شکل‌گرفته است. حواشی پیش و پس از تولید این فیلم مثل خشونت بیش‌ازاندازه، سانسور و قتل‌های تحت تأثیر از فیلم، تقریباً باعث فراموش شدن فرمت خاص فیلم‌برداری و تکنیک‌های تدوین آن‌که تقریباً 11 ماه به طول انجامید، شد.

Nixon
(1995)فیلم دیگری از استون با محوریت و موضوع رئیس‌جمهورهای آمریکا، «نیکسون» درباره مسائلی است که از کودکی تا پایان یافتن مقام ریاست جمهوری ریچارد نیکسون Richard Nixon برای او اتفاق افتاده است. صرف‌نظر از جعل هویت و کاریکاتوری کردن این شخصیت، آنتونی هاپکینز Anthony Hopkins بازی بی‌عیب و نقصی از تغییر مغلطه‌های پارانوئیک به یک تراژدی آمریکایی را در فیلم به نمایش گذاشته است.

Any Given Sunday
(1999)این بار در «هر یکشنبه کذایی»، استون به سراغ ژانر ورزشی و مسائل سیاه در فوتبال رفته که داستان آن از سه فیلم‌نامه متفاوت شکل‌گرفته است. این فیلم به‌شدت احساسی، با تکنیک‌های زرق‌وبرق‌دار گذری در دنیای گلادیاتورهای جسور است که می‌توانست نام «Sacking Quarterback Ryan» را به خود بگیرد.

Comandante
(2003)«فرمانده» اولین فیلم از سه فیلمی است که استون درباره فیدل کاسترو Fidel Castro ساخته است. این فیلم مستند خودمانی در سه روز فیلم‌برداری شده و سؤالات ملاحظه‌کارانه‌ای که از کاسترو پرسیده می‌شود، به‌ندرت از طرف این دیکتاتور تکذیب می‌شود.

The Untold History of the United States
(2012)این مستند 10 قسمتی که تولید آن 4 سال طول کشید برای پخش از تلویزیون ساخته شد. استون در «تاریخ ناگفته آمریکا» به‌عنوان راوی حضور دارد و تاریخ آمریکا را از جنگ جهانی دوم مورد بحث قرار می‌دهد. به گفته استون هدف او از ساخت این مستند، نمایش حقیقی‌تری از دنیا به مردم آمریکا بود.
این مقاله برگرفته از نوشته دیوید پارکینسون David Parkinson  در سایت Bfi.org.uk است.
همچنین بخوانید:
نقد فیلم اسنودن: همدلی با یک جاسوس یا انزجار از آن

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.