شامپو، بستنی، کره و حتی رژ لب همه حاوی روغن پالم هستند. یا روغن پالم، روغنی گیاهی ست که از مغز میوه نخل استخراج می‌شود. روغن نخل نوعی سبزیجات خوراکی است که از میوه نخل حاصل می‌شود، مالزی و اندونزی از کشورهای اصلی تولید کننده روغن نخل هستند، اما این درخت‌ها در هر کجا که حرارت و بارندگی زیاد باشد، می‌توانند رشد کنند. امروزه روغن نخل در سراسر آفریقا، آسیا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی رشد می‌کند و 85 درصد از کل روغن نخل جهان تولید و صادر می‌شود. اگر نگران سلامتی خود هستید، این مقابه روزچین را کامل بخوانید.
روغن نخل مثل همه چربی‌ها از اسیدهای چرب و گلیسیرین تشکیل شده است. بر خلاف تمام چربی‌ها، اسیدهای چرب اشباع فراوانی دارد که در دمای اتاق جامد هستند. روغن پالم اسم خود را از «پالمیتیک اسید» گرفته‌است. به گفتهٔ سازمان بهداشت جهانی شواهد قانع کننده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف «پالمیتیک اسید» احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
روغن نخل و خطرات زیست محیطی
جنگل‌های اندونزی که زیستگاه گونه‌های فراوان حیات‌وحش است برای کشت روغن نخل به نابودی کشیده شده است. یکی از این گونه‌ها، اورانگوتان است که کشت روغن خالص خرما تهدید جدی برای این جانور است.
مصرف در صنایع غذایی
- لبنیات: اخیرا، بعضی از کارخانه‌های لبنیاتی از روغن پالم (روغن گیاهی) برای پرچرب کردن محصولات خود مانند شیر پرچرب، ماست و پنیر استفاده کرده‌اند که از سوی وزارت بهداشت غیرمجاز اعلام شد.
- شیرینی‌ها: در بعضی از شرینی‌ها و کیک جشن‌ها روغن پالم استفاده می‌شود.
- شیر خشک نوزاد: برای تولید بعضی شیرهای خشک برای نوزادان در ایران از روغن پالم استفاده می شود.
تاثیر روغن پالم بر سلامت
مثل همه روغن‌های گیاهی، روغن نخل حاوی کلسترول نیست گر چه مصرف روغن پالم به دلیل چربی اشباع شده، کلسترول LDL و HDL را افزایش می‌دهد. استفاده خوراکی روغن پالم زیان‌آور نیست ولی به دلیل وجود اسیدهای چرب اشباع شده، مصرف زیاد آن عوارض قلبی و عروقی دارد.
نگرانی‌های بسیاری در جهان در ارتباط با تاثیر روغن پالم بر شیوع سرطان وجود دارد. تا جایی که اعلام نظر کمیته غذا و داروی اروپا در باب تاثیر روغن پالم موجود در شکلات‌های نوتلا بر شیوع سرطان سبب جمع آوری و محدودیت فروش آن در بسیاری از فروشگاه های اروپایی شد.
هیولایی به نام پالم
عیب اصلی روغن پالم وجود پنجاه درصد چربی اشباع شده در آن است. برخی شرکت‌ها با تبلیغ در مورد استفاده نکردن از روغن پالم، از انواع دیگر چربی اشباع استفاده می‌کنند. مثلاً روغن نارگیل بیش از 90 درصد چربی اشباع دارد. یا برخی شرکت‌ها با استفاده نکردن از روغن پالم، از روغن‌های ترانس استفاده می‌کنند.
این ترفند در دهه 1990 در آمریکا رایج شد. در آن زمان تبلیغات وسیعی علیه روغن پالم درست شد و برخی شرکت‌ها با هدف گمراهی، از برچسب «فاقد روغن پالم» استفاده می‌کردند در صورتی که مصرف کننده نمی‌دانست به جای آن از کدام روغن اشباع استفاده می‌شده، کما اینکه چربی اشباع روغن جایگزین بیشتر از روغن پالم بوده است!اداره غذا و داروی آمریکا به خاطر این گمراه کنندگی، استفاده از برچسب مذکور را ممنوع کرد. البته به تازگی این نوع تبلیغات در تولیدات داخلی هم استفاده می‌شود.
فواید پالم
هرقدر از عیب بزرگ روغن پالم گفتیم حالا نوبت به معرفی فواید این روغن پر استفاده در جهان می‌رسد. روغن پالم مانند انواع دیگر انواع روغن گیاهی، کلسترول ندارد. فاقد چربی ترانس است. از برخی انواع ویتامین E غنی است که شواهدی مبنی بر تاثیر مثبت آنها در جلوگیری از لختگی و انسداد عروق کاهش آسیب مغزی پس از سکته وجود دارد. در مقابل اکسایش مقاوم و در دمای اتاق جامد است. همین موارد باعث شده است مصرف آن نسبت به روغن ترانس توصیه شود.
ترتیب مضر بودن روغن‌ها
حال با وجود دانستن معایب و مزایای روغن پالم، این سوال مطرح می شود که کدام روغن پر ضررتر است و مصرف کدام توصیه می‌شود؟
1٫ روغن ترانس: زیان‌آورترین روغن شامل روغن‌های نباتی جامد در مقیاس خانگی و انواع کیک و شیرینی در مقیاس بزرگ
2٫ روغن اشباع: از جمله روغن پالم که در مقیاس بزرگ برای پختن انواع محصولات یا تولید برخی محصولات لبنی مصرف می‌شود.
3٫ روغن‌های مایع طبیعی و امگا 3: کم‌‌زیان‌ترین روغن‌ها مثل روغن زیتون و بادام زمینی
پس در نهایت روغن پالم در مقایسه با روغن های طبیعی مثل روغن زیتون و بادام زمینی پر ضرر تر است و باید استفاده از آن را به حداقل رساند.
