کبد چرب چیست (۱)

دکتر ناصر ابراهیمی دریانی؛ فوق تخصص گوارش و کبد

کبد نقش اساسی در متابولیسم و ذخیره‌سازی چربی‌ها بر عهده دارد کبد طبیعی 5 گرم چربی را در 100 گرم وزن خود دارد. زمانی‌که بیشتر از 5‌درصد وزن کبد را چربی تشکیل دهد و بیشتر از 10-5 درصد از سلول‌های کبدی حاوی قطره‌های چربی باشند. به این حالت کبد چرب گفته می‌شود.

در واقع منظور از کبد چرب، رسوب چرب (عمدتاً چربی‌های خنثی مثل تری‌گلیسیرید) در کبد است، که رسوب چربی اگر همراه با مصرف الکل باشد، کبد چربی الکلی (AFL) و اگر در غیاب مصرف الکل و یا در حضور میزان بسیار کم الکل (کمتر از 20 تا 40 گرم در روز) ایجاد شود، کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) گفته می‌شود.

اگر بر روی کبد چرب التهاب سلول‌های کبدی اضافه شود به این حالت هپاتیت ناشی از چربی گفته می‌شود که به مرور زمان و با پیشرفت بیماری ممکن است فیبروز در کبد مبتلا به هپاتیت ناشی از چربی پیدا شده و بعداً اسکار به وجود آمده و در نهایت کبد سیروتیک (مبتلا به سیروز) می‌شود.

سیروز به فیبروز و تخریب غیر قابل برگشت کبد اطلاق می‌شود که موجب نارسائی کبدی می‌شود. کبد چرب پیش از آنکه برای خود کبد یک هشدار باشد، یک زنگ خطر جدی برای سلامتی قلب و عروق است. یعنی هر کسی که کبد چرب دارد اگر رگ‌های قلب و مغزش را بررسی کنیم رسوب چربی را در آنها خواهیم دید.

بنابراین مهمترین خطری که افراد با کبد چرب را تهدید می‌کند، سکته مغزی و قلبی است و اکثر این اشخاص پیش از آنکه به نارسایی کبدی مبتلا شوند از سکته قلبی و مغزی می‌میرند.

 شیوع کبد چرب

شیوع کبد چرب روز به روز افزایش می‌یابد به طوری‌که در آمریکا در طی 10 سال اخیر شیوع آن در بالغین دوبرابر و در کودکان سه برابر شده است. احتمالاً کبد چرب شایع‌ترین اختلال کبدی در دنیا محسوب شده و8/2 تا 24درصد جمعیت را درگیر می‌کند. در مطالعاتی که در ایران انجام گرفته در حدود 30 درصد از مردم ایران درجاتی از کبد چرب را دارند و نزدیک به 3 درصد مردم ایران کبد چربشان بسیار جدی است، یعنی به عبارتی هپاتیت ناشی از کبد چرب پیدا کرده‌اند.

در یک‌سوم از کالبدشکافی‌های انجام گرفته بر روی افراد بالغ که مرگ آنها در اثر حوادث بوده و در زمان زنده بودن علائم این بیماری را نداشتند، کبد چرب مشاهده شده است.

طی مطالعاتی که در ایران انجام گرفته، در حال حاضر در ایران وزن 70درصد مردم در روستاها بیشتر از حد طبیعی و استاندارد است و اگر بخواهیم در کل کشور این ارقام را تعمیم دهیم می‌توان گفت که حدود 25 - 30 درصد مردم در کشور ما چاقند که این چاقی در بانوان بیشتر از آقایان می‌باشد و همانطوری که گفته شد چاقی یکی از فاکتورهای خطر اصلی و جدی کبد چرب می‌باشد. کبد چرب اکثراً در افراد 40 - 60 سال دیده می‌شد. مطالعات اولیه نشان دادند که اکثر افراد مبتلا به این بیماری زنان بودند ولی بعداً مشخص شد که کبد چرب مرد و زن را به یک نسبت درگیر می‌کند.

علل و عوامل

علت کبد چرب به وضوح مشخص نیست ولی بعضی از شرایط و بیماری‌ها با این بیماری همراهی دارند یا به عبارتی می‌توانند زمینه‌ساز به وجود آمدن کبد چرب شوند.

شایع‌ترین اینها چاقی و دیابت می‌باشند. به طوری‌که بیش از 70 درصد از افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی چاق بوده و بیش از 75 درصد آنها دیابت تیپ 2 و یا مقاومت به انسولین دارند و 80-20 درصد این افراد هیپرلیپیدمی (افزایش چربی‌های خون) دارند (مخصوصاً به صورت افزایش تری‌گلیسیرید یا بدون افزایش کلسترول).

کبد چرب غیر الکلی قسمتی از یک مجموعه بیماری به نام سندرم متابولیک می‌باشد که به صورت دیابت یا مقاومت با انسولین، چاقی یا اضافه وزن، افزایش چربی‌های خون و افزایش فشارخون مشخص می‌شود ولی تمامی بیماران مبتلا به سندرم متابولیک تمام موارد فوق را ندارند...

برای خواندن بخش دوم- کبد چرب چیست- اینجا کلیک کنید.