پوکی استخوان یکی از بیماری‌های متابولیک بسیار شایع است که با بالا رفتن سن، ریسک ابتلا هم بالا می‌رود. در این بیماری حجم استخوانی کاهش پیدا می‌کند و مشکلاتی مثل نرم شدن و شکستگی استخوان به وجود می‌آید. زنان و مردان بالای 50 سال باید در مورد اثرات این بیماری روی بدنشان هوشیار باشند. مخصوصاً زنان، چرا که 80٪ مبتلایان به این بیماری را زنان تشکیل می‌دهند.
برای درمان این بیماری باید از یک سری دستورات غذایی و حرکتی پیروی کرد. یکی از دستورات غذایی که به احتمال زیاد به آن برخورده‌اید استفاده از لبنیات جهت تقویت استخوان‌ها است. اما آیا لبنیات می‌تواند به بهبود پوکی استخوان و سلامت کلی استخوان‌ها کمک بکند. در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
انسان تنها موجودی است که بعد از دوران شیرخوارگی باز هم شیر مصرف می‌کند. در ضمن ما تنها موجودی هستیم که از شیر سایر موجودات استفاده می‌کند. از طرفی مصرف همین شیر هم سابقه‌ی طولانی در زندگی بشر ندارد. به همین دلایل شاید این موضوع کمی غیرطبیعی به نظر برسد.
از طرفی یافته‌هایی وجود دارند که تایید می‌کنند سلامت استخوان‌های اجداد انسان‌ها در هزاران سال پیش بسیار خوب بوده است. آن‌ها کلسیم خود را از سایر منابع تهیه می‌کرده‌اند. البته این به معنای آن نخواهد بود که لبنیات برای ما مفید نیستند.
افسانه مربوط به پروتئین و سلامتی استخوان
بعضی‌ها معتقدند که مصرف پروتئین باعث خالی شدن استخوان‌ها از کلسیم می‌شود. منطق پشت این ادعا به این خاطر است که مصرف پروتئین میزان اسید را در خون افزایش می‌دهد و سپس بدن کلسیم را استخوان‌ها خارج می‌کند تا اسید را خنثی کند. از طرفی شیرهای امروزی که فرایندهای زیادی روی آن‌ها صورت گرفته به خاطر وجود پروتئین بالا اسید زیادی در خون تولید می‌کنند.
با این وجود در عمل، هیچ مدرکی برای اثبات این تئوری وجود ندارد. حتی وجود پروتئین بالا در مواد لبنی اثر خوبی هم دارد. مطالعات زیادی نشان می‌دهند که مصرف پروتئین برای سلامتی استخوان مفید است. همین‌طور شیر سرشار از فسفر و ویتامین K2 است که برای سلامتی استخوان مفید هم هستند.
البته یک سری مطالعات وجود دارند که نشان می‌دهند لبنیات اثر منفی روی سلامتی استخوان می‌گذارد. البته این تحقیقات بیشتر توسط سازمان‌های مدافع گیاه‌خواری صورت گرفته است.
حقیقت این است که مطالعات نظری و مشاهدات زیادی صورت گرفته که از منافع مصرف شیر و لبنیات برای سلامتی استخوان صحبت می‌کنند.
مقاومت به لاکتوز
افراد از درجات مختلفی از مقاومت به لاکتوز رنج می‌برند و این یکی از دلایلی است که شاید تهیه‌ی کلسیم از شیر چندان هم عاقلانه نباشد. برای این افراد نوشیدن شیر به معنای درد شکم، نفخ کردن و اسهال است. این نشانه‌ها در همه‌ی افراد یکسان نیست.
یک راه جایگزین برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند این است که از قرص‌های حاوی لاکتوز استفاده کنند تا هضم شیر آسان‌تر شود.
سرطان تخمدانی
در اثر هضم لاکتوز، در دستگاه گوارش قندی تولید می‌شود به نام گالاکتوز که در مقادیر بالا می‌تواند به سلامتی تخمدان‌ها آسیب بزند. اگرچه این نتایج در همه‌ی تحقیقات به‌دست نیامده‌اند. بعضی از محققین معتقدند که افزایش ریسک ابتلا به سرطان تخمدانی ناشی از فرایندهای صنعتی تولید شیر است که ساختار هورمونی آن را تغییر می‌دهد. البته تحقیقات بیشتری نیاز است تا انجام شود.
لبنیات برای سلامتی استخوان لازم نیست اما مفید است
هر چند محافل علمی در سال‌های دور نسبت به سلامتی مصرف تخم مرغ و چربی‌های اشباع ادعاهای اشتباهی داشتند اما این موضوع در مورد مصرف لبنیات صدق نمی‌کند. مطالعات زیادی مثبت بودن اثر آن‌ها در سلامتی استخوان‌ها را اثبات می‌کنند.
درست است که در مورد منبع مصرف کلسیم، اختلافاتی بین محافل علمی وجود دارد اما در مفید بودن کلسیم برای استخوان‌ها شکی نیست. به یاد داشته باشید که کودکان 9-18 ساله به 1300 میلی‌گرم کلسیم، بزرگسالان 19-50 ساله به 1000 میلی‌گرم کلسیم و افراد بالای 50 سال به 1200 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارند.
هرچند لبنیات مفید هستند اما از لحاظ تکاملی به این ماجرا نگاه کنیم انسان‌های برای قرن‌ها بدون لبنیات هم از سلامتی استخوان بهره‌مند بوده‌اند و مشکلی از بابت ایجاد بیماری پوکی استخوان پیش نیامده است. پس اگر علاقه‌ای به مصرف لبنیات ندارید مشکلی برای شما پیش نمی‌آید. می‌توانید از جایگزین‌های شیر مثل: شیر سویا یا بادام، شلغم و کلم بروکلی استفاده کنید.
منبع: authoritynutrition ،Harvard و webmd
