از آغاز سال جدید و زمانی که بازار کشور و نرخ ارز تکانهای شدیدی خورد، بازار موبایل نیز دچار تغییرات قیمتی ملموسی شد و رتبهبندی گوشیهای اقتصادی و میانرده دگرگون شدند. حالا گوشیهای اقتصادی هم قیمتی بالاتر از حقوق ثابت وزارت کار یک کارمند را دارند و خرید گوشیهای پرچمدار برای عده کثیری تبدیل به یک رویا شده است.
یکی دو ماه بعد از این نوسانات بازار بود که وعدههای مسئولین شروع شد و جملگی آنها خبر از کاهش قیمت در روزهای آینده میدادند؛ اتفاقی که تا به امروز رخ نداده و وزیر ارتباطات هم در اینستاگرام خود به این موضوع اشاره کرده است. فروشندگان موبایل نیز این موضوع را تایید میکنند و با تاکید میگویند: «یک ریال هم ارزان نشده، بخر که فردا گرانتر هم میشود.»
خبری که در رسانهها میپیچد مبنی بر این است که فروشندگان موبایل اذعان دارند که مردم برای خرید موبایل عجله نکنند و شاهد کاهش قیمت 50 درصدی موبایل خواهیم بود. از آنسو امروز (10 آذر) «مهدی محبی» رییس اتحادیه دستگاههای مخابراتی نیز اعلام کرده که با کاهش نرخ دلار در روزهای اخیر، موبایل ده تا بیست درصد ارزان شده و نوید بیشتر ارزان شدن هم داده است.
با خواندن این خبرهای مربوط به فروشندگان که گفتهاند کاهش قیمت در راه است، وارد بازار علاءالدین میشوم و دنبال نقل قول کنندگان آن میگردم و وقتی خبر را نشان آنها میدهم حسابی از خجالت ما خبرنگاران در میآیند. از همین روست که خودم را پیش عدهای که خیلی عصبانی میشوند یک خریدار جا میزنم و با نشان دادن تصویر کامنت وزیر ارتباطات، نظر آنها را درباره وضع کنونی بازار جویا شوم. «سام» که در مغازه نسبتا بزرگی کار میکند لفظ «گیج» را برای بازار موبایل به کار میبرد:
«تقریبا همگی گیج شدهاند و جز یک عده معدود بقیه نمیدانند در حال چه کاری هستند. فروشندگان خرد فروششان کمتر شده و نه که اموراتشان نگذرد ولی درآمدهایشان تقریبا به نصف رسیده است. فروشندگان بزرگتر اما وضعشان بهتر است ولی آنها هم در تامین چند کالا به مشکل خوردهاند. یک سری از برندها و یا رنگهای خاص از تعداد گوشی محبوب مردم عملا در بازار نیست و بار بسیاری از مغازهداران و عمده فروشان در گمرک مانده. یک جنگ زیرزمینی در اینجا برپاست و تصور نمیکنم کسی از بازاریان دل خوشی از اقدامات اخیر مسئولان داشته باشد.»
گیج بودن بازار در بین راهروهای علاءالدین، یکی از قطبهای مارکت موبایل کشور موج میزند و برای اولین بار است که میبینم فروشندگان اصرار شدیدی به جذب مشتری دارند. آنها چند دادزن استخدام کردهاند تا برایشان مشتری جور کنند؛ افرادی که وقتی میخواهم با آنها به گفتگو بپردازم متوجه میشوم که سررشتهای از بازار موبایل ندارند و صرفا وظیفهشان هدایت معدود مشتریان باقی مانده به داخل مغازه است. داخل فروشگاهها هم تعداد انگشت شماری مشتری وجود دارد که به قول «نهاد» یکی از فروشندگان اکثرشان آمدند تا قیمت بگیرند:
«کسانی را در این چند هفته دیدم که هر روز میآیند و یک مدل خاص را قیمت میگیرند و میروند. قیمتها هم نوسان داشته و در یک مدت بسیار کوتاه نیز کاهش نسبی یافت اما تصور نمیکنم این کاهش ادامه داشته باشد. ورود گوشی به بازار از گمرک فقط میتواند خلا بازار را رفع کند و چیزی را چندان ارزان نمیکند.»
جهرمی در کامنتی به یکی از مخاطبین صفحه اینستاگرامش گفته که به تمام مشکلات بازار موبایل آگاه است.
از نظر نهاد، مغازهداران حاضر نیستند قیمتها را کاهش دهند وقتی که قیمت بقیه اجناس در مملکت تکان نمیخورد چرا که آنها هم دخل و خرجشان با دیگر وسایل مملکت سر و کار دارد: «فقط توقع میرود که قیمت موبایل کاسته شود. خب قیمت مایحتاج زندگی چطور؟ مگر فروشندگان مغازه از علم غیب مایحتاج خود را تامین میکنند؟»
آقای تاجی اما از قدیمیترهای فروشنده موبایل است و باور دارد که جوانان صنف، حالتی تهاجمی به مساله بازار موبایل دارند. او خودش را داغدیده این بازار معرفی میکند و برعکس برخی از فروشندگان جوانتر معتقد است که وضعیت بازار فعلی نه ربطی به وزیر جوان دارد و نه ربط به دولت، بلکه مساله نوسانات ارزی و تحریمها در میان است که بازی سیاست زده مقامات رده بالاست.
تاجی وضعیت بازار را اسفناک میداند اما معتقد است که این اسفناکی در همه سطح جامعه دیده میشود و مختص بازار موبایل داخلی نیست:
«گوشی داخلی هم که تولید نمیشود و بازار ما اساسا یک بازار وارداتی است و سر و کار مستقیمی با دلار دارد. طبیعتا نوسانات ارز بیشترین تاثیرش را در بازار امثال ما و قطعات کامپیوتری و... نشان میدهد و اینکه انتظار داشته باشیم وضعیت بازار درست شود در حالی که وضعیت بازار ارز درست نشده، توقع بیجایی است. وعده مسئولان بر سر ارزان شدن موبایل هم تا حدی منطقی است چرا که در هر حال جدا از مساله ارز، کمبود کالا هم باعث شده که عدهای در این میان سودجویی کنند و قیمت کالاها را با دلار 20 هزار تومانی حساب کنند. موبایلهای با دلار 4200 تومانی هم به دست ما نرسیده، اگر این موبایلها وارد کشور شده، با همین قیمت به ما فروخته نشده و ما نمیتوانیم تاوان گرانفروشی برخی واردکنندگان را بدهیم.»
او به محکومیت واردکنندگان اشاره میکند و معتقد است که این موضوع اگر هم اجرایی شود، نمیتواند بازار را به ثبات برساند چرا که عده زیادی درگیر این مسئله هستند و سهمخواهی در بازار تمامی ندارد. تاجی وعده ارزان شدن موبایل توسط دولتمردان را وعده نه چندان درستی میداند و میگوید اینکه چند ماه متوالی این وعده به مردم داده شده ولی عملا کاهش قیمتی وجود نداشته، ملت را هم نسبت به بازار هم دولتمردان دلسرد کرده است.
بازار موبایل کشور مانند یکی دو ماه گذشته تقریبا خالی است و فروشندگان معتقدند که صرفا افرادی از قشر در آمد بالا هستند که هنوز مشتری باقی ماندهاند و دیگر مردم یا روی به خرید کالای دست دوم آوردهاند و یا علیرغم هشدارهای متعدد، گوشیهای چینی قاچاقی را میخرند که بعد از مدتی از کار میافتند. با نگاهی به قیمتها در روزهای اخیر و عدم موجودی بسیاری از موبایلها در فروشگاههای اینترنتی معتبر میتوان فهمید که بازار همچنان حال خوبی ندارد و وزارتخانههای صمت و ارتباطات و دیگر ارکان حاکمیتی که اخیرا جلساتی باهمدیگر داشتهاند، باید فکری اساسی برای بهبود آن انجام دهند.