قاچاق کودک یکی از نمونه‌های آشکار نقض حقوق کودکان است. قاچاق کودکان، همان برده‌داریِ مدرن و جنایت پیچیده جهانی‌ست که نیاز به اقدامات بین‌المللی و محلی برای مبارزه دارد. ماهیت پنهان قاچاق کودک شناسایی قربانیان را دشوار می‌سازد. با حقوق کودک روزچین همراه باشید.
اگر مطالب ما را دنبال کرده باشید، در نوشتۀ قبلی به تعریف و دلایل قاچاق کودکان اشاره شد. قاچاق کودک در سراسر جهان اتفاق می‌افتد و کودکان بی‌گناه مجبور به فحشا و قاچاق مواد مخدر و گدایی می‌شوند. هدف از قاچاق کودک بهره‌برداری از آن‌ها از نظر جنسی یا به‌کارگیری آن‌ها برای گدایی و قاچاق مواد مخدر یا سایر اشکال غیرقانونی کار است.
15 منبع غذایی فوق‌العاده برای کاهش سطح کلسترول خون
راز سلامتی و کم کردن از چربی خون در این موادغذایی خارق‌العاده نهفته است. برای داشتن بدنی سالم و تندرست این کتابچه الکترونیکی را دانلود کنید. کافی است نشانی ایمیل خود را در کادر زیر وارد کنید تا بلافاصله این کتاب ارزشمند را مجانی برای شما بفرستیم
قاچاق کودک چگونه شروع می‌شود؟
سیر صعودی قاچاق کودکان
قاچاق کودک در سراسر جهان وجود دارد و اغلب ناشی از فقر است؛ اگرچه پدر و مادر فقیر فرزندان خود را به امید زندگی و وضع اقتصادی بهتر می‌فروشند، اما این کار همیشه با رضایت والدین اتفاق نمی‌افتد. گاهی‌اوقات بچه‌ها داوطلبانه خانه را ترک می‌کنند. این کودکان فریب وعده‌های دروغین قاچاقچیان را خورده و به‌دنبال آینده‌ای بهتر در جای دیگر به این افراد اعتماد می‌کنند. کشمکش‌های درون خانواده، اعتیاد والدین، طلاق، فقر، مسکن نامناسب، سکونت در مناطق پرجمعیت و حاشیه‌نشینی موجب می‌شود تا دختران محیط نامساعد خانه را ترک کنند یا پدر خانواده مجبور به فروش دختران خود شود. بر اساس نظر حقوقدانان بین‌المللی، اکثر کودکان قاچاق‌شده در کارهای فساد و فحشا مورداستفاده قرار می‌گیرند و از آن‌ها به‌عنوان ابزار جنسی استفاده می‌شود. استعمار از طریق کار اجباری، بهره‌کشی و فحشا، پورنوگرافی، پدوفیل‌ها، قطع اعضای بدن کودکان و فروش آن برخی از دلایل قاچاق کودک در عصر امروز است.
قوانین بین‌المللی علیه قاچاق کودک
فروش کودک در خانواده‌های فقیر
قاچاق انسان از هر دیدگاهی غیرقابل‌قبول و نقض حقوق بشر است. در حال حاضر 40٫3 میلیون بَرده در جهان وجود دارند که نام‌های متفاوتی روی آنان گذاشته شده است؛ کودکان کار، کارگران ارزان، روسپی‌ها، خدمتکاران، بردههای جنسی و… . اما همگی این‌ها یک نام دارند و آن بردههای مدرن است.
مهم‌ترین ابزار بین‌المللی علیه قاچاق کودکان، پروتکل سازمان ملل متحد (UN) کنوانسیون پالرمو است که برای سرکوب و مجازات و جلوگیری از قاچاق افراد، به‌ویژه زنان و کودکان از طریق زمین یا هوا یا دریا، تصویب شده است. این پروتکل، کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جرایم سازمان‌یافتۀ فراملی را تکمیل می‌کند. کشورها باید چارچوبی روشن برای چگونگی مقابله با مجرمان و قربانیان قاچاق را فراهم کنند. علاوه‌بر‌این، پس از تصویب، کشورها متعهد شدند که این اصول را در قوانین ملیِ خود بگنجانند.
پروتکل پالرمو
کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه جنایات سازمان‌یافتۀ فراملی در تاریخ 15 نوامبر سال 2000 و در قطعنامۀ 25/55 در اجلاس پنجاه‌و‌پنجم به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید و ایران همراه با 123 کشور دیگر در دسامبر 2000 در پالرموی ایتالیا به این کنوانسیون پیوستند.
کنوانسیون پالرمو همراه با سه پروتکل دیگر که شامل پروتکل علیه قاچاق زنان و کودکان، پروتکل علیه قاچاق مهاجران و پروتکل علیه قاچاق غیرمجاز و مواد هسته‌ای بود، ارائه شد. این کنوانسیون نیز در 29 سپتامبر 2003 پس از 90 روز از پیوستن چهلمین کشور مطابق ماده 38 کنوانسیون لازم‌الاجرا شد.
وضعیت قاچاق کودک در ایران
دختران و زنان اولویت قاچاقچیان انسان
در ایران به‌دلیل قرارگیری در موقعیت جغرافیایی خاص و هم‌مرزبودن با کشورهایی که مشکلات عدیده‌ای مثل جنگ‌های داخلی و خارجی، فقر، قاچاق مواد مخدر و… دارند انواع قاچاق از جمله قاچاق انسان رو به افزایش است. به گزارش کمیسیون حقوق بشر، قاچاق کودکان از افغانستان به ایران هرساله درحالِ افزایش است. قاچاقچیان ماهر، کودکان را به بهانه‌های مختلف از جمله فراهم‌سازی زمینۀ اشتغال به ایران می‌آورند. چون این افراد زیر هجده سال هستند و کودک محسوب می‌شوند، تعریف قاچاق انسان در مورد آن‌ها صدق می‌کند. با اینکه شاخه‌ای از کمیسیون حقوق بشر با نام ناظر مرزی کودکان در مرزها فعال هستند، اما تفاوت چندانی در آمار دیده نمی‌شود که به‌گفتۀ این افراد دلیل آن همکاری‌نکردن مقامات و مسئولین ایران است. این کودکان که هیچ تضمینی برای سالم‌رسیدنشان به مقصد وجود ندارد فقط دو مقصد پیشِ رو دارند: قاچاق به پاکستان یا قاچاق به کشورهای حاشیۀ خلیج فارس.
ابتدا زنان و دختران و سپس پسران و مردان قربانیان اصلی قاچاق انسان در ایران به شمار می‌روند.
قوانین ایران برای مقابله با قاچاق کودک
قاچاق کودکان نقض حقوق بشر است.
ازآنجایی‌که ایران تنها اسناد اولیه مربوط به قاچاق انسان را امضا کرده است و از امضای پروتکل پیشگیری و سرکوب و مجازات قاچاق انسان به‌ویژه زنان و کودکان خودداری کرده، تنها متعهد به اجرای پیشگیری از قاچاق انسان است. به‌علاوه چون ایران کنوانسیون 1979 رفع همه اشکال تبعیض علیه زنان را نیز امضا نکرده، هیچ تعهد بین‌المللی برای مبارزه با خشونت علیه زنان از جمله قاچاق آنان طبق ماده 6 آن سند ندارد.
پیش از انقلاب اسلامی مجازات تعیین‌شده برای مبارزه با قاچاق 6 ماه تا 3 سال زندان تعیین شده بود که بسیار نامتناسب و کمتر از حد لازم بود. اما مشکل اصلی، عدم اجرای همان قوانین بود. ولی پس از انقلاب اسلامی، قانون مجازات عمومی جای خود را به قانون مجازات اسلامی داد و جامعیت مفاد مربوط به قاچاق زنان و بهره‌کشی جنسی از آنان جای خود را به 4 ماده بسیار کوتاه درباره قوادی (جاکَشی) و واسطه‌گری داد. این قانون، دیگر اهداف قاچاق کودک مانند کار اجباری، بیگاری، برداشتن و قطع عضو، فساد و فحشا را شامل نمی‌شود.
چگونه با قاچاق کودکان مبارزه کنیم؟
استفاده از کودکان در کار اجباری
محافظت از کودکان در برابر قاچاق انسان با ارائه آموزش و پناهگاه و مراقبت‌های پزشکی و مجازات قاچاقچیان امکان‌پذیر است. باید نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی را از میان برداشت. کودکان نباید قربانی سیاسی‌بازی حکومت‌ها شوند. تقویت رابطۀ بین اعضای خانواده و ایجاد محیطی امن در درجۀ اول این راه قرار دارد. بنابراین روی آموزش خانواده‌ها و افزایش درآمد خانواده‌ها باید تمرکز کرد. جوامع را باید از خطرات مهاجرت کودکان آگاه کرد. می‌بایست دیدِ مثبتی که مهاجرت را پایان مشکلات می‌داند تغییر کند تا تقاضا برای کودکان قاچاق‌شده کاهش پیدا کند. در نهایت به قربانیان قاچاق کمک کنیم و آن‌ها را از وضعیت موجود دور نگه داریم.
راه‌حل‌های پیشگیری و پایان‌دادن به قاچاق کودکان
راه‌حل‌های زیادی برای پایان‌دادن به قاچاق کودکان وجود دارد، از جمله الحاق ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی و منطقه‌ای مربوط به قاچاق به‌خصوص قاچاق کودک. در ادامه برخی دیگر از این راه‌حل‌‌ها را خواهیم گفت.
اطلاع رسانی
باید کمپین‌های آگاه‌سازی از طریق صدا و سیما و کارگاه‌های آموزشی برای محدودکردن نقض حقوق کودکان برگزار شود. دسترسی به اطلاعات حیاتی‌ست و خانواده‌ها باید از خطرات مربوط به قاچاق انسان مطلع باشند.
تقویت سیستم اجرایی و قوانین
کشورها باید قوانین سرسختی برای مبارزه با قاچاق کودکان بنویسند و اجرا کنند. همکاری کشورها با سازمان‌های قانونی بین‌المللی مربوط به قاچاق کودکان ضعیف است. باید مجازات‌های بیشتری برای قاچاقچیان درنظر گرفته شود تا آن‌ها را از اقدام به این کار منع کند.
همکاری‌های داخلی و بین‌المللی
کنترل مرزها توسط نیروهای نظامی یکی از راه‌های پیشگیری مؤثر است. همکاری بین‌المللی نیز مهم است. شبکه‌های قاچاق کودکان اغلب فراتر از مرزهای یک کشور صورت می‌گیرد.
ابزار بین‌المللی حقوق بشر
این ابزار قانونی توسط سازمان ملل متحد در تلاش برای حمایت از حقوق بشر و به‌ویژه حقوق کودکان است:
اعلامیه جهانی حقوق بشر، 1948 و .U.N کنوانسیون حقوق کودک، 1989.
پیمان‌های کار و مهاجرت
قاچاق کودکان اغلب شامل کار و مهاجرت است. به‌همین‌ترتیب، این چارچوب بین‌المللی مواردی را که در آن این شیوه‌های غیرقانونی روی می‌دهند باید روشن کند: کنوانسیون حداقل سن، 1973 و کنوانسیون کار اجباری، 1930.
کنوانسیون کارگران مهاجر، 1949
کنوانسیون سازمان ملل متحد در زمینه حفاظت از حقوق کارگران مهاجر و اعضای خانواده‌هایشان، 1990.
پروتکل پیشگیری و سرکوب و قاچاق انسان، به‌خصوص زنان و کودکان، 2000.
اصول و دستورالعمل‌های توصیه‌شده در مورد حقوق بشر و قاچاق انسان، 2002.
کنوانسیون لاهه در زمینۀ حفاظت از کودکان و همکاری در زمینه پذیرش بین‌المللی.
ابزارهای منطقه‌ای
انواع ابزارهای منطقه‌ای نیز برای هدایت کشورها در تصمیمات مربوط به قاچاق کودک بیان شده است. در زیر برخی از مهم‌ترین ابزارها را ذکر می‌کنیم:
کنوانسیون شورای اروپا در مورد اقدام علیه قاچاق انسان (پیمان سری 197)، 2005.
ارتباطات بین پارلمان اروپا و شورای ملی (2005) 514.
توافقنامۀ همکاری چندجانبه برای مبارزه با قاچاق انسان، به‌ویژه زنان و کودکان، در غرب و مرکز آفریقا، 2006.
