انقلاب دیجیتال با ویندوز ۹۸

عاقله ترابی؛ از روزی که ویندوز 98 پا به دنیای دیجیتال نهاد 20 سال گذشته است. در آن زمان مایکروسافت کمپانی متفاوتی بود و بیل گیتس، موسس شرکت مایکروسافت، هنوز استیو بالمر را به‌عنوان مدیرعامل مایکروسافت منصوب نکرده بود. این اتفاق دو سال بعد یعنی در سال 2000 رخ داد.

 

 

 

ویندوز 98 در تاریخ 25 ژوئیه سال 1998 با هیاهوی بسیار زیادی معرفی و عرضه شد و در ادامه در بیش از 40 کشور و افزون بر 12 هزار فروشگاه در ایالات متحده عرضه شد. ویندوز 98 سیستم‌عاملی بود که کاربران برای معرفی‌اش پس از ویندوز 95 لحظه‌شماری می‌کردند.

 

ویندوز 95 که 3 سال قبل از آن منتشر شده بود، باعث ایجاد انقلابی عظیم در زمینه سیستم‌عامل‌های دسکتاپ در سراسر دنیا شده بود. این تغییرات شامل 32 بیتی‌شدن و اضافه شدن رابط کاربری جدید از جمله منوی استارت و نوار ابزار‌های بالای پنجره می‌شد.

 

ویندوز 98 در آن زمان حرف‌های زیادی برای گفتن داشت و با توجه به ویژگی‌هایی که قرار بود ارائه دهد، همه می‌دانستند ویندوز 98 چیزی فراتر از یک نسخه پیشرفته از ویندوز 95 خواهد بود و قرار است تغییری شگرف در پلت‌فرم دسکتاپ مایکروسافت به‌وجود بیاورد.

 

بدون شک ویندوز 98 در این سال‌ها توانسته تاثیر مثبت قابل توجهی در شکل‌گیری بخش‌های بسیاری از نسخه‌های کنونی ویندوز داشته باشد. حالا به پاس بیستمین سالگرد ظهور این ویندوز قصد داریم به برخی از تاثیرات مهم و نقاط قوت و ضعف این سیستم عامل اشاره کنیم و ببینیم آیا واقعا بیستمین سالگرد ظهور ویندوز 98 ارزش جشن گرفتن دارد یا خیر.

گشت‌و‌گذار آسان‌تر
یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در ویندوز 98 شاهد آن بودیم، به‌کارگیری یکسری از توییک‌های کاربردی با هدف برطرف‌کردن باگ‌هایی بود که قبلا در ویندوز 95 کاربران را کلافه کرده بودند. با آمدن ویندوز 98، بسیاری از این باگ‌ها برطرف شدند و در کارکرد کلی، ویندوز 98 در مقایسه با نسخه قبلی از عملکرد بهتری برخوردار بود.

 

با اینکه این ویژگی‌ها باعث از بین‌رفتن کلی این ایراد‌ها نشدند، اما در کل قدم مثبتی به حساب می‌آمدند. ویندوز 98 بدون شک در مقایسه با ویندوز 95 از ثبات بیشتری برخوردار بود و همچنین این سیستم‌عامل باعث اضافه‌شدن ویژگی‌های سخت‌افزاری بیشتری از جمله پشتیبانی از پورت یواس‌بی می‌شد که موجب بازشدن پنجره جدیدی از تکنولوژی به روی کاربران در دنیای کامپیوتر می‌شد. با اینکه آخرین نسخه از ویندوز 95 هم از یواس‌بی پشتیبانی می‌کرد، اما آنقدر‌ها هم قابل اطمینان و کاربردی نبود.

همان‌طور که بیل گیتس در آن زمان اشاره کرد، این نسخه آزمایشی محسوب می‌شد و پشتیبانی از یواس‌بی در نسخه اصلی ویندوز 98 و در نسخه بعدی یعنی 98 SE با کیفیت و اطمینان خیلی بیشتری انجام گرفت. نسخه SE ویندوز 98 در سال 1999 منتشر شد و بسیاری از ویژگی‌های ویندوز 98 از جمله در بخش شبکه و اتصال به اینترنت را بهبود بخشید؛ بنابراین ویندوز 98 در کل و در مقایسه با ویندوز 95 عملکرد بهتری داشت و از سرعت و اطمینان بیشتری برخوردار بود.

 

اما واقعا همین‌طور بود؟ در بحث رابط کاربری، ویندوز 95 همان‌طور که در بالا هم اشاره کردیم، انقلاب عظیمی به وجود آورده بود و ویندوز 98 هم این امکانات اصلی ویندوز 95 از جمله منوی استارت را همچنان حفظ کرده بود با این تفاوت که مایکروسافت در نسخه 98 ویژگی‌های کاربردی و چشمگیر بیشتری را برای کاربران ارائه کرده بود.

 

شگفتی در بخش وب
یکی از ویژگی‌های قابل توجه ویندوز 98، در بخش رابط کاربری متناسب با وب بود که در بخش‌های مختلفی از رابط کاربری ویندوز کاربر می‌توانست به صفحات وب دسترسی داشته باشد. برای مثال در نسخه 98، کاربر در بخش‌هایی از کنترل پنل که به مشکل برخورد می‌کرد می‌توانست با کلیک روی لینک‌های تعبیه‌شده توسط ویندوز به اینترنت و صفحات پشتیبانی مایکروسافت متصل شود و مشکل خود را به‌صورت آنلاین بررسی و رفع کند.

 

علاوه بر این، تک‌کلیک روی یکسری از آیکون‌های ویندوز باعث اجرای سریع یک‌سری برنامه‌های خاص یا یک ویژگی به خصوص توسط ویندوز می‌شد که مشابه تک‌کلیک کردن روی لینک‌های مختلف در صفحه‌های وب بود. ویجت‌های دسکتاپ که به‌صورت لحظه‌ای از طریق اینترنت آپدیت می‌شدند و اطلاعاتی که مستقیما از اینترنت دانلود می‌شدند، بخشی از ویژگی‌های قابل توجهی بودند که باعث متمایزشدن ویندوز 98 در مقایسه با نسخه قبلی می‌شدند. این امکانات و هجوم اینترنت به سمت ویندوز، در اصل دلیل به‌کارگیری مرورگر اینترنت اکسپلورر نسخه 0/ 4 در این سیستم عامل بود.

البته این را هم باید گفت که اگر کاربر اینترنت اکسپلورر را روی ویندوز 95 نصب می‌کرد، می‌توانست از چنین امکانات مشابهی استفاده کند بنابراین نمی‌توان این اقدام مایکروسافت را تحولی انقلاب‌گونه تلقی کرد. همچنین کاربران می‌توانستند از نسخه کلاسیک ویندوز 98 هم استفاده کنند که در این حالت دیگر نیازی به بهره‌مندی از ویژگی‌های جدید این ویندوز در بخش اینترنت نبود و فقط یکسری عناصر کاربردی ویندوز مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

یکی از مزیت‌های ویندوز 98 کلاسیک این بود که رابط کاربری می‌توانست برای کاربر مختصر و مفید عمل کند، چراکه بسیاری از کاربران در آن زمان معتقد بودند ویژگی‌های مرتبط با اینترنت در ویندوز 98 خیلی دست و پا گیر هستند و بیشتر اوقات به کارشان نمی‌آیند.

 

از طرفی به‌کارگیری مستقیم اینترنت اکسپلورر در ویندوز 98 باعث شد بسیاری این مساله را مطرح کنند که مایکروسافت قصد دارد با تحمیل مرورگر خود به کاربران از رشد مرورگر‌های شرکت‌های رقیب از جمله «Netscape» تا حد قابل توجهی جلوگیری کند. بی‌شک نظر‌ها و تحلیل‌های متفاوتی درباره علت به‌کارگیری اینترنت اکسپلورر در ویندوز 98 وجود دارد، اما چیزی که کاملا آشکار است اینکه متهم‌کردن مایکروسافت به تضعیف شرکت‌های رقیب تا حدودی باعث لکه‌دار شدن شهرت و محبوبیت این کمپانی در آن زمان شد.

 

آپدیت‌های منطقی
جالب است بدانید آپدیت ویندوز برای اولین بار در ویندوز 98 اجرا شد که در آن مایکروسافت به کاربرانی که در معرض خطرات امنیتی قرار داشتند آپدیت‌های به‌خصوصی را پیشنهاد می‌داد. البته در آن زمان این آپدیت‌ها بسیار ساده، مبتدی و جزئی بودند. نکته مثبت این دسته از به‌روزرسانی‌های ویندوز 98 این بود که دست‌کم مانند ویندوز 10 امروزی کاربر را مجبور به آپدیت نمی‌کرد.

 

در ویندوز 10 جدید چنانچه کاربر ویندوز خود را آپدیت نکند از استفاده از برخی ویژگی‌های ویندوز محروم می‌شود. ویندوز 98 در ادامه ابزار‌های نگهداری سیستم متعددی را ارائه کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به یکسری ابزار کاربردی مانند Disk Cleanup با هدف پاکسازی و سبک‌کردن هارد دیسک دستگاه اشاره کرد.

 

این سیستم‌عامل همچنین به کاربران امکان تغییر درایو‌ها به فرمت FAT32 را هم داد که باعث می‌شد فضای بیشتری در اختیار هارد در حال اجرا قرار بگیرد. علاوه بر اینها، ویندوز 98 اولین سیستم عامل شرکت مایکروسافت بود که قادر به پشتیبانی همزمان از چند نمایشگر بود. این ویژگی 20 سال پیش یک حرکت انقلابی از سوی کمپانی مایکروسافت به حساب می‌آمد.

 

بالاخره جشن بگیریم یا نه؟
به‌طور کلی، ویندوز 98 در آن زمان با استقبال قابل توجهی همراه شد، اما بهتر است به سوال اصلی مطرح شده در ابتدای این گزارش بپردازیم: آیا ویندوز 98 ارزش جشن 20 سالگی گرفتن دارد؟ پاسخ این سوال کمی پیچیده است. با توجه به ویژگی‌هایی که در بالا درباره ویندوز 98 گفتیم، حقیقتا دستاورد خارق‌العاده‌ای وجود ندارد که ویندوز 98 در آن زمان به آن دست پیدا کرده باشد.

 

با وجود این، در حالی که این سیستم عامل به تنهایی کار چشمگیری انجام نداده است، اما از آنجا که بر پایه ویندوز 95 طراحی و ساخته شده بود توانست بسیاری از محدودیت‌های ویندوز را در مقایسه با نسخه قبلی‌اش از بین ببرد؛ چیزی که در مقایسه با ویندوز 1/ 3 بسیار چشمگیر بود. البته نکته مثبت ویندوز 98، همراه‌شدن آن با نسخه جدید یعنی 98 SE بود که سال بعد از ظهور ویندوز 98 منتشر شد. این نسخه توانست بسیاری از ضعف‌های ویندوز 98 را بپوشاند و ماموریتی را که ویندوز 95 آغاز کرده بود با موفقیت ادامه دهد.

با ظهور ویندوز 95، کاربران کار با یک سیستم عامل مدرن را برای اولین بار تجربه کردند. اما ویندوز 98 نسخه مدرن‌تر ویندوز 95 بود که با استفاده از ویژگی‌ها و ابزار‌های متعدد توانست توجه دنیا را به خودش جلب کند و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را مجاب به استفاده از آن کند.

 

به همین سبب باید بگوییم ویندوز 98 لیاقت برگزاری یک جشن مفصل 20 سالگی را دارد. اما این را هم فراموش نکنیم که تاریک‌ترین نقطه در ویندوز 98، ظهور ویندوز XP در سال 2001 بود که با ورودش به بازار باعث شد کاربران به کلی ویندوز 98 را فراموش کنند. پس بهتر است این حقیقت را قبول کنیم که ویندوز XP خیلی بیشتر از ویندوز 98 در یاد‌ها مانده و حتی برخی از افراد هنوز هم به این سیستم‌عامل محبوب که 17 سال از معرفی آن می‌گذرد وفادار هستند.