وَ مَنْ یبْتَغِ غَیرَ الْإِسْلامِ دِیناً فَلَنْ یقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِی الْآخِرَةِ مِنَ الْخاسِرِینَ.[1]
هر کس جزء اسلام، آیینی برای خود انتخاب کند از او پذیرفته نخواهد شد، و او در آخرت از زیانکاران است.
صراحت آیات قرآن و روایت معصومین علیهم السلام، خاتمیت دین اسلام و اکملیت و اتمّیت آن را اعلام می کند، و بر آن براهین واضحه ای اقامه می نماید.
در این گفتار قبل از بیان برخی از این براهین، نگاهی داریم به ادیان و آیین های موجود در دنیا، زیرا به نظر می رسد اگر اندک توجهی به خرافه های ادیان و آیین های مختلف گیتی بشود، اکملیت اسلام ملموس می گردد و فطرة انسانی بر آن مهر صحت می گذارد.
فَأَقِمْ وَجْهَک لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیها...[2]
پس روی خود را متوجّه آیین خالص پروردگار کن، این فطرتی است که خداوند انسانها را بر آن آفریده.
آیین هندو
طبق این آیین، همه موجودات طبیعت دارای روح هستند. و برای استفاده از آنها بایستی با روح آنها تماس برقرار کرد، ابر، باد، مه، خورشید، زمین، آب، رود و.. . همگی روح دارند، باید با روح ابر سخن گفت و از وی التماس کرد تا ببارد و.. . آزار حیوانات در این آیین حرام است و احترام به گاو به عنوان مادر رضاعی لازم می باشد، هندوان به سه خدا عقیده دارند: 1- خدای محیی «برهما»؛ 2- خدای ممیت «شیوا»؛ 3- خدای حافظ «ویشنو»، آنان اعتقاد دارند که خدای ویشنو تاکنون نه بار به صورت ماهی، لاک پشت، گراز، موجود نیمه آدم و نیمه شیر، کوتوله، رامای تبر بدست، رما، کریشنا، بودا، (اینها همه اسطوره هایی هستند که آنها برای خود تصور کرده اند) ظاهر شده است، مظهر دهم خدای حافظ «کلْکی » است و هندوان منتظر اویند.
آیین هندو فرقه های زیادی دارد، برخی از این فرقه ها عبارتند از:
جَین: معتقدان به این آیین، آزار جانداران و کندن زمین و پوشیدن لباس را حرام می دانند، اینان برای حیوانات اهلی و وحشی بیمارستان های مجهز ساخته اند، و حتی پارچه ای بر دهان می گذارند، مبادا حشره ای داخل دهانشان شود و بمیرد. از نعمت های زیرِزمین به هیچ وجه استفاده نمی کنند. استفاده از چغندر، شلغم، هویج که کندن زمین را به همراه دارد، در این آیین حرام است. مطابق این آیین در ابتدا پوشیدن لباس بطور مطلق حرام بود ولی بعداً در حدود برهنگی اختلاف کردند و دو دسته شدند. دسته ای بر اعتقاد خود ماندند و دسته ای از پارچه سفید استفاده می کنند. اینان معمولًا با خودکشی به زندگی خود خاتمه می دهند. اکنون جزء قدیسان آنان، بقیه سختگیری های گذشتگان را کنار گذاشته اند.
کبیر: این آیین را شاعری به نام کبیر اختراع نموده است، وی که پدرش مسلمان و مادرش هندو بود، اسلام و هندو را بهم آمیخت و معجون تازه ای ساخت.
اکبری: جلال الدین محمد اکبر شاه، مؤسس این آیین است. وی معتقد به وحدانیت خداوند، ولی توأم با سنتهای هندو و زرتشتی بود. طبق این آیین آفتاب مظهر خداوند شمرده شده است.
بودا: در این آیین مجموعه ای از اصول فلسفی و اخلافی جمع شده است، اصول این مذهب ساخته و پرداخته منطق و قیاس است و در آن صحبتی از روح و ماوراء طبیعت نمی شود. بودائیان مجسمه ای برای بودا به صورت نشسته ساخته اند و آنرا می پرستند.
سیک: با وارد شدن اسلام به هندوستان، مذاهب التقاطی و آمیخته از اسلام و آیینهای موجود هند به وجود آمد، که یکی از آنها آیین سیک است. سیکها با بلند نگه داشتن موی سر و صورت و پوشیدن شورت و بستن خنجر و عمامه بزرگ بر سر، خود را از سایر مردم تمیز می دهند.
آیین سیک اکنون به عنوان یک حزب سیاسی در آمده و برای رسیدن به کشور مستقل تلاش می کند.
ریاضت در کیش هندو
هندوان معتقدند، اتحاد انسان با خدا به طریق ریاضت و به اصطلاح «یوگا» «یوغ نهادن» امکان پذیر است، لذا هر کسی که بخواهد به میل خود می تواند ریاضتهای سختی را بر خود هموار کند.
سالها ایستادن، وارونه ماندن، در حال رکوع با دستهای آویخته، نشستن بر تخت میخی، نشستن چهار زانو از اشکال مختلفه ریاضت های آنان است. مکیدن یک خرما برای هر روز، تشنه ماندن در مقابل جام آب و.. . بر سختی این ریاضت ها که گاهی ده سال به طول می انجامد، می افزاید.
هندوان اجساد مردگان را می سوزانند، و خاکستر آن را بر رودخانه می پاشند. قبلًا سنت مذهبی آنان این بود که با مردن مرد، زن نیز یا خود را در شعله های آتش بدن شوهر می انداخت و می خوابید تا جان میداد و می سوخت و یا اگر توان چنین کاری نداشت، سر می تراشید و هجرت می کرد و راهب میشد. بیت ذیل اشاره به سنت اول دارد.
چون زن هندو کسی در عاشقی مردانه نیست
سوختن بر شمع مرده کار هر پروانه نیست
کتاب مقدس
کتاب مقدس هندوها، «وداها» نام دارد، وداها حاوی چهار بخش و هر بخش دارای دو قسمت است قسمتی مربوط به اشعاری در ستایش آتش و ابر و خورشید و.. . است و قسم دیگر آیین قربانی و.. . را بیان می کند، این قسمت بعدها به واسطه هزینه های سنگین قربانی اصلاح شد، و به دو بخش ریاضت و آداب قرب تغییر یافت. دیگر از کتب مقدس هندوها کتاب «مَهابَهارِتا» است که بخشی از این کتاب بنام «گیتا» رواج بیشتر و از محبوبیت خاصی برخوردار است، این کتاب به بیان داستان های خیالی پرداخته است.
آیین چینی ها
دو آیین معروف از آیین های چینی ها، «کنفو سیوس» و «تائویی» هستند.
اینان معتقد به پرستش آسمان و ارواح نیاکان بوده و می گویند، در عالم هستی دو قوه متضاد وجود دارد، که یکی مثبت «یانگ» و دیگری منفی «یین» نام دارد.
کنفوسیوس مبنای اعتقادات خود را بر یک مسلک اخلاقی بنیان نهاد و کتاب مشهور وی «پنج کینگ» (پنج نوشته) می باشد.
تائوئی، یک روش فلسفی است، تائو به اصطلاح آنها عبارت از نیرویی است که زمین و آسمان را بهم مربوط می سازد. از تائو نیز بنابر اعتقاد صاحبان این عقیده دو اثر مثبت و منفی صادر می شود.
دین بودا نیز چنانچه قبلًا گفتیم در چین پیروان زیادی دارد.
آیین ژاپنی ها
ژاپنی ها معتقد بودند که در ابتدای آفرینش، هر آفریده ای خدای خاص خود داشت. و بازار خدایان، از آشفته ترین بازارها بود، به مرور زمان خدایان با هم به جنگ و نزاع برخاستند و از جنگهای پی درپی تنها دو خدا باقی ماند، که یکی خدای نر «ایدزاناگی» و دیگری ماده «ایدزانامی» می باشد.
از جمله خدایان ژاپنی ها «الهه خورشید» است. امپراطوران ژاپن خود را فرزندان بلافصل آن خدا می دانند.
آیینی که در ژاپن رواج دارد آیین «شینتو» است، بنا بر این آیین، امپراطور قابل پرستش است. شینتوها عقیده دارند اگر در جنگی شکست بخورند با خنجری که همیشه همراه دارند، می بایست خودکشی کنند.
زرتشت
«زرد اشتر» (دارنده شتر زرد) فرزند «پور و شسب» (دارنده اسب پیر) و مادرش «دُغدو» (دوشنده ماده گاو) در سال 660 قبل از میلاد به دنیا آمده و بنابر عقاید زرتشتیان در 30 سالگی به پیامبری مبعوث شده است.
کتاب مقدس زرتشتیان «اوستا» است، که دارای پنج بخش است و عبارتند از «ادعیه، نیایش، احکام حلال و حرام، سرود و تسبیح، اعیاد ومراسم دینی».
اوستا در اصل «اوْپستاک» به معنای بنیان جا افتاده است، بعدها شعرا به خاطر اختصار آن را «اوستا» نامیدند، زند و پات زند، ترجمه های اوستا به زبان پهلوی بوده و ترجمه زند زبان خالص دری هستند.
زرتشتیان اعتقاد به دو خدا «اهورا مزدا» (خدای خوبیها) و «اهریمن مزدا» (خدای بدیها) دارند، البته برخی از پیروان این آیین در زمان ساسانیان معتقد به خدای واحد بنام «زروان» بوده اند.
سه اصل مسلّم دین زرتشت «گفتار نیک»، «پندار نیک»، «کردار نیک»، در سایر ادیان ابراهیمی وجود دارد، هر چند تفسیر نیکی در میان آنها یکسان نیست. آتش نزد زرتشتیان مقدس است و آن را جلوه خدای روشنایی می دانند.
یهودیت
اقوام عِبْری از مناطق غیر معلومی وارد کنعان شدند، و به پیروی از کنعانی ها و فینیقی ها، بت می پرستیدند و اولین فرزند خانواده را قربانی بتها می نمودند.
حضرت موسی علی نبینا و آله و علیه السلام به فرمان الهی به پیامبری مبعوث و مأمور هدایت بنی اسرائیل و رهایی آنان از چنگال فرعون شد.
آن حضرت با اعجاز خود، فرعون را متقاعد کرد، تا بنی اسرائیل را آزاد گذاشته و اجازه کوچ به آنان بدهد، قرآن کریم و نیز تورات فرود آمدن ده نوع عذاب را بر قوم فرعون بیان می دارد، که بعد از هر بار فرعون می گفت: اگر این عذاب از ما برداشته شود اجازه می دهیم بنی اسرائیل خارج شوند، تبدیل شدن آب مصریان به خون، زیاد شدن قورباغه، پشه، مگس، ملخ، نزول تگرگ و نابودی مزارع و.. . از جمله این عذابهاست. در نهایت فرعون اجازه دادند و بنی اسرائیل بسوی شرق مصر حرکت کردند. چیزی نگذشت که فرعون پشیمان شد و به تعقیب آنان برخاست ولی با سپاهیانش در دریا غرق گردید.
صهیونیسم
صهیونیسم یک حزب سیاسی یهودی است، که برای تشکیل دولت مستقل فعالیت می کرد. آنان از میان سه کشور آرژانتین، اوگاندا، فلسطین، فلسطین را به عنوان محل دولت خود برگزیدند، یهودیان سراسر جهان در فلسطین جمع شدند، سازمان ملل متحد این کشور را به دو بخش یهودی و عربی تقسیم نمود. آنها در قسمت خود دولت اسرائیل را ایجاد کردند و پس از مدتی قسمت های دیگری را به خاک خود ضمیمه نمودند.
کتاب مقدس
کتاب مقدس یهودیان «تورات» می باشد، که اصل آن به زبان عبری بوده و لغت تورات در آن زبان به معنای «قانون» است، تورات در 39 فصل که از نظر موضوعات به سه دسته تقسیم می شوند، تنظیم شده است.
دسته اول به تاریخ بنی اسرائیل می پردازد. بخش دوم مشتمل بر حکمت ها و مناجات ها و اشعار است. قسمت سوم اختصاص به پیشگویی های انبیا دارد.
یهودیان معتقد به خدای یگانه و عادل هستند و به آسمانی بودن کتاب خود و پیامبری موسی علی نبینا و آله و علیه السلام اعتقاد دارند، ولی کتاب آنان مشتمل بر خرافات عدیده ای است که اعتبار آن را زایل نموده است.
خرافات در تورات
به نمونه هایی از خرافات موجود در تورات توجّه کنید:
در سموئیل دوم باب 11، برخی منکرات چون فساد در حکومت و فحشا به حضرت داوود علی نبینا و آله و علیه السلام منتسب شده است.
در سِفر پیدایش، باب 9، فقره 20 به بعد، حضرت نوح علی نبینا و آله و علیه السلام متهم به گناه و معصیت شده است.
در همین سفر، باب 19، فقره 30 به بعد، برخی منکرات به انبیا نسبت داده شده است.[3]
در همین سفر، باب 32، فقر 24 به بعد آمده است.
یعقوب با مردی تا طلوع صبح کشتی گرفت وی چون دید که بر یعقوب غلبه نمی کند کف ران یعقوب را لمس کرد و کف ران او فشرده شد، سپس گفت مرا رها کن، یعقوب گفت تا برکت ندهی رها نکنم، پرسید نام تو چیست؟ گفت یعقوب، گفت از این به بعد اسرائیل باشد چون با خدا و انسان مجاهده کردی و پیروز شدی.
در سِفر تکوین، باب 17، آمده است:
اسحاق به عیسو که فرزند بزرگ وی بود گفت، برو صیدی کن و خوراکی لذیذ بپز، تا تو را قبل از مرگم مبارک گردانم، زن دیگر اسحاق که مادر یعقوب بود فهمید، فوری به فرزندش گفت برو گوسفندی ذبح کن تا غذایی تهیه نمایم. غذا تهیه کرد و به پسرش یعقوب داد تا نزد پدر ببرد و نیز دستانش را با پشم گوسفند پوشاند تا چون عیسو، پر مو باشد. یعقوب نزد پدر رفت، اسحاق که کور بود پرسید کیستی، یعقوب گفت عیسو هستم.
اسحاق گفت: صدای یعقوب است و چون دست بوی زد، گفت بدن عیسو می باشد. سپس اسحاق برای وی دعا کرد که ملتها تو را بستایند و برای تو سجده کنند، تو آقای برادران خود هستی و آنان بر تو سجده می کنند. وقتی یعقوب برکت را گرفت، عیسو آمد، وصید را آورده بود، اسحاق لرزید و عیسو ناله سر داد، عیسو عزم قتل برادرش یعقوب کرد ولی آن را نیافت و همین طور یعقوب پیامبر شد و باقی برادران عبد وی گشتند.
مسیحیت
مسیح در بیت اللحم در حوالی اورشلیم به دنیا آمد و در شهر ناصره بزرگ شد.[4] او در آغاز رسالت خود با معجزات به تبلیغ دین پرداخت و خود را فقط مأمور هدایت بنی اسرائیل خواند، ولی بنی اسرائیل آیین وی را نپذیرفتند، و در نهایت به شاگردان خود فرمود: تبلیغ خود را به سراسر جهان گسترش دهید.
کتاب مقدس
کتاب مقدس مسیحیان عهدین نام دارد، و مشتمل بر 39 فصل عهد قدیم و 27 فصل عهد جدید. عهد قدیم، همان تورات و کتب یهودیان می باشد و عهد جدید، عبارت است از کتاب انجیل. مسیحیان معتقدند دین مسیح تکمیل دین یهوداست و لذا انجیل را با تورات مجموعاً کتاب مقدس می دانند.
انجیل در چهار بخش «سخنان و زندگینامه حضرت عیسی، زندگی نامه مبلغان، نامه ها، رؤیاهایی در مورد آینده مسیحیت»، تنظیم شده است این کتاب توسط چهار تن از شاگردان حضرت مسیح به نامهای متی، مرقس، لوقا، یوحنا نگاشته شده است، این چهار تن هر یک جوانب خاصی از زندگی حضرت عیسی علی نبینا و آله و علیه السلام را در ارتباط با مردمی که انجیل در آغاز برای آنان نگاشته شده بود، به رشته تحریر در آورده اند. زمان نگارش انجیل به سال 60 میلادی بر می گردد، مسیحیان معتقدند از سال 30 میلادی [5] تا 60 میلادی کتابی وجود نداشت، و صرفاً سخنان و اعمال پیامبر نقل می شد، سپس با هدایت روح القدس و الهامی که به چهار شاگرد فوق رسید، کتاب ها نگاشته شد و مبنای اعتقاد مسیحیت گردید.
اعتقاد مسیحیان همانطوریکه بیان شد این است که مسیح کتاب نداشته و انجیل به وسیله شاگردان نگاشته شده و لذا انجیل یک کتاب «سیره» است، که گهگاهی سخنان حضرت عیسی را هم نقل به معنی نموده است، آنان اصولًا اعتقاد دارند که مسیح پیامبر نبوده است، بلکه جلوه ای از مظاهر خداوند می باشد، لذا وی را فرزند خدا می دانند نه پیامبر خدا.
انجیل برنابا
این کتاب یکی از کتب مقدس مسیحیان در گذشته بوده است. نویسنده این کتاب، «یوسف بَرنابا» یکی از حواریون مقدس حضرت مسیح علی نبینا و آله و علیه السلام و از اصحاب پولس و مرقس می باشد و نام او در کتاب اعمال رسولان آمده است. وی در همان آغاز با عقیده «پولس» که می گفت عیسی پسر خداست مخالفت نمود. ناگفته نماند اناجیل اربعه مسیحی از همین عقیده پولس الهام گرفته است. در انجیل برنابا، چندین بار جملات «اشهد ان لا اله الّا اللَّه، محمد رسول اللَّه»، آمده است و بیش از ده بار اسم پیامبر اسلام به لفظ «محمد» صلی الله علیه و آله، ذکر شده است.
برنابا می گوید: مسیح به گونه ای از پیامبر آخرالزمان پیامبر اسلام سخن می گفت که مردم می گفتند: «ای خدا پیامبر خود را برای ما بفرست، ای محمد برای نجات جهان زود بیا».
در این انجیل، پسر بودن عیسی برای خداوند انکار شده، و مصلوب شدن حضرت عیسی نیز پذیرفته نشده است، علاوه اینکه مطابق آنچه که در این کتاب آمده است، فرزندی که حضرت ابراهیم علیه السلام میخواسته ذبح کند اسماعیل نام دارد و نه اسحاق، و قرآن کریم نیز، این مطلب را بیان فرموده است.
آیا مسیح پیامبر است یا...؟
مسیحیان در قرون اولیه میلادی تنها بحث شان در این بود که، مسیح کیست و در نهایت به این نتیجه رسیدند که عیسی پیامبر نبود بلکه جلوه خداوند بود و لذا او پسر خداست.
آنان در واقع به سه خدا- (پدر، پسر، روح القدس) اعتقاد دارند و می گویند خدا یکی است و در عین حال سه تاست. و در توجیه سخن خود می گویند این مسئله خارج از عقل است و معیار پذیرش آن صرفاً تعبد می باشد. البته در هیچ کدام از اناجیل مسیحیان مسئله تثلیث بیان نشده است، مسحیان خود به این مطلب معتقدند ولی می گویند تثلیث در اناجیل و عهد عتیق مخفی و ناپیداست.
حضرت عیسی علی نبینا و آله و علیه السلام نیز هیچگاه خود را خدا نمی دانست، وی از اولین روزهای تولد، خود را بنده خدا می شمرد:
قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتانِی الْکتابَ وَ جَعَلَنِی نَبِیا.[6]
من بنده خدایم، او کتاب به من داده و مرا پیامبر قرار داده است.
تحقیقات به عمل آمده در این زمینه نشان می دهد، غلوّ و مبالغه مسیحیان در بزرگ شمردن حضرت عیسی و آمیزش آنان با اقوام هند و چین، باعث شده باشد سه گانه پرستی هندوها به آیین مسیحیت رسوخ کند.
برخی اعتقادات واعمال مسیحیان
1- غسل تعمید
مسیحیان معتقدند بچه بعداز تولد روح شیطانی دارد علاوه اینکه آثاری از گناه حضرت آدم علی نبینا و آله و علیه السلام را با خود به ارث برده است و حضرت مسیح با قدرتی که در آب ایجاد کرده است، آن روح و اثر را می زداید، لذا بچه ها را در سال اول تولد شستشو میدهند، و در برخی نقاط مقداری آب بر سر آنان می ریزند، این مراسم در عید پاک صورت می گیرد، این عید هر سال در فصل بهار گرفته می شود، در این عید تازه متولدان و نیز کسانیکه به دین مسیحیت گرویده اند، غسل تعمید داده می شوند و بقیه مسیحیان با دین خود تجدید پیمان می نمایند.
2- تایید
یکی دیگر از معتقدات مسیحیت روغن مالی کردن سر کسانی است که به سن بلوغ رسیده اند، آنان می گویند به وسیله تائید ایمان به روح القدس تثبیت می شود و به این وسیله جوانان از او برای انجام وظیفه کمک می خواهند.
3- اعتراف
مسیحیان بعداز هر گناهی نزد روحانی خود میروند و با صدای بلند گناه خویش را بازگو می نمایند، آنگاه روحانی میگوید «من ترا بخشیدم»، آنان اعتقاد دارند با انجام چنین عملی خداوند چاره ای جز بخشش ندارد، در گذشته توبه به صورت علنی انجام می شد.
امّا چون کمتر کسی حاضر به اعتراف علنی می شد، توبه مخفی و با حضور صرفاً روحانی رایج گشت.
4- عشای ربّانی
مسیحیان معتقدند که، عیسی علی نبینا و آله و علیه السلام در شام آخر خود، نان و شراب را به عنوان گوشت و خون خود به شاگردان داد تا بخورند و بنوشند. این عمل، یعنی خوردن نان و شراب ماهیانه یا به صورت هفتگی و حتی روزانه، در میان فرق مختلف مسیحیت چون پروتستان ها، ارتدکس ها و کاتولیک ها رواج دارد.
5- تدهین
از معتقدات مسیحیت، مالیدن روغن بر شخص بیمار است، آنان می گویند مالیدن روغن نشان دهنده محبت خداوند و بیانگر وجود اوست و اینکه خداوند زحمتکشان را فراموش نمی کند.
6- ازدواج
ازدواج در مسیحیت، امری مقدس است، ولی برای روحانیون مسیحی ازدواج حرام می باشد. و دلیل آنان این است که عیسی ازدواج ننموده است، با اینکه مصلوب شدن وی بنابر اعتقاد بی پایه مسیحیان در سنین جوانی حضرت بوده است.
پروتستان ها که اصلاحات بزرگی در آیین مسیحیت ایجاد کرده اند، بسیاری از خرافات را به دور ریخته اند، حرمت ازدواج برای روحانیون را نپذیرفته و آن را به باد انتقاد گرفته اند. البته بسیاری از دیگر فرق مسیحیت نیز عملًا آن را رعایت نمی کنند، هر چند در ملأ عام خود را به تقید به آن جلوه می دهند.
گنوس
گنوس زائیده مذهب مسیحیت است که مسیحیان آن را بدعت گذاران می شمارند.
گنوسی ها معتقدند که خدای پاک و منزه از هر پلیدی است، و لذا نمی تواند خالق ماده ای شود که فی نفسه شریر است، و بنابراین اساس، جهان ماده مخلوق خدایان مراتب پایین تر و ضعیف تر است.
بنابر اعتقاد گنوس ها، بین خدای اصلی و موجودات مادی، فوج های متوسطی هستند که مادیات را به خدا می رسانند. اینان معتقدند که مسیح اصولًا جسم نبوده است، و اعمال وی و نیز غذا خوردن و آشامیدن و.. . که از حضرت مسیح نقل شده است، همه حسب ظاهر صورت گرفته و او در واقع عالی ترین مظهر واجب الوجود می باشد.
گنوسی ها به وحدت وجود معتقدند، و موجودات را تراوش های ضعیفی از وجود واقعی می شمرند، بنابر اعتقاد آنان وجود در قوس صعودی عوالم وجود را درک می کند و به درک و تعقل و شهود و کشف می رسد و در قوس نزولی به عوالم ماده منتهی می شود.
آنان معتقد به دو اصل خیر و شر هستند، که از آمیخته شدن آنها، انسان خلق شده است.
گنوسی ها فرقه های مختلفی دارند که برخی موافق آیین یهودیت و برخی مخالفند.
آیین های عرب جاهلی
بنابر کاوش های باستان شناسی از کتیبه های بدست آمده و اشعار حک شده بر آنها اعراب دوره جاهلیت، به چندین خدای معتقد بوده اند که از جمله آنها:
1- اجرام سماوی مانند آفتاب، ماده، ستارگان مختلف؛
2- زهره که وی را فرزند خورشید و ماه (زن و مرد) میدانستند؛
3- قزح که وی را خدای طوفان می شمردند، و کمان آن اکنون نیز به قوس قزح معروف است؛
4- لات، منات، عزی، که هر سه دختران خدا محسوب می شوند؛
5- هبل، که بتی بشکل انسان و خدای مکیان محسوب می شد؛
6- یغوث که خدای جنوب شبه جزیره و شمال یمن محسوب می شد؛
7- برخی از اعراب جاهلی، قائل به ازلی و ابدی بودن حیات بودند و اساس آفرینش را انکار نموده و معاد را رد می کردند، اینان را اصطلاحاً دهریه می گفتند، و آیه 24 سوره جاثیه عقاید آنها را بیان می فرماید؛
8- برخی نیز منکر ماوراء طبیعت بودند و موجودات را مخلوق طبیعت می دانستند؛
9- ایمان به اللَّه در بین عرب جاهلی نیز مشهود است. آغاز معاهدات و قراردادها با عبارت «باسمک اللهم» حکایت می کند که نام خدای اکبر خود را «اللَّه» می نامیده اند؛
10- اعتقاد به یهودیت و مسیحیت به واسطه ورود مهاجر یهودی و مسیحی نیز در میان اعراب جاهلی مشاهده می شود.[7]
نتیجه
کیفیت پیدایش و برخی معتقدات و خرافه های موجود در آیین های کنونی دنیا را ملاحظه نمودید، حال این سؤال مطرح می شود که کدام یک از معتقدات مذهبی و آیین های کهن، می تواند هدف از خلقت انسان را تبیین نماید.
آیین هندو که بت پرستی را ترویج می کند و به تعمیق خرافات در بین مردم می پردازد، آیا می تواند راهنمای انسان باشد؟
کتاب مقدسی که به پیامبران نسبت فساد میدهد و خدای را در حد انسانی ضعیف بلکه کمتر از وی می بیند، و یا باز به شیوه ای دیگر به آیین بت پرستی هندوها برگشته و سه خدا را قبول و عیسی را مظهری از مظاهر خدا و خدای روی زمین می شمارد، آیا می تواند هدایتگر انسان باشد؟
انسان در جستجوی معرفت است. او به قدرت دیگری خارج از محیط مادّی خود می اندیشد. او به خدایی می نگرد که خالق کل شی و قادر بر هر چیز باشد، خدایی واحد.
زیرا هرگونه دوگانه و سه گانه پرستی احتیاج خدا را به غیر خود ثابت می کند و چنان معبودی، معبودی محتاج و ذلیل در مقابل دیگران است.
و البته چنین توصیفی از خدای متعال را، اسلام ارائه می دهد و چنان هدایتی از جامعه بسوی کمال معنوی را، اسلام اعطا نموده است و لذا اسلام برترین آیین ها و کاملترین ادیان است.
وَ أَنَّ هذا صِراطِی مُسْتَقِیماً فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکمْ عَنْ سَبِیلِهِ ذلِکمْ وَصَّاکمْ بِهِ لَعَلَّکمْ تَتَّقُونَ.[8]
این راه مستقیم من است، از آن پیروی کنید. و از راههای پراکنده بپرهیزید، که شما را از راه حق دور می سازد، این چیزی است که خداوند شما بدان سفارش می کند تا پرهیزکار شوید.
دلایل اکملیت و اتمّیت آیین اسلام
1- دلیل عقلی
برهان عقلی خود را با ذکر آیه ای از قرآن آغاز می کنیم، هرچند شاید برخی تصور کنند، آیه نقل است، امّا با توجّه به مفاد آیه در می یابیم این آیه شریفه، به برهانی عقلی در خصوص اکملیت دین استدلال می نماید.
هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کلِّهِ وَ لَوْ کرِهَ الْمُشْرِکونَ.[9]
اوست خدایی که رسولش را باهدایت و دین حق فرستاد، تا آنان را بر همه ادیان پیروزکند هرچند مشرکین را ناخوش آید.
تفسیر این آیه آن زمان که ادیان ارتباط چندانی با هم نداشتند و با چندین واسطه از عقاید همدیگر با خبر می شدند، قطعاً به اندازه زمانه ما واضح نبود.
ارتباطات باعث شده مردم از عقاید یکدیگر با خبر شوند، افکار همدیگر را نقد و بررسی نمایند، و همین موجب شده است نقایص آیین های دیگر واضح، و خرافات آنها برملا گردد. زیرا مردمی که در یک محدوده زندگی می کنند و عقیده ای را پذیرفته اند، چه بسا به خرافی بودن آن از باب جهل مرکب پی نبرند. اما همینکه دیگران از زوایای دیگر به بررسی و تحقق پرداختند و آن آیین را نقد کردند، در مقام تبیین عقیده خود بر می آیند، و اگر منصف باشند انتقاد وارد را می پذیرند، و نادرست را با دلیل و برهان رد می نمایند.
توجّه به خرافه ها
خرافه اگر در حدی باشد که به اساس ضربه ای نرساند، قابل توجیه است به اینکه بگوییم انسانها بواسطه ترس و اضطراب خود، حاجات و نیازهایشان و.. .، خیالات خود را بعنوان آداب و رسوم اصیل رایج نموده اند و یا مطامع زرپرستان و جاه طلبان ایجاب می کند، برای استثمار گروهی از مردم به برخی از خرافات در زندگی اجتماعی آنان دامن بزنند.
ولی اگر خرافه اساس دین و آیین را هدم کند، دیگر جای هیچ توجیهی باقی نمی ماند، و چنین خرافه ای بدون شک حکایت از بی اساس بودن آیین می نماید.
آیینی که مردم آن دستمال بر دهن می گذارند، تا پشه ای در دهانشان وارد نشود و بمیرد، ولی از سوی دیگر از ریختن خون انسان ها دریغ نمی کنند، و صدها انسان را هلاک می نمایند و به خاک و خون می کشند[10] روشن می سازد که آن آیین و آداب، ساخته های ذهن و تخیلات است.
آیینی که به چند خدا معتقد است و نوعی دیگر از بت پرستی بجای خداپرستی را ترویج می دهد و یا آیینی که به پیامبرش نسبت فحشا می دهد و یا پیامبرش را فرزند خدا می شمارد و.. . بیانگر این نکته است که این آیین استحاله تأثیر چند علت تامه بر معلول واحد را که از بدیهیات اولیه عقلی است، نپذیرفته است، و پیامبر خود را زناکار ولی راستگو می شمارد.. .، طبیعی است که این گونه خرافات و امثال آن اساس دین را بر هم می چیند.
و یا آیینی که از یک سوی خدای را در همه جا حاضر می شناسد، و از طرف دیگر می گوید خدای با یکی از مخلوقاتش شبی تا صبح کشتی گرفت هنوز نیافته است که لازمه تجرد حضور در همه جاست، و بر زمین آمدن و کشتی گرفتن، از لوازم جسم می باشد.
چنین آیین هایی که با دست خود اساس خود را برهم می ریزند، ساختگی بودن و یا انحراف آنها را در مسیر زمان، روشن و آشکار می سازند.
2- دلیل نقلی
روایات زیادی از ائمه معصومین دال بر اکملیت و اتمیت دین اسلام وارد شده است، به نمونه هایی از آنها توجّه کنید:
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله: الْاسْلامُ یعْلُوا ولا یعْلی عَلَیهِ.[11]
اسلام برتر و بالاتر از آن آیینی نیست.
قال علی علیه السلام: ظاهِرُ الْاسْلامِ مُشْرِقٌ وَباطِنُهُ مُونِقٌ.[12]
دین اسلام ظاهرش روشن و باطن آن دل نواز است.
از سوی دیگر اسلام صریحاً ادیان دیگر را تحریف شده دانسته، و آیین های بت پرستان را به سختی نکوهش می کند.
وَ قالَتِ الْیهُودُ عُزَیرٌ ابْنُ اللَّهِ وَ قالَتِ النَّصاری الْمَسِیحُ ابْنُ اللَّهِ ذلِک قَوْلُهُمْ بِأَفْواهِهِمْ یضاهِؤُنَ قَوْلَ الَّذِینَ کفَرُوا مِنْ قَبْلُ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّی یؤْفَکونَ.[13]
یهود گفتند: عزیز پسر خداست، و نصاری گفتند: مسیح پسر خداست، این سخنی است تنها بر زبان آنان، و همانند گفتار کفار پیشین است، خدا آنان را بکشد که چگونه از حق منحرف شدند.
این آیه ساختگی بودن اعتقاد یهود و نصاری را به صراحت بیان می دارد، و در ضمن عنوان می فرماید، این اعتقادات چیز تازه ای نیست، بلکه آنها را از کفّار گذشته گرفته اند.
البته با توجّه به اینکه آیین هندو مربوط به 1400 تا 1000 سال قبل از میلاد مسیح می باشد، عبارت الَّذِینَ کفَرُوا مِنْ قَبْلُ در آیه می تواند اشاره به اقوام و آیین های آنان باشد.
آنان نیز همانطوریکه دانستیم اقوامی بت پرستند و به سه خدای «برهما، شیوا، ویشنو» معتقدند و بتخانه های بزرگی برای ستایش بتهای خود احداث نموده اند.
3- برنامه کامل زندگی
یکی از دلایل اکملیت اسلام، برنامه های وسیع وی در سراسر زندگی است. دین اسلام برخلاف برخی ادیان که صرفاً جنبه اعتقادی دارند، و یا برنامه هایی ضعیف در حد خواندن شعر یا نشستن در محلی را تمام دین خود می دانند، علاوه بر مباحث اعتقادی در حدّی بسیار گسترده و جهانبینی بسیار وسیعی، برای سراسر عمر انسان در تمام لحظات برنامه دارد. و بی تردید لحظه ای از عمر انسان نیست، مگر اینکه برنامه آن تدوین شده است.
از چگونگی ورود به توالت، کیفیت نشستن حالت خروج و آداب حمام و تطهیر و تنظیف و خودآرایی گرفته تا احکام و حقوق اجتماعی چون عقود و ایقاعات و ابواب مختلف مرافعات چون شهادات، قضاء، حدود، دیات و قصاص تا مسائل شخصی عبادی و نیز انواع عبادات فردی و اجتماعی همه و همه لحظه ای از عمر انسان را بی برنامه نمی گذارد.
4- تطابق با علم روز
با پیشرفت صنعت و تکنولوژی، علم با سرعت سرسام آوری به پیش می تازد و نادانسته های دیروز جز مسائل حل شده امروز تلقی می گردند. کرّات سماوی کشف می شوند، مجهولات زندگی موجودات گیاهی و جانوری آشکار گردیده، و مکانیسم بدن انسان و هر موجود زنده دیگر هویدا، و راه علاج گرفتاری ها هموار می شود.
امّا هر قدر علوم تجربی به پیش می رود، معلومات جدید آن هرگز نتوانسته تضادی با علوم اسلام که در یکهزار و چهارصد سال گذشته، بدون دسترسی به هیچ ابزاری عملی بیان نموده است، داشته باشد.
هرچند علوم تجربی، همان طوری که از اسم آن پیداست در حال تجربه است، و هر لحظه ممکن است فرضیه ها قانون شوند و قوانین ابطال گردند ولی به هر حال اصول مسلّم این علم نزد دانشمندان ویژه این علوم، هماهنگ با چیزی است که اسلام به عنوان نیاز بشر و سایر مخلوقات عنوان نموده است.
در ادامه این گفتار به برخی از نمونه های کشفیات و اختراعات علمی و تطابق آن با دستورات اسلامی برگرفته از آیات و روایات اشاره می کنیم و البته قبل از هر چیز، ذکر این نکته را لازم می دانیم که ما در پی این نیستیم که حاصل علوم تجربی را مهر صحت بگذاریم زیرا چه بسا همین نمونه هایی که ما بیان می کنیم در آینده متحول شوند و تغییر یابند، ولی به هر حال در همین قوانین علمی که امکان تغییر دارند، نکاتی بعنوان اصول مسلّم وجود دارد، که جزء ذاتیات آن موارد خاص شمرده می شوند و قابل تغییر و تحول نیستند علاوه اینکه اگر دگرگونی علم تجربی امروز و حصول نتایج دیگر، نشان از صحت نتایج آتی نمی دهد، و چه بسا آن نتیجه به زودی منحل شود و جای خود را به قانون گذشته بدهد.
به چند مطلب که از جراید و مجلات علمی کشور اخذ شده است توجه کنید:
روزنامه «دی ولت» آلمان:
«به عقیده پزشکان متخصص، حتّی نوشیدن مقدار کمی مشروبات الکلی، پیامدهای خطرناکی چون ناراحتی قلبی و مغزی برای نوزادان به همراه دارد، که فقط بیست درصد از این بیماری ها را می توان بعداز زایمان تشخیص داد».
انجمن مبارزه با سرطان آلمان:
«تحقیقات چندین ساله دکتر «هانیس مایر»، یکی از اعضاء انجمن مبارزه با سرطان آلمان، نشان داد که بسیاری از بیمارانی که غدد سرطانی در حلق، مری و حنجره دارند، کسانی هستند که مشروبات الکلی مصرف می کنند. وی می گوید: الکل ابتدا به سیستم دفاعی بدن صدمه می زند و بدین سبب موجب ایجاد بیماری سرطان می گردد».
مجله ساینس مانیتور:
«دو روانپزشک به اسامی «کارن آلن» و «جیمز باسکوویچ» از دانشگاه نیویورک، در انجام تحقیقاتی بر روی خانم هایی که در منزل حیوانات اهلی نگهداری می کنند، به این نتیجه رسیده اند که حضور حیوانات اهلی از فشارهای روحی و بیماری ها می کاهد. تحقیقات دیگر در این زمینه نشان داده است که این عده توانایی بهتری در حل مسائل فکری را دارا هستند. همچنین تحقیقات دیگر حاکی است که نوازش حیوانات اهلی، طپش قلب و فشار خون را پایین آورده، و موجب آرامش اعصاب می شود».
واشنگتن پست:
«بر اساس مطالعات دانشمندان مؤسسه ملی سرطان ایوا، خطر مبتلا به سرطان مغز در زنانی که زایمان کرده اند، و مخصوصاً کسانی که قبل از بیست سالگی زایمان نموده اند به مراتب از سایرین کمتر است».
نیویورک تایمز:
«بر اساس تحقیقات اداره ارزیابی تکنولوژی در کنگره امریکا، کارکنان شیفتی و شب کار بغیر از بی خوابی، با مشکلات جسمی و روحی مواجه هستند. علاوه بر اینکه اختلافات خانوادگی این عده بیشتر و شیوه پرورش فرزندان آنان با مشکلاتی همراه است».
نشریه پزشکی بریتیش مدیکال:
«خطر بروز بیماریهای قلبی وجود باکتری هایی است که با استفاده ننمودن از مسواک در دهان تولید می شود، این باکتری ها می توانند عامل بروز سکته قلبی شوند».
خانم «ال تایلوور فلمینگ» در کتابی به نام مادری تأخیر افتاده خطاب به زنان می نویسد:
«با استفاده از تجارب خود به زنان می گویم، تا جوان و بارور هستید خود را از نعمت مادری و زناشویی محروم نسازید که بعداز آن خیلی دیر بوده و پشیمان خواهید شد».
روزنامه زمان ترکیه:
«کارشناسان آموزشی آمریکا اعتقاد دارند که در مراکز دانشجویی غیر مختلط، دانش جویان نتایج بهتری بدست می آورند».
هیلاری کلینتون[14] می گوید:
«خانواده و کودک در آمریکا مسخ شده است در آمریکا سی درصد نوزادان پدر معین ندارند».
واشنگتن تایمز:
«متأهل بودن بیش از ورزش مرتب، رژیم غذایی، ترک دخانیات، برای سلامتی مفید است. تحقیقات نشان داده است که اشخاص متأهل از سلامت و نشاط بهتری برخوردار بوده و کمتر به عارضه بیماریهای تنفسی دچار می شوند».
آکادمی علمی علوم آمریکا:
«در شیر مادر هورمونی وجود دارد که رشد برخی از قسمتهای مغز و غدد داخلی نوزاد را بعهده دارند خانم دکتر «مارگارت وایرمن» از دانشگاه «کلرادو» می گوید این هورمون با رشد سلولهای سرطان سینه ارتباط دارد».[15]
اینک به دستورات اسلام در مورد، شراب، نگهداری حیوانات اهلی، توالد و تناسل، اختلاف شب و روز، مسواک، خانه داری زنان، اختلاط زن و مرد، تأهل و شیر مادر توجّه کنید.
حرمت شرب خمر
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ.[16]
ای کسانی که ایمان آورده اید، شراب و قمار و بت پرستی و بخت آزمایی پلید و عمل شیطانی است، پس از آنها دوری کنید تا رستگار شوید.
استحباب نگهداری حیوانات اهلی
شخصی از تنهایی خود نزد حضرت رسالت صلی الله علیه و آله شکایت برد. حضرت به او فرمود یک جفت کبوتر در خانه نگه دارد.
احادیث زیادی در ثواب نگهداری حیوانات مختلف در خانه از معصومین علیهم السلام وارد شده است.[17]
توالد و تناسل
وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکمْ مِنْ أَنْفُسِکمْ أَزْواجاً لِتَسْکنُوا إِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِک لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَکرُونَ.[18]
و از نشانه های خداوند این است که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید، تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد، در این نشانه هایی است برای متفکران.
شب برای استراحت
وَ جَعَلْنَا اللَّیلَ لِباساً* وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً.[19]
و شب را پوشش و روز را برای معیشت قرار دادیم.
اهمیت مسواک
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله: ما زالَ جَبْرَئیلُ یوصینی بِالسِّواک حَتَّی ظَنَنْتُ انَّهُ سَیجْعَلَهُ فَریضَةً.[20]
آنقدر جبرئیل مرا به مسواک سفارش کرد، که گمان بردم بزودی واجب می شود.
بهترین وظیفه زن
قال الکاظم علیه السلام: جِهادُ الْمَرْئَةِ حُسْنُ التَّبَعُّلِ.[21]
جهاد زن خوب شوهرداری است.
نهی از ماندن زن و مرد نامحرم در محیط بسته
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله: لا یخْلُوَنَّ رَجُلٌ بِإمْرَئَةٍ فَانَّ ثالِثَهُما شَیطانٌ.[22]
مرد و زن نامحرم با هم در یکجا خلوت نکنند، که در این صورت سومی آنها شیطان خواهد بود.
استحباب تعجیل در ازدواج
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله: مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ اعْطِی نِصْفُ الْعِبادَةِ.[23]
کسی که ازدواج کند، نصف عبادت به وی اعطا شده است.
اهمیت شیر مادر
قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله: لَیسَ لِلصَّبِی خَیرٌ مِنْ لَبَنِ امِّهِ.[24]
چیزی بهتر از شیر مادر برای بچه نیست.
پی نوشت ها
[1] سوره آل عمران، آیه 85.
[2] سوره روم، آیه 30.
[3] متأسفانه، قبح معاصى نسبت داده شده به انبیاء به حدى است که به خاطر مفاسد آن، از ذکر آنها خوددارى نمودیم.
[4] به همین علت، پیروان آیین مسیح را نصرانى مىخوانند.
[5] شهادت حضرت عیسى به تصور آنان.
[6] سوره مریم، آیه 30.
[7] براى آگاهى بیشتر پیرامون آیینها و مذاهب مىتوانید به کتب تاریخ جامع ادیان، هند نوین و عبرت بودا مراجعه کنید.
[8] سوره انعام، آیه 153.
[9] سوره صف، آیه 9؛ سوره توبه، آیه 33.
[10] کشتار مسلمانان مظلوم هندوستان توسط هندوها براى تصرف مسجد بابرى، نمونهاى از این موارد است.
[11] وسائل الشیعة، ج 17، ص 376.
[12] غررالحکم.
[13] سوره توبه، آیه 30.
[14] همسر بیل کلینتون رئیس جمهورى امریکا در اواخر پایانى قرن بیستم.
[15] مطالب یادشده فوق، از صفحات علمى روزنامههاى کثیرالانتشار و مجلات علمى سالهاى 1370 تا 1374، اخذ شده است.
[16] سوره مائده، آیه 90.
[17] براى آگاهى بیشتر به کتاب حلیةالمتقین مراجعه کنید.
[18] سوره روم، آیه 21.
[19] سوره نباء، آیات 10 و 11.
[20] بحارالأنوار، ج 76، ص 126.
[21] وسائل الشیعة، ج 14، ص 115.
[22] مستدرک الوسایل، ج 14، ص 266.
[23] بحارالأنوار، ج 103، ص 220.
[24] وسائل الشیعة، ج 15، ص 188.