با یک آزمایش خون ساده از وجود سرطان میتوان مطلع شد. برای مطالعهی بیشتر در مورد سرطان با بنیتا همراه باشید
طبق آخرین اخبار منتشر شده٬ از این پس میتوان سرطان سینه را با تست خون نیز مشخص کرد. دانشمندان دانشگاه ملی استرالیا (ANU) که در فرانسه در حال انجام تحقیقات هستند٬ در تلاشند تا با عملی کردن این روش از انجام تستهای به مراتب تهاجمیتر مانند بایوپسی (biopsy) کم خطرتر و همچنین ارزانتر است.
دانشمندان اعلام کردند که با بررسی ایوزتوپهای همسان نیتروژن 15 و کربن 13 در خون میتوانند از وجود سرطان سینه با خبر شوند. با این کار میتوان از سلامت بافت و سلولهای آن مطلع شد.
Credit: shutterstock.com
متاسفانه هنوز 10 سال تا عملیاتی شدن این پروژه فاصله وجود دارد. اما در این مدت دانشمندان در تلاش هستند که مانند این روش که با آن امکان تشخیص سرطان سینه به وجود آمد٬ این روش را برای تشخیص سرطانهای دیگر نیز بسط دهند. در واقع هدف دانشمندان این است که در یک آزمایش خون بتواند وجود سزطانهای مختلف را تشخیص دهند.
در حال حاضر برخی از سرطانها با آزمایش قابل شناسایی هستند. روش آن به این ترتیب است که وقتی بیمار سرطانی دارد در خون فرد میزان نوعی پروتئین افزایش پیدا میکند این پروتئینها را «نشاندهندهی تومور» نامگذاری کردهاند. برای مثال در سرطان سینه نام این پروتئینCA15-3 است و در سرطان پانکراس یا همان لوزوالمعده CA19-9 و برای سرطان تخمدان در بانوان نام این پروتئین CA-125 است.
اما باید بدانیم این افزایش پروتئین در خون دلایل دیگری هم میتواند داشته باشد. برای مثال شخصی که سرطان تخمدان دارد میزان پروتئین CA-125 خون او افزایش پیدا خواهد کرد اما اگر سطح این پروتئین در خون این فرد بالا رود دلیل قطعی آن وجود سرطان نخواهد بود.
سرطان در اصل نوعی بیماری در ژنوم انسانهاست. به این معنی که به دلایل مختلف در ژن فرد اختلالی به وجود میآید که این اختلاف باعث میشود سلولهایی ساخته شوند که نباید در آن بخش از بدن ساخته شوند و باعث به خطر افتادن سلامت سلول، ارگان و در کل سلامت خود انسان خواهد شد.
درمان سرطان همیشه سخت بوده زیرا هر سرطان بسته به شرایط و نوع آن سرطان روش درمانی متفاوتی میطلبد. تومورهای هر سرطان ژنهای مخصوص خود را دارند و منحصر به فرد هستند٬ اما نکتهی جالبتر این است همین تومورها در مقایسه با یکدیگر نیز کد ژنتیکی متفاوتی دارند. این تومورها میتوانند در طول زمان رشد کنند و در مقابل درمان مقاومت کنند و یا درمان شوند.
برای آشنایی بیشتر با روش درمانی سرطانها٬ باید بدانیم که هر تومور به طور مستقل مورد ارزیابی قرار میگیرد و تغییرات فیزیکی و فیزولوژیک آن مه طور مستقل ارزیابی خواهد شد.
با پیشرفتهای علمی صورت گرفته تشخیص سلولهای سرطانی از غیرسرطانی بسیار راحتتر شده و به سرعت میتوان فهمید که کجا این اختلال ژنتیکی صورت گرفته است.
وقتی این سلولها پاره میشوند و در نهایت میمیرند مایع درون سلولی خود که شامل DNA معیوب سرطانی است را هم از سلول به محیط بین سلولی و جریان خون میریزند. این DNA آزادانه در خون خواهد چرخید و باعث تشدید سرطان در مناطق دیگر بدن خواهد شد. شناوری DNA سرطانی را به اصطلاح گردش DNA تومور مینامند.
از طریق توسعه علم پزشکی. دانشمندان میتوانند از طریق مشاهده گردش خون و ژنهای سرطانی شناور در خون٬ مراحل درمان سرطان و یا پیشرفت آن را اندازه بگیرند. به این کار اصطلاحا «بیوپسی مایع» نیز میگویند. از این روش با توجه به کم تهاجمی بودنش امکان استفاده چندباره را در اختیار پزشک قرار میدهد و میتواند وضعیت سلامتی بیمار را به صورت متناوت مورد مطالعه و بررسی قرار داد. این کاردقیقا مانند مطالعه تغییرات رژیم غذایی افراد یک خانواده از طریق بررسی سطل زبالهی خانهی آنهاست٬ بارها و بارها قابل بررسی است بدون این که خطر افراد خانواده را تهدید کند.
بیوپسی مایع (Liquid biopsies)
روش کلاسیک بیوپسی برای بررسی حالت عمومی و پیدا کردن توالی ژنوم تومور است در علم پزشکی کاملا پذیرفته شده است اما به دلیل تهلجمی بودن قابل استفاده در مراتب زیاد نیست. بیوپسی کلاسیک تنها یک تصویر کلی از تغییرات ژتوم در اختیار پزشکان خواهد داد. که با استفاده از آن میتوان فهمید چه درمان تاثیر مثبت داشته و یا خیر.
در بعضی از موارد مشاهده میشود تومور سرطانی در مقابل درمان و داروی در نظر گرفته شده از خود مقاومت نشان میدهد.
برای مثال در یک بررسی به کمک بیوپسی مایع پزشکان متوجه شدند که 60 درصد سلولهای سرطانی در برابر داروی اصلی درمان این سرطان مقاوم شدهاند بنابراین با اندکی تغییرات در ساختار آن موفق شدند که این مشکل را از بین ببرند و دارویی جایگزین برای درمان سرطان ریه بیابند.
بنابراین با این پیشرفت در علم این امکان وجود دارد که محض ایجاد مقاومت توسط سلولهای سرطانی در برابر دارویی تجویزی ٬ پزشکان از این تغییرات با خبر شوند و قبل از ایجاد هر گونه پیشرفتی در تومور سرطانی به درمان به کمک روش جایگزین بپردازند.
اما به دلیل وجود و شناور شدن DNA سلول سرطانی در خون حتی بعد از درمان این بیماری امکان بازگشتن این سرطان و یا نوع دیگری از سرطان همواره وجود خواهد داشت بنابراین به کمک این نمونه برداری نوین میتوان این امکان را بررسی کرد و در صورت بروز مجدد قبل از این که سرطان نوظهور به مرحلهی جدی و خطرناک خود برسد به درمان و سرکوب کردن رشد تومور بپردازیم.