خواص آلوئه ورا

آلوئه ورا گیاهی است که به طور عمده در مناطق خشک رشد می کند. آلوئه ورا با این که متعلق به خانواده زنبق است، در ظاهر شباهت بسیار زیادی به کاکتوس دارد. در بین بیش از 240 گونه آلوئه ورا
چهار نمونه تشخیص داده شده که دارای ارزش غذایی هستند.
نام آلوئه ورا در لغت به معنای "ماده تلخ درخشان" است که از کلمه عربی آلوئه گرفته شده است. آلوئه از خانواده سوسن است. این گیاه با ظاهری شبیه به کاکتوس، گیاهی دایمی، گوشتی و آبدار است که حداکثر حدود 2 متر ارتفاع دارد با برگ های پهن تیغ دار. اگر تیغ هایی را که در لبه برگ ها قرار دارند جدا کنیم از جای خالی آن ها ژلی ترشح می شود که تمام خواص گیاه در آن نهفته است. از آلوئه که امروزه در تمام دنیا کاشته می شود برای درمان گستره وسیعی از بیماری ها از جمله میگرن، سوء هاضمه، جوش و سوختگی استفاده می شود.
درباره ترکیب شگفت انگیز این گیاه باید گفت در کمال شگفتی 96 درصد ساختمان ژل آلوئه ورا از آب تشکیل شده است. 4 درصد باقی مانده اما حاوی مواد فراوانی است که 75 نوع آن شناخته شده اند. ترکیباتی که در ژل آلوئه یافت شده اند از پلی ساکاریدها هستند که قادر به کاهش و ترمیم التهاب می باشند. این ترکیب هم چنین دارای ویژگی آنتی باکتریال و ضد میکروب است. آنتی اکسیدان هایی در قالب ویتامین های «آ»، «ب»، «ث»، «ای»، آمینو اسیدهای روی و اسیدهای چرب ضروری نیز در این ترکیب یافت می شوند. کلسیم و آلوئین نیز در آلوئه ورا موجود هستند. آلوئین ملینی بسیار قوی است.
حدود 96 درصد از وزن آن را آب تشکیل داده است و مابقی شامل چربی های ضروری آمینواسیدها، ویتامین ها، املاح، آنزیم و گلیکوپروتیین است.
این گیاه حداقل دارای 3 اسید چرب با خاصیت ضدالتهابی است که برای معده، روده کوچک و روده بزرگ مفید می باشد. ویتامین های تشکیل دهنده آن عبارتند از ویتامین «ث»، «ب12»، «ب6»، «ب1»، «آ» و «ای»
آلوئه ورا با خاصیت اعجاب انگیز خود می تواند تمام اسید آمینه های ضروری بدن را در اختیار شخص مصرف کننده قرار دهد.
هیچ خاصیت این گیاه به تنهایی شگفت انگیز و خارق العاده نیست. بلکه همراهی و یک جا جمع شدن تمام موارد مورد نیاز بدن از گروه های مختلف غذایی است که آن را منحصر به فرد کرده است.
ژل حاوی گلیکوپروتیین از تورم و درد جلوگیری و روند بهبود را تسریع می کند. هم چنین حاوی پلی ساکارید است که رشد و ترمیم پوست را تحریک می کند. آنتراکوئین موجود در شیره آلوئه ورا به عنوان مسهل مؤثر عمل می کند. این مواد شیمیایی در مقادیر کم می توانند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنند. از ژل آلوئه برای درمان زخم های درونی و بیرونی نیز می توان استفاده کرد. این ماده روند درمان بسیاری از جراحات پوستی از جمله زخم ها، سوختگی ها و یخ زدگی را تسریع می کند.
شیره این گیاه مسهل مفیدی است. اما چون می تواند سبب گرفتگی دردناک عضلات شود، غالبا استفاده نمی گردد. با میزان مصرف کمتر شیره آلوئه می توان از بروز سنگ کلیه پیشگیری یا اندازه سنگ را کوچک تر نمود. این ماده به عنوان تسهیل کننده دفع مدفوع نیز به ویژه در افرادی که مبتلا به بواسیر هستند مفید است.
عصاره آلوئه شکل ژل این گیاه است که مصارف داخلی دارد و چون دارای خواص ضد میکروبی است، از آن برای درمان عفونت های میکروبی مجاری معده ای- روده ای نیز می توان استفاده کرد. چون این ماده اسیدهای معده را که سبب تشدید زخم ها می شود کاهش می دهد برای درمان زخم های معده مؤثر است. تحقیقات نشان داده که مانوز استیله به عنوان یک ترکیب ضد ویروسی، دارای خواص درمانی ضد ویروس ایدز است. مانوز استیله خود ویروس را مورد حمله قرار می دهد اما مهم تر این که میزان تأثیر یکی از داروهای مؤثر در درمان عفونت ویروس ایدز را تا حدودی بالا می برد. اگر این ترکیب دارویی با آلوئه مصرف شود، میزان این داروی مورد استفاده برای ایدز را می توان تا 90 درصد تقلیل داد.
که این امر از هزینه ها و عوارض جانبی دارو تا حد زیادی می کاهد.
ژل خوراکی آلوئه شامل بیش از 75 مواد مغذی از نظر غذایی و 200 ترکیب فعال، 20 نوع ماده معدنی، 18 آمینو اسید و 12 نوع ویتامین است.این ژل بی نهایت مطبوع می باشد.
منابع دارویی فهرست مصارف آلوئه ورا تقریبا به اندازه فهرست مواد تشکیل دهنده آن طویل است. از بارزترین خواص آلوئه ورا جلوگیری از ضایعات پوستی و ترمیم آن هاست. مصرف خوراکی آلوئه ورا نیز به گوارش غذا کمک می کند؛ سلامت قلب و عملکرد کبد را بهبود می بخشد؛ قند و کلسترول خون را کنترل می کند؛ تولید انرژی را افزایش می دهد؛ درد مفاصل را تسکین می دهد؛ شش ها را پاک می سازد؛ سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و زخم ها و جراحات را ترمیم می سازد.

خواص درمانی گیاه آلوئه ورا
 

قرن هاست که برگ های گیاه آلوئه ورا به طور گسترده در کشورهای مختلف به عنوان دارو مصرف می شود. اثرات درمانی مختلفی که برای این گیاه عنوان شده غالباً بر اساس سابقه طب سنتی است اما مطالعات بالینی نیز در سال های اخیر روی آن صورت گرفته است.
- در یک مطالعه گسترده استفاده موضعی از ژل این گیاه موجب التیام زخم های به جا مانده از آکنه در صورت شد.
- این گیاه دارویی در درمان آرتریت، آسم، سندرم خستگی مزمن، سوء هاضمه و اختلالات روده ای، اختلالات پوستی، آسیب های ورزشی و زخم های داخلی و خارجی اثربخش است.
- از ژل گیاه آلوئه ورا به صورت موضعی برای درمان سوختگی های خفیف، آفتاب سوختگی، بریدگی ها، آکنه و التهاب مخاط دهان استفاده می کنند.
- کاربرد موضعی آلوئه ورا بر روی زخم های جراحی مجاز نیست؛ چه بهبود زخم ها را به تأخیر می اندازد.
- برگ بوته های گیاه دارویی آلوئه ورا معمولاً بعد از گذشت 2 سال از زمان کاشت و هنگامی که بوته ها به اندازه کافی رشد کردند برداشت می شود.
- آلوئه ورا دارای هورمون ها و ترکیباتی است که بلافاصله زخم را ترمیم می کند و برای بیماری های گوارشی از جمله زخم معده مؤثر است.
- هم اینک شرکت های بسیاری در جهان از آلوئه ورا در تولید صنایع غذایی، مربا، نوشابه، کنسرو، ماست و دوغ، ژله، مارمالاد، سوپ، بستنی ،عسل، ترشی، تافی، نان، ماکارونی، برنج، چای و ... استفاده می کنند.
- از محصولات آلوئه ورا در صنایع بهداشتی از جمله تولید دستمال کاغذی و پوشک بچه به علت حساس بودن پوست بچه و خاصیت ترمیم سریع پوست آن ها استفاده می شود.
- به گفته برخی اساتید و متخصصان از این گیاه به عنوان داروخانه در یک گیاه نام برده می شود و به همین دلیل است که این گیاه تا این اندازه اهمیت پیدا کرده است.
- هم اینک 200 ماده دارویی از گیاه آلوئه ورا تولید شده است و از پوست آن نیز مواد آنتی کانسر جدا شده است.
- دانشمندان اسپانیایی از گیاه آلوئه ورا ژلی ساخته اند که می تواند عمر نگهداری میوه ها را طولانی تر کند. این دانشمندان معتقدند با استفاده از این ژل می توان میوه ها را تازه نگه داشت.
- این ژل که طعم و ظاهر غذا را تغییر نمی دهد می تواند به صورت یک پوشش کاملاً طبیعی و بی ضرر جایگزین مواد نگهدارنده مصنوعی شود و بعد از برداشت میوه ها به آن ها اضافه شود.
جزیره قشم به دلیل قرار گرفتن در منطقه گرمسیری یکی از مکان های مناسب و دارای پتانسیل بالا برای تولید گیاه معجزه آسای آلوئه ورا است.
آلوئه ورا از جمله گیاهانی است که در صفر درجه می میرد و محیط رشد آن معمولاً باید بالاتر از دو درجه باشد و به همین دلیل مناطق جنوبی کشور که درجه حرارت در این مناطق به صفر درجه نمی رسد از مناطق مستعد برای تولید این گیاه محسوب می شوند.
آلوئه ورا از جمله گیاهانی است که یک سال کاشته می شود و تا 6 سال مورد استفاده قرار می گیرد. بیماری این گیاه نسبت به دیگر گیاهان بسیار کم است و آب بسیار ناچیزی مصرف می کند .
بر اساس مطالبی که توسط دانشگاه فلوریدا منتشر شده، منشأ این گیاه که به علت رویش آن در مناطق بیابانی به لاله بیابانی مشهور است آفریقا بوده و در ایران باستان از آن استفاده می شده است. یکی از دلایلی که این گیاه از آفریقا به مناطق دیگر جهان منتقل شده است مؤثر بودن آن در درمان برخی بیماری ها بود و مسافرانی که با لنج ها به سفر دریایی می پرداختند این گیاه را به عنوان کمک های اولیه به همراه خود می بردند.

چند دلیل عمده برای مصرف ژل آلوئه ورا
 

1- قالب های ساختاری بدن:آمینواسیدها، اجزاء و قالب های ساختار بدن ما هستند. هشت آمینو اسید وجود دارد که در بدن ما ساخته نمی شود. نوشیدن مداوم و منظم آلوئه ورا به شما اجازه می دهد به واسطه تأمین طبیعی آمینو اسیدهای ضروری بدن، سلامت خود را حفظ کنید. آلوئه ورا تنها گیاهی است که آمینو اسیدهای مشابه و ضروری بدن را می سازد.
2- ضدالتهاب و عصبانیت: ژل آلوئه ورا دارای 12 ماده اصلی است که بررسی ها نشان داده بدون هیچ عارضه ای از عصبانیت و التهاب جلوگیری می کند. هم چنین آلوئه ورا سبب تحرک ماهیچه ها و صحت کارکرد مفاصل می شود.
3- ویتامین های تشکیل دهنده آن عبارت اند از ویتامین «ث»، «ب12»، «ب6»، «ب1» و «ای». آلوئه ورا با خاصیت اعجاب انگیز خود می تواند تمام اسید آمینه های ضروری بدن را در اختیار شخص مصرف کننده قرار دهد.
4- میزان مواد معدنی: بعضی از مواد معدنی در آلوئه ورا یافت شده است که شامل کلسیم، سدیم، آهن، پتاسیم، کلر، منگنز، مس و روی است. نوشیدن ژل آلوئه ورا یک راه طبیعی سالم برای تأمین نیازمندی های بدن است.
5- بهداشت و سلامت دندان:آلوئه ورا با وجود موادی که در خود دارد بی نهایت برای سلامت دهان و لثه مفید است. دندانپزشکان بر اثرات آلوئه ورا بر دهان و لثه و استفاده از آن بسیار توصیه می کنند.

اشکال موجود
 

در حال حاضر محصولات مختلفی از این گیاه در صنایع مختلفی از این گیاه در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی دارویی در دنیا تولید و عرضه می شود.
- در حال حاضر این گیاه دارویی در صنایع مختلف غذایی شامل نوشابه ها، کمپوت، دوغ و غیره و همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی شامل انواع کرم ها، لوسیون ها، شامپوها، صابون ها، شوینده ها و در صنایع دارویی در کپسول ها، قرص های جوشان و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.
- اندام مورد استفاده این گیاه دارویی برگ های آن است.
- ژل آلوئه ورا برای درمان اگزما و ترمیم جای عمل سزارین، همورویید و انواع دیابت کاربرد دارد.

نحوه مصرف
 

بسیاری از افراد این گیاه را برای درمان سوختگی ها و بریدگی های جزئی در آشپزخانه خود نگه می دارند.این گیاه برای درمان کهیر و پیچک سمی نیز می تواند مؤثر واقع شود.
- به منظور استفاده از ژل آلوئه برگ آن را به صورت طولی برش دهید و ژل داخل آن را خارج سازید. سپس آن را به صورت آزاد روی قسمت آسیب دیده بمالید.
- شیره آلوئه از قدیم به عنوان مسهل مورد استفاده بوده است. این ماده سبب بروز گرفتگی های دردناک عضلات می گردد. لذا ابتدا مصرف سایر مسهل های گیاهی توصیه می شود.

توجه
 

آلوئه ورا گیاهی است که برای ماندن و رشد به حداقل آب نیاز دارد و در خاک های شور و ساحلی به آسانی رشد و پرورش می یابد و نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم است. این گیاه پایدار و چند ساله است و هر سه ماه یک بار می توان از هر بوته 3 تا 4 برگ کناری برداشت و برای استخراج محصول در کارخانه مورد استفاده قرار داد. خواص متعدد دارویی شناخته شده در آلوئه ورا باعث شده است که آن را گیاه قرن بنامند.
بسیاری از محققان بر این اعتقاد هستند که خواص آلوئه ورا ونقش دارویی آن در تحولات صنایع دارویی مشابه با شناخت آسپرین در قرن نوزدهم و مصرف آن توسط میلیون ها انسان برای کاهش تب، درد و تورم در سراسر جهان است. هزاران بیمار قلبی از آسپرین به عنوان ماده ممانعت کننده از بروز لخته خون استفاده می کنند.
مطالعات نشان داده است، آلوئه دارای حدود 200ماده مؤثر است. مواد آرایشی، غذایی و نوشابه ها بزرگترین بازار بین المللی مصرف آلوئه به شمار می روند. کشورهای کره و ژاپن قدیمی ترین مصرف کنندگان آلوئه در طب سنتی خود هستند. در کره، ژل آلوئه در نوشابه ها با غلظت 99درصد مصرف می شود. این وضعیت در سنگاپور و مالزی نیز گسترش یافته است. استرالیا بالاترین مصرف آلوئه را دارد و با حضور ژاپنی ها در استرالیا بازار مصرف نوشابه های آلوئه نیز توسعه یافته است. مواد آرایشی طبیعی 4 درصد از 16 میلیارد دلار بازار مواد آرایشی، بهداشتی را در اختیار دارد. تولید آن ها سالانه 12 تا 15 درصد افزایش می یابد که سه برابر رشد توسعه سایر صنایع است.

مرور کلی خواص دارویی
 

- آلوئه ورا از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و شرابه آن به مصرف طبی می رسد.
- تقویت کننده بدن است.
- یبوست را برطرف می کند و روده ها را تمیز می سازد.
- برای معالجه آسم مفید است.
- سوءهاظمه را برطرف می کند.
- در معالجه صرع مفید است.
- اثر ضد کمردرد دارد.
- خون را تصفیه می کند.
- برای برطرف کردن خارش ناشی از گزیدگی حشرات شیرابه آن را روی پوست بمالید. اگزما را درمان می کند.
- برای معالجه اسهال خونی مفید است.
- برای رفع ریزش مو، شیرابه آن را به سر مالیده و موها را با آن ماساژ دهید.
- گرفتگی کبدی را برطرف می کند.
- برای التیام زخم ها شیرابه آن را روی زخم بمالید.
- بهترین کرم مرطوب کننده به شمار می رود. برگ ها را بشکنید و ژل آن را به پوست بمالید.
- مبتلایان به بیماری قند می توانند با مصرف این گیاه قند خون خود را کنترل کنند.
- برای شستن چشم و زخم ها شیرابه آلوئه ورا را با آب مخلوط کرده و استفاده کنید.

پی‌نوشت‌ها:
 

* کارشناس کنترل کیفی مواد غذایی

منبع:ماهنامه تغذیه و سلامتی شماره 84