به گزارش خبرنگار مهر، همزمان با روزگار رضاخان و دوره پهلوی اول بود که مفهوم خیابان از سنتی به مدرن تغییر کرد و نقش و عملکرد آن، تحت تاثیر ورود اتومبیل قرار گرفت. خیابان انقلاب، یکی از مهمترین و اصلیترین خیابانهای تهران است که از آن زمان تاکنون، شاهد حوادث و تغییر و تحولات بسیار بوده و ساختمانهای با ارزشی چون تئاتر شهر، دبیرستان البرز و پژوهشکده فرهنگ و هنر را در خود جای داده است. به عبارتی خیابان انقلاب، مجموعهای از هویتهای مستقل است که در کنار هم چیده شدهاند و به انقلاب معنی و مفهوم داده و آن را به یکی از خیابانهای زنده، فرهنگی و خاطرهبرانگیز تهران تبدیل کردهاند.
مدیران شهری تهران در سازمان زیباسازی شهرداری، پروژهای با عنوان حذف زواید نما و پاکسازی آلودگیهای بصری را آغاز کردهاند تا هم تصویر شهر در ذهن من و تو زیباتر شود هم از ظاهر به باطن نقبی بزنند و این خیابان را به یکی از مراکز عمده فرهنگی و هنری در تهران تبدیل کنند. امیرمسعود انوشفر، به عنوان مشاور، سازمان را در اجرای این طرح یاری میکند. او پارازیتهای شهری را مهاجمان اصلی منظر شهری میداند و معتقد است: همواره آلودگیهای بصری، چهره شهر و هویت آن، همچنین مفهوم توسعه پایدار را مخدوش میکنند تا آنجا که پارهای مشکلات اجتماعی- روانی چون اضطراب، عدم تعلق، تنهایی و احساس بیهویت بودن به ساختار کالبدی شهرها و کمی شدن معیارهای شهرسازی و نه کیفی بودن آن برمیگردد.
انوشفر به اجرای طرح حذف زواید شهری در خیابان انقلاب اشاره و بیان میکند: ما ابتدا کوشیدیم، تنها و تنها به حذف زائدههایی بپردازیم که به صورت الحاقی، منظره شهرمان را به هم ریخته بود. برای اینکار باید یک سری مطالعات انجام و تجربههای مشابه جهانی مرور میشد؛ ما همه این کارها را انجام دادیم و فعالیت خود را با تمرکز بر یک مسیر مشخص، یعنی از میدان فردوسی تا چهارراه ولیعصر اغاز کردیم.
به گفته این استاد دانشگاه در رشته معماری، حذف زواید شهری در این محور، کار سادهای نبود و ما باید مالکان و حتی مسئولان شهری را راضی میکردیم که برای مثال، نباید کولر را در قاب پنجره کار گذاشت. اما همه دشواریها را به جان خریدیم و کوشیدیم با مالکان، تعامل برقرار و آنها را به مرمت و بازسازی بناهاشان تشویق کنیم. به همین خاطر، در گام نخست، بروشورهایی را منتشر و به مردم منطقه اطلاع رسانی کردیم. بعد در یک جلسه توجیهی به پرسشهایشان پاسخ دادیم؛ حرفها و نگرانیهاشان را شنیدیم و تلاش کردیم تا اعتماد مالکان را جلب کنیم. اینگونه بود که ما با آراستن ظاهر ساختمانها و جدارههای 60 سانتیمتری آغاز کردیم اما به عمق 60 متر رسیدیم یعنی بسیاری از مالکان برآن شدند تا علاوه بر ظاهر به احیای بناهای خود بپردازند و هویت از دست رفته بنا را به آن بازگردانند.
انوشفر با اشاره به رویکردهای اصلی که در این طرح مد نظر بوده میگوید: احیا و بازسازی جدارهها، بازگشت به اصالتها، حفظ تمام عناصر مربوط به معماری ایرانی و حل مشکلات و مسایل مربوط به تاسیسات فنی از جمله اهداف اصلی ما در اجرای این طرح بود. به عبارتی در اجرای این پروژه، تنها به بهسازی بناها نپرداختیم بلکه همزمان به احیای و برگرداندن روح زندگی به هر کدام از ساختمانها هم توجه شد تا آنجا که در حال حاضر 12 کافه کتاب و دو مجموعه هنری مجوز گرفتهاند تا فعالیت خود در این محور را آغاز کنند؛ همچنین نخستین نمایندگی ساعت رولکس در ایران که پیش از این در این محدوده بوده با شروع این پروژه، بار دیگر کار خود را از سر گرفته است و این یعنی از صورت گذشتن و به معنا و مفهوم رسیدن.
مشاور سازمان زیباسازی شهرداری تهران در پاسخ به اینکه با ساختمانهای تاریخی محور فردوسی تا ولیعصر چه کردید، بیان میکند: قدیمیترین ساختمان به دوره احمدشاه قاجار برمیگردد. 15 درصد بناها به رضاخان، 60 درصد به پهلوی دوم و 24 درصد هم به دوران پس از انقلاب برمیگردند که در سه نقطه از شهرداری تهران یعنی منطقه 6، 11 و 12 پراکندهاند. ما این بناها را شناسایی و مرمت کردیم. علاوه بر این به اصلاح و نو کردن سطلهای زباله، کیوسکها و شبکههای روشنایی، همچنین طراحی تابلوها و پلاکهای شهری پرداختیم. تابلوهای قدیمی و نوستالژیک را حفظ و ترمیم کردیم و همه اینها موجب شد تا کسانی که در این محور، یعنی از میدان فردوسی تا چهارراه ولیعصر فعالیت میکنند، احساس تعلق بیشتری به این فضا داشته باشند و بیشتر از پیش در نگهداری آن بکوشند.
به گفته انوشفر، محیط و رفتار شهروندان، دو روی یک سکهاند و تاثیر متقابل بر هم دارند. در گذشته، فضاهای شهری به خاطر حضور پایدار شهروندان، پویا و شاداب بودهاند و همین مساله موجب میشد تا اهالی، نظارت بیشتر و بهتری بر فضاهای عمومی داشته باشند اما امروز از تعداد این فضاها کم و بر آشفتگی شهرها و پیرو آن افسردگی و اضطراب مردم افزوده شده است.