منابع:
کتاب: تفسیر و شرح صحیفه سجادیه جلد هفتم
نویسنده: استاد حسین انصاریان
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ» «1»
اى اهل ایمان! روزه بر شما مقرّر و لازم شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرّر و لازم شد، تا پرهیزکار شوید.
براى روزه سه فائده است:
اول: از جهت روحى که مهم ترین فلسفه این واقعیّت است به عهده علوم روحى و عرفانى است.
دوم: از جهت اخلاقى و این بر عهده دانشمندان علم اخلاق اسلامى است.
سوم: از جهت مادى، بهداشت جسم است.
مسلّم است که روزه در حالات زیادى مفید است و در پاره اى از امور، علاج منحصر مى باشد و گاهى بهترین راه علاج است.
علاج امراج با روزه
براى معالجه در موارد زیر از روزه استفاده مى شود:
1- اضطرابات مزمن امعاء و هنگامى که همراه با تخمیر مواد زلالیّه و مواد نشاسته اى باشد.
در این موقع روزه مخصوصاً از جهت نیاشامیدن آب میان دو خوراک و ایجاد فاصله طولانى نوبت هاى غذا علاج قطعى است و این خصوصیات در مورد روزه ماه رمضان کاملًا رعایت شده است.
2- هنگام زیاد شدن وزن که ناشى از زیادى خوراک و کمى حرکت باشد، در این مورد روزه با رعایت اعتدال در غذا وقت افطار و اکتفاى به آب هنگام سحر از هر قسم معالجه مفیدتر است.
3- زیادى فشار خون، این مرض بر اثر پرخورى و انفعالات نفسانى رو به ازدیاد مى رود و در چنین هنگامى ماه رمضان ماه نعمت و برکت است، مخصوصاً اگر وزن شخص بیشتر از وزن طبیعى امثالش باشد.
4- مرض قند، آن نیز مانند فشار خون رو به انتشار مى رود، البته در اوائل غالباً توام با سنگینى بدن است، در این صورت باز روزه علاج نافعى مى باشد؛ زیرا مرض قند با تقلیل در چاقى تخفیف مى یابد، در مواردى که مرض قند به طور خفیفى وجود داشته باشد پنج ساعت پس از خوردن غذا، قند در خون به کمتر از میزان طبیعى پایین مى آید و پس از ده ساعت به کمترین حدّ طبیعى مى رسد.
حتى بعد از پیدایش آمپول انسولین «مخصوصاً وقتى که وزن مریض از حدّ طبیعى تجاوز کند» مهم ترین معالجه روزه است.
5- در مورد التهاب حاد و مزمن کلیه که مقرون با ترشح و تورّم باشد.
6- در مورد امراض قلب که توأم با تورّم باشد.
7- التهاب مزمن مفاصل، خاصه وقتى که توأم با امراض چاقى باشد، به طورى که غالب زنها پس از سن چهل سالگى به آن مبتلا مى شوند.
در ماه رمضان عوارض این مرض به درجات خفیف تر از مواقعى است که برق و خون گرفتن و ادویه و تمام وسایل طبّ جدید به کار برده مى شود.
ممکن است بگویند در مورد امراض که روزه علاج قاطع شناخته مى شود محتاج به دستور پزشک است و روزه اسلامى وظیفه اشخاص سالم و تندرست است.
در پاسخ؛ این بیان صحیح است، ولى فایده روزه براى افراد سالم همانا جلوگیرى از این امراض است، خصوصاً امراضى که در ارقام 1 و 2 و 3 و 7، ذکر شد.
نکته دیگر این است که: تمام این امراض در انسان تدریجاً بروز مى نماید، به طورى که در آغاز پیدایش تشخیص صحیح آن ممکن نیست، به این معنى که نه شخص مریض و نه پزشک هیچ کدام نمى توانند در اول ظهور مرض آن را بشناسند؛ زیرا طبّ هنوز آن قدر پیشرفت ننموده است که همه موجبات و علل امراض را بشناسد، ولى چیزى که از نظر طبّى براى جلوگیرى از این امراض قطعاً باید اجرا شود، فقط روزه گرفتن است.
طبق آمار؛ قطعى شده است که هرگاه دربدن چربى زیاد و چاقى پدید آید، براى قبول مرض قند، وزیادى فشار خون و التهاب مزمن مفاصل و غیر آن مستعد و از طرف دیگر به هر نسبت که از وزن بدن کاسته شود به همان نسبت استعداد پذیرفتن این امراض نیز کمتر خواهد شد و از این رو شرکت هاى بیمه جز با شرایط سنگین، حاضر نیستند سلامتى اشخاص را که وزن آنها زیاد است بیمه نمایند.
در هر حال سالى یک بار روزه گرفتن بهترین وسیله براى جلوگیرى از همه این امراض مى باشد.
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- بقره (2): 183.