صبح نو: برگزاری مسابقات تلویزیونی با حضور چهره‌ها در مقام مجری در ماه‌های اخیر افزایش پیدا کرده که در جای خودش اتفاقی جذاب است. اما همین اتفاق جذاب می‌تواند دارای نقاط ضعفی هم باشد که نباید فراموش شوند.
در شبکه‌های مشهور بین‌المللی مسابقاتی برگزار می‌شود که اغلب قالب ثابتی دارند. یک چهره مشهور مجری برنامه می‌شود و هربار یکی از اقشار جامعه در مقابل وی قرار می‌گیرد. سؤالاتی از حوزه‌های مختلف پرسیده می‌شود و شرکت‌کننده با هر پاسخ صحیح مقداری پول برنده می‌شود. غالب این مسابقات استاندارد مشخصی دارند و حتی دکور، گرافیک و موسیقی ثابتی برای آن‌ها استفاده می‌شود. نمونه مشهور این مسابقات در ده‌ها کشور اجرا می‌شود.
نمک‌رسانه‌ملی
با توجه به گسترش فضای مجازی و پیرو آن رسانه‌های مورد استفاده مخاطبان، رسانه ملی کار دشواری برای جذب مخاطب سخت‌پسند دارد. طبیعتاً برای پر کردن آنتن چندین شبکه تلویزیونی و راضی کردن مخاطبانی با سلایق متعدد، باید برنامه‌هایی با قالب‌ها و موضوعات متفاوت تولید شوند. این تولید محتوا می‌تواند با هدف ارائه گفتمانی خاص باشند یا صرفاً یک سرگرمی سالم.
در سال‌های اخیر تلویزیون کشورمان به دلایل مختلف دچار ریزش مخاطب قابل توجهی شده بود. برای بازگشت دوباره مخاطبان به سمت رسانه ملی راه‌های مختلفی وجود دارد که یکی از آن‌ها تولید برنامه‌هایی جذاب در قالب مسابقه است. این مسابقات اگر با شیوه سنتی باشند احتمالاً طبق معمول با شکست مواجه خواهند شد پس تولید آن‌ها نیاز به یک بازنگری اساسی دارد. مدیران تلویزیون در ماه‌های اخیر دست به اقدامی جدید زده‌اند که ظاهراً یک اتفاق نیست و باید آن را یک تاکتیک دانست. قرار است چهره‌ها به اجرای برنامه‌ها (خصوصاً مسابقات) ورود کنند. این اقدام چند امتیاز دارد؛ اول این که باعث جلب توجه مخاطب به این برنامه‌ها می‌شود. نکته بعد این که به طور سنتی سلبریتی‌ها به همراه خودشان اسپانسر می‌آورند و تلویزیون هم از این اتفاق استقبال می‌کند. «برنده‌باش» با اجرای آقای محمدرضا گلزار، «هفت در سه» با اجرای آقای دانیال عبادی و «پنج ستاره» با اجرای آقای حمید گودرزی، از جمله این مسابقات هستند. دراین بین مسابقه برنده باش و پنج ستاره موفق‌تر بوده‌اند. البته این موفقیت فاقد نکات منفی نبوده که همین موارد می‌تواند آینده این مسابقات را تحت تأثیر قرار بدهد.
می‌تواندپنج‌ستاره‌باشداگر...
مسابقه پنج ستاره به تهیه‌کنندگی آقای امیربنایی تولید می‌شود. این برنامه از شبکه پنج پخش می‌شود؛ شبکه‌ای که با توجه به فراز و نشیب شدیدش در سال‌های اخیر در برهه‌ای دچار ریزش مخاطب گسترده شد و هنوز هم به دوران متعادلش بازنگشته است. پس قاعدتاً پنج ستاره برخلاف برنده باش به صورت دیفالت از پایگاه مخاطب زیادی برخوردار نیست. پنج ستاره پنجشنبه و جمعه هر هفته ساعت 21 از شبکه پنج پخش می‌شود و طی آن شرکت‌کنندگان تلاش می‌کنند با استفاده از اطلاعات عمومی خود و پاسخ به سؤالات مجری جایزه 50 میلیونی مسابقه را به دست بیاورند.
پنج ستاره به کارگردانی آقای مصطفی امامی روی آنتن می‌رود. امامی از مجریان تی‌وی‌پلاس است که به واسطه حضور دراین رسانه حاشیه‌دار مطرح شد. همین حواشی حضور امامی در تلویزیون را با انتقاداتی همراه ساخت. این مسابقه در فصل جدیدش و با تیم جوانی که دارد سعی به مطرح شدن کرد. حمید گودرزی که یکی از بازیگران شناخته‌شده سینما و تلویزیون است درقامت مجری این برنامه ظاهر شد؛ اتفاقی که قطعاً برای یک بازیگر ریسک بزرگی است. زیرا مجری‌گری با بازیگری تفاوت بسیاری دارد. گودرزی در مدت کوتاهی توانست به یک پختگی قابل قبول در اجرا برسد و بتواند برخلاف حرفه اصلی‌اش، به جای آن‌که نگاهش را از دوربین دور کند، سمت چشمانش را به لنز دوربین بچرخاند.
یکی دیگر از مشکلات بازیگرانی که مجری می‌شوند ترس دوربین‌شان است که این مورد را هم گودرزی به سرعت طی کرد و توانست با اکتیو بودن، خودش را به مخاطب بقبولاند. وی توانست با دخیل کردن حضار در استودیو، برنامه را از صرف یک مسابقه دونفره به یک نمایش جمعی تبدیل کند. همه این موارد یعنی پنج ستاره لااقل در مقدمات چنین برنامه‌هایی موفق بوده و خروجی‌اش قابل تقدیر است. اما درکنار این موارد، نکاتی هم وجود دارد که برنده‌باش و پنج‌ستاره را تهدید می‌کنند. یک موضوع مهم درباره این دو مسابقه وجود دارد که می‌تواند جنبه مردمی بودن آن‌ها را به یک شوی رانتی تبدیل کند.
مسابقه‌مردمی‌یاشوی‌لاکچری
شرکت‌کنندگان این مسابقات طی فرایند مشخصی انتخاب می‌شوند. ظاهراً گزینش آن‌ها بدون هیچ گونه رانت و صرفاً از طریق یک ساز و کار ثابت و عادلانه است؛ حضور مردم از اقشار و شهر‌های مختلف در این برنامه‌ها همین تصور را تقویت می‌کند، اما در یکی از برنامه‌های برنده‌باش ناگهان حضور دو چهره آشنا یعنی آقای منوچهر هادی و خانم یکتا ناصر که از سینماگران کشورمان هستند، باعث تعجب مخاطبان شد. طبیعتاً ارتباط نزدیک آقای گلزار و زوج هنری مذکور تنها دلیل این حضور بود و هیچ مکانیزم دیگری برای این اتفاق قابل تصور نیست.
هرچند تمامی مبالغ و جوایز این برنامه توسط اسپانسر تأمین می‌شود، اما به هر حال این که به‌واسطه رسانه ملی برنامه‌ای تولید شود که به جای مخاطبان عادی، افرادی مشهور و به صرف رابطه نزدیک با مجری مسابقه به استودیو بیایند و چند میلیونی برنده شوند موضوعی کاملاً غلط و قابل نقد است.
امروز از اجرای آن برنامه چند هفته‌ای می‌گذرد و ظاهراً باگ‌های برنده‌باش اصلاح شده است، اما حالا با مورد مشابه پنج ستاره مواجه شده‌ایم. در برنامه اخیر پنج ستاره، خانم متین ستوده که از بازیگران تلویزیون هستند در مقام شرکت‌کننده حاضر شدند. آن‌طور که شنیده شده قرار است هرچند وقت یک بار یکی از سلبریتی‌ها به عنوان شرکت‌کننده دراین مسابقه حاضر شوند.
این اتفاق اگرچه قطعاً بدون پشت پرده و روابط خاص است، اما باز هم تصمیمی نادرست به نظر می‌رسد. اصولاً سلبریتی‌های محترم به اندازه کافی مشهورند و از این شهرت درآمد هم دارند، دیگر نیازی نیست که تلویزیون مسابقه بسازد و آن‌ها جایزه‌اش را ببرند!
اگر هم صرفاً جهت سرگرمی و افزایش اطلاعات عمومی جامعه قرار است چنین برنامه‌هایی تولید شوند، باید هدیه‌اش به جیب مردم عادی برود که صاحبان اصلی رسانه ملی‌اند. شاید مبلغی که سلبریتی محترم برنده شود، رقم آنچنان بالایی نباشد و احتمالاً برای آن بازیگر ارزش چندانی نداشته باشد، اما به هرحال چنین عملی با رویه رسانه مردمی هم‌خوانی ندارد. این اتفاق اگر به یک رویه منتهی شود، در آینده این برنامه‌ها را از مشی مردمی دور و بیشتر به یک شوی لاکچری تبدیل می‌کند. هدیه‌بازی سلبریتی‌ها زیبنده رسانه ملی نیست. این اقدام ممکن است در آینده تأثیر منفی بر روان مخاطب بگذارد.
