مدارا

در مقاله قبل این موضوع را مطرح کردیم که چرا امام علی(ع)پیشنهاد ابقاء معاویه را بر حکومت ولو به طور موقت نپذیرفت؟

فلسفه اصلی تساهل و تسامح در اسلام، تربیت مومنان و نزدیک ساختن دلهای آنها به یکدیگر است; به عبارت روشن تر، قلمرو مدارادر درون نظام دینی است و قلمرو صلابت و اقتدار در بیرون نظام دینی. صلابت برای حفظ دین، جلوگیری از تهاجم بیگانگان، پیشرفت اسلام و نفوذ ناپذیر بودن رهبران دینی در برابر معاندان است.

از آنجا که انسان زندگی اجتماعی دارد، ناگزیر در طول شبانه روز با افراد مختلف در ارتباط است و با گروههای ناهمگون - که دارای عقاید و سلیقه های متفاوت هستند - در تماس می باشد . سؤالی که در اینجا مطرح می شود، این است که:

تقیّه، از مسائل مهم فقه است که ریشه در قرآن کریم(1) دارد و عقل و خرد انسانی نیز حکمت و ضرورت آن را درک می کند. یکی از اقسام تقیه، مداراکردن با فرقه های اسلامی است که «تقیه مداراتی» نام گرفته است.

افراد هر جامعه دارای اندیشه ها، تفکرات و تمایلات متفاوتی هستند. در ارتباط بین افراد جامعه با حکومت، گروه های موافق و مخالفی وجود دارند که با برخوردهای متفاوت حکومت روبه رو می شوند

قاطعیت، به معنای اجرای مناسب و به موقع قانون و بهره گیری از قدرتِ مشروع در جهت اجرای عدالت است و مدارا به معنای سعه صدر و تحمّل آرای دیگران

اسلام دین سهل و آسانی است به طوری که عمل به احکام آن آدمی را به تکلفهای بی مورد و ریاضتهای بی جا نمی افکند، اما در عین آسانی برای رشد و تکامل بندگان و حفظ مصالح جامعه اسلامی در برخی موارد بسیار دقیق و سختگیر است

یکی از امتیازات اسلام بر سایر ادیان و مکاتب این است که به علاقه و محبت و همبستگی بین انسانها اهمیت زیادی داده و سعی نموده تا بین آنان رابطه عاطفی قوی برقرار کند، و زندگی و برخورد آنها توأم با مهر و عطوفت متقابل باشد.