شیخ-انصاری

قرن سیزدهم، قرن شکوفایی و رشد تشیع در ایران بود و از جمله علومی که در این قرن پیشرفت شایسته ای داشت، فقه و اصول بود که دانشوران صاحب نامی مانند شیخ مرتضی انصاری، کتاب های معتبری را در این فن تألیف کردند.

دانش بشری در بسترزمان ، برابرنیازها ، دگرگونیها و چگونگیها ، همواره دستخوش دگرگونی و تکامل است و اندیشه وران برجسته هر دانشی، در دگرگونی و پیشرفت آن سهمی شناخته شده دارند.

از جمله قاعده های فقهی که در بابهای معاملات، یعنی تمام عقدها و قراردادهای دوسویی ، مانند: خرید و فروش، ازدواج، مزارعه و... جریان دارد و به آن استدلال می شود قاعده لزوم است و آن هم، در هنگامی که در لازم، یا جایز بودن آنها، شک باشد.

بحث تفصیلی، «شروط ضمن عقد و لزوم عدم مغایرت آنها با کتاب و سنت»، از مواردی است که در مبحث معاملات، مورد توجه فقهای عظام قرار گرفته و مرحوم شیخ انصاری(ره) در کتاب گرانسنگ مکاسب و سایر بزرگان در محل خود، به طرح موضوع و بررسی اخبار و نقد آراء و بالاخره ابراز نظر، همت گماشته اند.

محقق سخت کوش، آخوند خراسانی، با استفاده از دلیل عقلی، ولایت فقیه را اثبات کرده است.

فقهای بزرگوار شیعه در مواردی از فتوا و نظر خود عدول کرده و فتوای جدیدی صادر کرده اند. این امر، نشانه حق پذیری و تواضع آنان است. سید ابن طاووس در اقبال در سخنی که خواهد آمد آن را نشانه ورع و تدیّن می داند. در این نکته به نمونه هایی معدود از این دست اشاره می کنیم:

نکته 31: گویند یکی از فضلای نجف درصدد بود از شیخ انصاری رحمه اللّه اجازه اجتهاد بگیرد. شیخ چون او را مجتهد نمی دانست، به وی اجازه نمی داد

نام پرشکوه "شیخ مرتضی انصاری" همراه نبوغ، ابتکار، تحول و دقت می باشد

این دوره از زمان شیخ مرتضی انصاری (1214 - 1281 ه.ق) شروع می شود و تا زمان میرزا محمد تقی شیرازی و سید محمد کاظم یزدی (قدس سرهما)، یعنی حدود 40 سال ادامه می یابد. در این مرحله مسائل فقهی و احکام دینی در ضمن پرسش و پاسخ و حاشیه نویسی، بر رساله های پیشین انجام گرفته است.

به دنبال برگزاری اولین اجلاس تهذیب و اخلاق در حوزه ی علمیه، که اقدامی شایسته در گسترش عطر معنویت و اخلاق و توجه روزافزون به تهذیب در حوزه های علمیه بود، پیام حوزه نیز هم زمان با انتشار شماره دوازدهم خود، اولین کتاب پیام حوزه با عنوان راه وصال را به سالکان الی الله تقدیم کرد.