به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی موسسه خانه کتاب، نشست معرفی و بررسی کتاب «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی» اثر حسن جوادی، با حضور احمد سمیعی (گیلانی)، مجدالدین کیوانی و مصطفی حسینی عصر دوشنبه (4 خردادماه) در سرای اهل قلم برگزار شد.
در ابتدای این نشست، فیلم ضبط شده‌ای از حسن جوادی پخش شد که وی در آن به تشریح اهداف نگارش این اثر و بخش‌هایی از کتاب پرداخته بود. سپس احمد سمیعی (گیلانی) در سخنانی گفت: شخصیت حسن جوادی برای من بیشتر از آن که یک ایرانشناس باشد، شبیه کسی است که ادبیات تطبیقی انجام می‌دهد؛ همه آثار این نویسنده را که مطالعه می‌کنم، به علاقه وافر او به ادبیات تطبیقی پی می‌برم. آثاری هم که ارائه داده، درست است که دور از هم و متنوع‌اند اما همگرا هستند و همه یک مقصود را در نظر دارند؛ درست همان کاری که ادبیات تطبیقی می‌کند.
وی با بیان اینکه بررسی گذشته حسن جوادی نشان می‌دهد که وی کارنامه درخشانی دارد، گفت: عنوان کتاب اصلاً با محتوای کتاب مطابقت ندارد و فقط بخشی از فصول 5 تا 8 به عنوان کتاب مرتبط می‌شوند. بنابراین من معتقدم این اثر باید در قالب دو کتاب منتشر می‌شد؛ به عبارت دیگر، کتاب وصله کردن بخش‌های مختلف است که اصلاً هیچ ارتباطی به هم ندارند. به نظر من ناشر این اثر باید به این مسأله توجه می‌کرد.
در ادامه این نشست، مصطفی حسینی ضمن معرفی کتاب «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی» اظهار کرد: تحقیق جوادی یکسره بر اساس منابع معتبر و درجه اول فارسی، انگلیسی، ترکی و فرانسه استوار است. جوادی در بسیاری از موارد وقتی از اثری نام می‌برد، به قدر کفایت، محتوایی از آن را شرح داده است. علاوه بر آن نویسنده در خلال کتاب، علاوه بر مستشرقان انگلیسی به برخی از شرق شناسان برجسته اروپایی که بر روند تشکیل و تسریع شرق شناسی در انگلستان تأثیر گذار بودند نیز، نقبی می‌زند.
وی با بیان اینکه این اثر در زمره آثار درخشان این حوزه یعنی تطبیق انگلیسی ـ فارسی است، گفت: گستره این تحقیق، 5 قرن را دربرمی‌گیرد (از اواخر سده‌های میانه آغاز می‌شود و تا پایان قرن بیستم ادامه می‌یابد).
حسینی افزود: به گفته نویسنده کتاب، وی از تکرار تحقیقات قبلی پرهیز کرده و بیشتر به بیان مطالبی در این زمینه پرداخته که از چشم محققان پیشین مغفول مانده است. در مواردی هم که تحقیقات قبلی جامع بوده، به اشاره به آنها اکتفا کرده و از آن گذشته است. گذشته از آن، اگر تحقیق مشابه در این زمینه دیده است، محقق کوشیده از منظر متفاوت به آن نگاه کند.
وی با اشاره به نکاتی که باید در این کتاب اصلاح شوند، اظهار کرد: ضبط‌های دو یا چندگانه، ضبط‌های نادرست و نامانوس، اغلاط مَطبعی، بوی ترجمه نافصیح، پیش سهوهای مضمونی و دوگانگی‌های مضمونی از جمله این نکات به شمار می‌آیند.
حسینی در پایان با ذکر مثال‌هایی از اینکه دکتر جوادی در این اثر خیلی نگاه مثبتی به تطبیق گران ایرانی ندارد، اظهار تأسف کرد.
مجدالدین کیوانی از دیگر سخنرانان این نشست بود که در سخنانی با بیان اینکه متأسفانه در این کتاب شاهد برخی به هم ریختگی‌ها هستیم، اظهار کرد: بسیار متعجبم که چرا باید کتاب «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی» که زیر نظر سازمان سمت و فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده است، به اندازه فراوان اشکال داشته باشد!؟ جالب اینجاست که این اثر ویراستار نیز داشته است.
کیوانی یکی از دلایل وجود این مقدار اشکال در کتاب را دور بودن جوادی از ایران و آشنا نبودن وی با تحولات زبان فارسی به ویژه در سال‌های اخیر عنوان کرد و گفت: شاید او می‌خواسته از عباس میلانی که آثارش را خودش هم تألیف و هم ترجمه می‌کرد، تبعیت کند. تصور می‌کنم اگر جوادی این کتاب را به مترجم فارسی زبان وارد و حرفه‌ای می‌سپارد و خودش فقط نظارت می‌کرد و اگر مترجم ابهامی داشت، برطرف می‌کرد، بهتر بود.
وی با بیان اینکه اثر جوادی یک بررسی تاریخی (تحقیق در زمان) است، ادامه داد: جوادی، آنچه را که خاورشناسان (غربی‌ها) با تأکید بر انگلیسی زبان‌ها، راجع به ایران و خلق نوشته اند - البته تا قرن 19 - مرور تاریخی کرده است.
کیوانی با بیان اینکه کتاب جوادی یک اثر توصیفی است، افزود: موضوعی که جوادی برای نگارش این اثر انتخاب کرده است، آنقدر جا داشته که تا مقطع دکترا به آن بپردازد اما وی فقط تا قرن 19 به آن پرداخته است.
وی توضیح داد: با نگاه به عنوان کتاب «تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی با تأکید بر قرن 19» در وهله نخست چنین به ذهن می‌آید که در این کتاب ادبیات کشوری بر ادبیات کشور دیگری تأثیر گذاشته است اما خود جوادی وقتی تعریف می‌کند و همچنین بر اساس مندرجات کتاب، متوجه می‌شویم که ایشان روند شناخت و آشنایی انگلیس‌ها با ادبیات و فرهنگ و تاریخ و ادیان ایران را بررسی کرده است. به عبارت دیگر این اثر فقط ادب فارسی را بررسی نکرده است بلکه از تاریخ، ادیان، کتب سیاست مداران و سیاحان را نیز بررسی کرده است.
کیوانی با بیان اینکه موضوع این اثر یک موضوع توصیفی تاریخی است که روند تدریجی تکاملی را دنبال می‌کند، عنوان کرد: در این اثر گاهی نگاه انگلیسی‌ها به ایران منفی و در بخشی دیگر مثبت ارائه شده است به گونه ای که برخی از شعرا و نویسندگان انگلیسی زبان خود را مدیون ادبیات فارسی می‌دانند.
وی بیان کرد: این اثر به عنوان مواد خام کتاب خیلی خوبی است اما نیاز به بازنویسی دارد تا اشکالاتش برطرف شود. به این منظور لازم است که به دست یک مترجم فارسی دان داده شود و همچنین دوباره ویرایش شود. سپس بر اساس مواد این کتاب می‌شود چند مقاله یا رساله در این زمینه نوشت.
