وقتی صحبت از فلزات خطرناک به میان می‌آید، اولین فلزاتی که به ذهن می‌رسد، سرب و جیوه است. خیلی‌ها می‌دانند که سرب با فشارخون، افسردگی، اضطراب، پرخاش و حتی معلولیت و مرگ ارتباط دارد. ارتباط جیوه با ناراحتی‌های عصبی و جنون نیز به اثبات رسیده است. جیوه پس از پلوتونیوم و عناصر رادیواکتیو، سمی‌ترین و خطرناک‌ترین فلز روی زمین است.
اگر یک گرم جیوه در آب بریزد، یک میلیون لیتر آب آلوده می‌شود. خطر این دو فلز محرز است اما فلز دیگری نیز وجود دارد که ممکن است سمی باشد؛ فلزی که آن‌قدرها به آن توجه نمی‌شود و شهرت سرب و جیوه را در سمی‌بودن ندارد. حتی برخی گمان می‌کنند این فلز بی‌خطر است.این فلز آلومینیوم است. تعجب نکنید، بله، آلومینیوم. البته سمی‌بودن آلومینیوم قابل قیاس با سرب و جیوه نیست؛ به خصوص که در مواد غذایی بسیاری مانند سیب زمینی، اسفناج و چای به صورت طبیعی وجود دارد، مصرف مقدار کم آلومینیوم برای بدن ضرری ندارد اما مصرف بیشتر آن عواقبی به دنبال دارد. به این موارد دقت کنید:
آلومینیوم و آلزایمر
آلومینیوم یکی از فلزاتی است که به نظر می‌رسد با بیماری آلزایمر ارتباط داشته باشد. مطالعات نشان می‌دهد، کسانی که آلومینیوم در رژیم غذایی آنها به واسطه استفاده از ظروف پخت آلومینیومی‌وارد می‌شود 6/8 برابر بیماری آلزایمر در آنها بیشتر دیده می‌شود.
در سال 1382 محققان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با بررسی آثار آلومینیوم خوراکی بر موش‌های صحرایی دریافتند که ورود آلومینیوم به همراه غذا می‌تواند سبب اختلال در متابولیسم کربوهیدرات شود که به صورت افزایش در قند خون ناشتا و نارسایی در آزمایش تحمل گلوکز بروز می‌کند و می‌تواند زمینه‌ساز بیماری دیابت باشد. مطالعات دیگری نیز نشان می‌دهند که نمک‌های آلومینیوم موجود در افشانه‌های ضدعرق به افزایش خطر بروز سرطان پستان می‌انجامد.
ظروف پخت آلومینیومی‌که بیشتر از آن استفاده می‌کنند، علاوه بر اینکه سبب بروز آلزایمر می‌شوند، آهن قابل جذب مواد غذایی را کاهش می‌دهند. شاید همه‌گیر بودن ظروف آلومینیومی‌شما را به تعجب وادارد که با وجود این عوارض چطور این قدر این ظروف همه‌جا به کار می‌رود. این هم از مواردی است که آلودگی در بطن خانه‌های ما رسوخ کرده و ما از آن غافلیم و به سادگی از کنار آن می‌گذریم. حتی بسیاری از خانم‌های خانه‌دار مواد غذایی را در ظروف آلومینیومی‌فریز می‌کنند و غذا را در ظرف‌های آلومینیومی طبخ می‌کنند. جدا از این، بسیاری از رستوران‌ها نیز به دلیل ارزانی قیمت از دیگ‌های آلومینیومی استفاده می‌کنند.
آلومینیوم محلول در آب آثار خطرناکی را سبب می‌شود و هنگام پخت غذا که آب و آلومینیوم در کنار هم قرار می‌گیرند، مقدار آلومینیوم غذا افزایش پیدا می‌کند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، هنگام پخت غذاهای اسیدی، آلومینیوم در اسیدهای اکسیدناپذیر حل شده، از ظرف آزاد می‌شود و به داخل مواد غذایی راه پیدا می‌کند.
بیشترین انتقال، هنگام پخت غذاهای اسیدی مانند سس‌های گوجه فرنگی یا غذاهای نمکی یا سرکه‌دار، به خصوص در ظروف آلومینیومی بدون روکش صورت می‌گیرد. این ترکیبات آلومینیومی پتانسیل تاثیرگذاری بالایی روی سیستم عصبی بدن دارند و از موجبات ابتلا به بیماری آلزایمر به شمار می‌آیند.
تماس با آلومینیوم
تنفس کردن و تماس پوستی با آلومینیوم نیز بسیار خطرناک است. اگر فردی برای مدت زمان طولانی در تماس با غلظت زیادی از آلومینیوم باشد، علایم زیر در وی بروز پیدا می‌کند: آسیب سیستم عصبی مرکزی؛ جنون؛ از دست دادن حافظه؛ سستی و بیحالی و لرز شدید و تشنج. همچنین تنفس آلومینیوم یا پودر اکسید آلومینیوم سبب تصلب ریه‌ها و آسیب به شش‌ها می‌شود.
آلومینیم در محیط‌های کاری به خصوص در معادن، در صورت وجود آب و مخلوط شدن با آن خطرناک است. افرادی که در کارخانه‌های فراوری آلومینیوم کار می‌کنند، دچار مشکلات تنفسی می‌شوند زیرا این گونه افراد غبار آلومینیوم تنفس می‌کنند. همچنین آلومینیوم برای بیماران کلیوی هنگامی‌که عمل دیالیز انجام می‌دهند و ممکن است آلومینیوم وارد بدن آنها شود، خطراتی را به دنبال دارد.
آثار آلومینیوم حتی بر جانوارن نیز قابل تأمل است. اگر آلومینیوم در گیاهی انباشته شده باشد، جانوری که ازآن گیاه تغذیه می‌کند، بیمار می‌شود. تعداد ماهی‌ها و دوزیستان در دریاچه‌های اسیدی که مقدار آلومینیوم بالایی دارند، روز به روز کمتر و کمتر می‌شود. یون‌های آلومینیوم با پروتئین‌های موجود در آبشش ماهی‌ها و جنین قورباغه‌ها واکنش می‌دهد. غلظت بالای آلومینیوم نه تنها بر ماهی‌ها اثر می‌گذارد بلکه بر پرندگان و سایر جانوران که از ماهی و حشرات آلوده تغذیه می‌کنند و جانورانی که در هوای حاوی آلومینیوم تنفس می‌کنند، اثر سوء دارد. اثر مصرف ماهی‌های آلوده بر پرندگان به گونه‌ای است که پوست تخم آنها نازک می‌شود و جوجه‌هایی با وزن کم متولد می‌شوند، تنفس آلومینیوم مشکلات تنفسی، کمبود وزن و کاهش فعالیت را در جانوران به دنبال دارد.
منبع:www.salamat.com
/م
