بررسی رابطه تاریخی سینمای ایران و جشنواره فیلم «کن»

 بدست آمد.

فتحِ بابِ کیارسمتی
این فیلم در این دوره توانست جایزه بخش نوعی نگاه را به خود اختصاص دهد. این جایزه فتح بابی شد برای حضور پر رنگ «عباس کیارستمی» در جشنواره فیلم کن به گونه‌ای که او پنج سال بعد یعنی در سال 1376 توانست بالاترین جایزه این جشنواره یعنی نخل طلا را برای فیلم «طعم گیلاس» بدست آورد. از این سال بود که پای کارگردانانی چون «محسن مخملباف» و «بهمن قبادی» هم به جشنواره فیلم کن
 باز شد.
اما سال 1386 سرآغاز رویکرد جدید جشنواره فیلم کن نسبت به فیلم‌هایی بود که از ایران یا به کارگردانی یک ایرانی به آن جشنواره می‌آمد. در این سال فیلم «پرسپولیس» به کارگردانی «مرجانه ساتراپی» به نمایش درآمد و مورد استقبال بسیار منتقدان قرار گرفت. این سال به گفته بسیاری از کارشناسان سرآغازی بود بر یک اصل مهم برای هیأت انتخاب، فیلمی انتخاب می‌شود که به نوعی رویکردی انتقادی نسبت به جمهوری اسلامی ایران داشته‌باشند.

فیلم بدون مجوز در کن
در سال 1387 این رویکرد ادامه پیدا کرد و فیلم «ترانه تنهایی تهران» به کارگردانی «سامان سالور» به این جشنواره راه پیدا کرد. سال بعد یعنی 1388 سالی بود که جایزه‌ای دیگر توسط یک سینماگر ایرانی بدست آمد. فیلمی که بدون مجوز در ایران ساخته شد و خود را به این جشنواره رساند. «کسی از گربه‌های ایرانی خبر ندارد» اثر «بهمن قبادی» که به بررسی موضوع خوانندگان زیرزمینی در ایران پرداخت و جایزه بخش نوعی نگاه شصت و دومین جشنواره فیلم کن را به خود اختصاص داد.

فستیوالِ سیاسی
در سال 1389 به دنبال محکومیت قضایی «جعفر پناهی» در ایران، متصدیان جشنواره کن، علناً وارد مبارزه با ایران شدند و ضمن رد 20 فیلم ارسالی از جمهوری اسلامی، نام «جعفر پناهی» فیلمساز زندانی ایرانی را در لیست هیأت داوران فستیوال قید کردند و در مراسم افتتاحیه یک صندلی خالی برای او در کنار دیگر اعضای هیأت داوران قرار دادند. با این حال فیلم «رونوشت برابر اصل است» به کارگردانی «عباس کیارستمی» که در این جشنواره به نمایش درآمد را محصول مشترک بلژیک، فرانسه و ایتالیا نامیدند و آن را به عنوان تولید ایران به رسمیت نشناختند.
در سال 1390 به دنبال محکومیت «بهمن قبادی» و «محمدرسول اف» این دو را به عنوان مهمان ویژه معرفی کردند و فیلم آخر «محمد رسول‌اف» را با نام «به امید دیدار» در بخش بهترین کارگردانی نوعی نگاه برنده اعلام کردند. در این سال شبکه «بی بی سی» طی گزارشی در خصوص رابطه سینمای ایران و جشنواره فیلم کن اعتراف کرد که جشنواره فیلم کن در این سال‌ها به فیلم‌های ایرانی که بر خلاف رویه معمول و بدون مجوز ساخته شده‌اند، توجه خاصی دارد.
در سال 1394 فیلم «ناهید» به کارگردانی «آیدا پناهنده» در بخش نوعی نگاه جایزه آینده نویدبخش را از آن خود کرد. فیلم «ناهید» علاوه بر کسب جایزه در این جشنواره هیچ گاه در ایران نتوانست مخاطبانی را برای خود بدست آورد. سال 1395 نیز سال همراه با جایزه در جشنواره کن برای سینمای ایران بود. در این سال «اصغر فرهادی» توانست دوباره جایزه بهترین فیلمنامه را برای خود رقم بزند.

واکنش رسانه سعودی
و اما سال 1396 هم خبرهای جالبی برای خود داشت. در ابتدا ناگهان خبری رسانه‌ها را درگیر خود کرد، فیلم «لرد» به کارگردانی«محمد رسول اف» _که نه تنها اجازه اکران در جشنواره فیلم فجر را پیدا نکرده بود، مجوز نمایش نیز نداشت و بر اساس طرحی دیگر توانسته بود مجوز ساخت بگیرد_ سر از جشنواره فیلم کن درآورد. فیلمی که دارای محتوایی ضدایرانی است. از دیگر حواشی این فیلم این بود که چند روز قبل نیز روزنامه «الحیاه» پرمخاطب‌ترین روزنامه عرب زبان در اقدامی گستاخانه با انتشار عکسی از حضور بازیگران زن این فیلم در جشنواره کن بخشی از صفحه اصلی‌اش را به این فیلم اختصاص داده و نوشته است: «این همه فساد در امپراتوری ملاّیان!».
و اما در روزهای پایانی هفتادمین دوره جشنواره فیلم کن، خبری که انتظارش می‌رفت، شنیده شد فیلم «لرد» به کارگردانی «محمد رسول اف» برگزیده بخش نوعی نگاه این جشنواره شد. فیلمی که حرف‌هایی علیه منافع ملی می‌زند، توانست این جایزه را به نام خود رقم بزند. جایزه‌ای که برای دگربار شاهدی شد بر مدعای ما که جشنواره‌های خارجی هیچ گاه دل سوز کشور و سینمای کشور نیستند و به دنبال منافع و اهداف خودند. باشد تا مسوولان سینمایی آگاه شوند.

* صبح نو