به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری میزان، نشریه دیپلمات که به مسایل شرق آسیا می پردازد، خاطرنشان کرد که اگرچه تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته ای ایران سبب ایجاد نارضایتی در میان متحدان اروپایی آمریکا شده است، اما این تصمیم از سوی رقیبان منطقه ای ایران به خصوص عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی مورد استقبال قرار گرفت. در تاریخ 4 نوامبر( 13 آبان) تحریم های ایران به طور کامل اجرایی خواهند شد. در همین حال سایر امضا کنندگان توافق هسته ای یا برجام به شدت سعی می کنند تا این توافق را حفظ کنند. این تصمیم آمریکا عواقب بزرگی برای سیاست در خاورمیانه خواهد داشت. هند که دارای روابط خوب با هر دو کشور ایران و آمریکا است، در این مورد یک نمونه مثال زدنی است.
اگرچه هند برجام را امضا نکرده است اما از توافق آن و همچنین لغو تحریم ها علیه ایران استقبال کرده است. تهران همچنان یکی از راهبردی ترین متحدان هند در خاورمیانه است. هند و ایران هر دو در مبارزه با افراطی گرایی به خصوص در پاکستان و افغانستان دارای منافع مشترکی هستند. ایران برای گسترش نفوذ هند در آسیا از طریق پروژه های ارتباطی و همچنین مقابله با روابط پاکستان و چین مهم است. تهران نیز با فشار های بین المللی و رقابت کشور های همسایه نزدیک خود روبرو شده است و به حمایت کشورهایی مانند هند احتیاج دارد.
واشنگتن به متحدان خود فشار وارد کرده است تا ایران را منزوی کنند و این اقدامات دهلی نو را مجبور کرده تا میان ایران و آمریکا، یک طرف را انتخاب کند. با توجه به منافع رقابتی و تاثیر تحریم های جدید ایران، هند باید در راستای محافظت از منافع ملی خود اقدام کند و با ایران در خصوص مسائل مهم همکاری خود را حفظ کند و از سوی دیگر روابط خود را با تهران کاهش دهد تا آمریکا راضی شود. این منافع مخالف یکدیگر ، گزینه های راهبردی هند را به خصوص در مقابل چین محدود می کنند و در نهایت به تضعیف منافع آمریکا در آسیا منتهی می شوند.
پیش از امضای برجام در سال 2015، هند به آرامی مشغول کاهش وابستگی خود به نفت ایران بود، در اوایل دهه جاری، ایران دومین تامین کننده نفت هند بود اما پس از وضع تحریم های گسترده غرب علیه تهران ، این کشور به جایگاه ششم سقوط کرد. اما با امضای توافق هسته ای و لغو تحریم ها علیه ایران، تجارت نفت با تهران بار دیگر از سر گرفته شد زیرا از نظر اقتصادی خرید نفت از ایران برای هند سودمند بود. در نتیجه ایران در سال 2016 به سومین تامین کننده بزرگ نفت هند تبدیل شد. مشخص نیست که هند بتواند با پیروی از خواسته های آمریکا، واردات نفت خود از ایران را به صفر برساند. نیاز های خانگی هند به انرژی و همچنین تاثیر گذاری بر سایر زمینه های همکاری با ایران، قطع واردات نفت از ایران را برای هند مشکل می سازد.
در سال های اخیر، دستیابی به آسیا و اوراسیا بدون وابستگی به پاکستان یکی از اولویت های راهبردی هند بوده است. کریدور بین المللی حمل و نقل شمال جنوب در مرکز این استراتژی هند قرار دارد و می تواند هند را به ایران، روسیه و سپس اروپا متصل کند. بندر چابهار برای تحقق این کریدور ضروری است. هند متعهد به سرمایه گذاری 500 میلیون دلاری در چابهار شده است تا بتواند با بندر گوادر در پاکستان که با بودجه چین ساخته شده است رقابت کند. تحریم های آمریکا نه تنها زمان تعیین شده برای تکمیل پروژه چابهار را به تعویق انداخته است بلکه ایران را مجبور کرده است تا از چین و پاکستان کمک بخواهد و سرمایه گذاری هند در چابهار را با رقابت ناخواسته روبرو سازد. درحالی که آغاز یک همکاری گسترده میان ایران و پاکستان بعید به نظر می رسد ، اما اقدامات ایران به هند فشار وارد می کند. مجازات کردن هند به دلیل اختلافات و دشمنی ها میان ایران و آمریکا نه تنها نفوذ هند در منطقه را کاهش می دهد بلکه پکن و تهران را به یکدیگر نزدیک تر می سازد.
روابط هند و چین با چالش ها و مشکلات زیادی روبرو بوده است. با وجود انجام اقدامات مثبت از سوی نارندرا مودی نخست وزیر هند و شی جین پینگ رییس جمهوری چین برای احیای روابط، یک سال پس از پایان تنش دوکلم، پارلمان هند اخیرا خواهان استفاده از تمام گزینه ها از جمله تایوان برای مقابله با رویکرد زورگویانه چین در مناطق مرزی شده است. یک بررسی اخیرا نشان داد که بیش از 40 درصد از هندی ها چین را یک تهدید محسوب می کنند. کشور های همسایه هند مانند پاکستان، سریلانکا و نپال به طور فزاینده ای از چین وام دریافت کرده اند. این امر به چین کمک می کند تا حضور گسترده تری در اطراف هند داشته باشد. هند حس می کند محاصره شده است. در زمانی که روابط هند با کشور های همسایه خود با چالش های مختلف روبرو است، تحریم های آمریکا علیه ایران، میزان و عمق گزینه های راهبردی هند را تحت فشار بیشتری قرار داده است.
در سال های اخیر تعاملات آمریکا با هند افزایش یافته است. آمریکا چین را یک چالش بزرگ در مقابل قدرت خود می داند و از طریق ایجاد مفاهیمی مانند منطقه هند و اقیانوسیه آزاد که هند در مرکز آن قرار دارد به دنبال مقابله با چین است. گسترش روابط سیاسی و نظامی هند و آمریکا در تعاملات سطح بالای دو کشور از جمله برگزاری رزمایش های مشترک و مذاکرات دوجانبه موسوم به '2+2' آشکار شده است. با تضعیف موقعیت راهبردی هند در منطقه، تحریم ها علیه ایران به طور موثر سیاست آمریکا برای موازنه قدرت در منطقه هند و اقیانوسیه را به چالش می کشند.
همانطور که هند برای خرید نفت خود از ایران با خطر تحریم های آمریکا مواجه می شود، بسیاری در هند تصمیم ترامپ را اقدامی می دانند که به منافع ملی هند صدمه می زند. در حقیقت، تصمیم های ترامپ حتی حامیان خود در اروپا و ناتو را شوکه کرده است و این امر به طور فزاینده ای هند را وادار به بازبینی وابستگی به آمریکا به عنوان یک متحد کرده است. با وجود در نظر گرفتن هند به عنوان یک بخش کلیدی در استراتژی هند و اقیانوسیه، خروج ترامپ از برجام به منافع هند در مقابل چین صدمه زده است. ادامه تعامل هند با ایران در راستای منافع آمریکا می باشد.
