به باور فعالان و کارشناسان گردشگری، ایران در این حوزه با رقیبان قدرتمندی در منطقه از جمله ترکیه روبه‌رو است که بسیاری از توریست‌های اروپایی و منطقه‌ای را با ارائه خدمات حلال و غیرحلال به سمت خود جذب می‌کند. این درحالی است که ایران به‌رغم آنکه در حال حاضر مقصدی ارزان شناخته می‌شود، همچنان نتوانسته برای جذب گردشگر از رقبای خود پیشی بگیرد. اما این کارشناسان می‌گویند، علت آنکه ایران همچنان در این زمینه نتوانسته پیشتاز باشد نخست به این موضوع برمی‌گردد که زیرساخت‌های قوی و امکانات جانبی در کنار تفریحات زمستانی درنظر گرفته نمی‌شود. از سوی دیگر، اساسا گردشگران تخصصی در حوزه گردشگری زمستانی و کوهستانی نیز در بازارهای هدف ایران کم هستند.
بی‌توجهی به بازار همسایه‌ها
ایران به‌عنوان یک مقصد حلال می‌تواند گردشگران مسلمان بسیاری را به ویژه از همسایه‌های جنوبی و عراق به جاذبه‌های زمستانی خود جذب کند. کمااینکه رئیس جامعه تورگردانان ایران هم در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» بر این نکته تاکید دارد که گردشگران کشورهای حوزه خلیج فارس استقبال بیشتری نسبت به گذشته برای ورود به ایران و استفاده از خدمات زمستانی داشته‌اند؛ اما باز هم از پتانسیل‌های موجود بهترین استفاده صورت نگرفته و زیرساخت‌های گردشگری زمستانی فراهم نشده تا در نهایت انگیزه‌ای شود برای آنکه سرمایه‌گذار خصوصی در این بخش ورود کند و سرمایه خود را در این عرصه بگذارد؛ اتفاقی که در نهایت نتیجه‌اش بهبود گردشگری کوهستانی و جذب بیشتر گردشگران مسلمان خواهد شد.
از سوی دیگر، حضور گردشگران زمستانی از سال‌های بسیار دور تا به امروز بر کسی پوشیده نیست. اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چرا از این پتانسیل به نحوی بهره برده نشده که بتوان ایران را به‌عنوان مقصدی برای گردشگری کوهستانی و زمستانی معرفی کرد؟ ابراهیم پورفرج در پاسخ به این سوال می‌گوید: «تفریحات زمستانی که در کوهستان صورت می‌گیرد تفریحات خاصی است که مخاطب‌های خاص خودشان را دارند. از یک طرف نبود زیرساخت‌های لازم و از سوی دیگر رقبایی که درمنطقه وجود دارد موجب می‌شود بسیاری از این گردشگران ایران را مقصدی ایده‌آل برای انجام تفریحات خود ندانند.» در همین حال، تعطیلات ژانویه فرصتی است برای آنکه کشورهایی که در این ماه تعطیلات دارند به ایران جذب شوند؛ اتفاقی که به باور کارشناسان می‌تواند فصل کاهش سفر را که در فصل زمستان است، رونق بخشد.
رئیس جامعه تورگردانان ایران می‌گوید: «هستند کسانی که آمدن به ایران را در تعطیلات ژانویه لحاظ می‌کنند؛ اما تعدادشان زیاد نیست. البته امکاناتی را هم که آنها برای تفریحات خود می‌خواهند نداریم.» پورفرج بر این موضوع تاکید دارد که جذب گردشگر مسلمان نیز نیازمند ارائه زیرساخت‌هایی است که در حال حاضر فراهم نیست و بخش خصوصی در این زمینه باید وارد عمل شود: «لازم است مسوولان با ارائه تسهیلات در قوانین از پتانسیل‌های بخش خصوصی در این زمینه استفاده کنند تا سرمایه‌گذار خارجی انگیزه یابد و سرمایه‌اش را در این حوزه وارد کند.»
اولویت توسعه زیرساختی
اما یکی از فعالان گردشگری کوهستانی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، در مورد ضعف و نبود امکانات جانبی می‌گوید: «ممکن است تمام جاذبه‌های کوهستانی ایران نسبت به کشورهای همسایه از جمله ترکیه بهتر باشد. اما این امکانات جانبی است که ترکیه زیرساخت‌های آن را فراهم کرده و به این صورت حتی از حاشیه خلیج‌فارس، روسیه، اوکراین، عراق و... برای استفاده از تفریحات کوهستانی به جای ایران، ترکیه را انتخاب می‌کنند.» سهند عقدایی با توجه به فراهم نبودن امکانات جانبی پیشنهاد می‌دهد که در زمینه گردشگری حلال و جذب گردشگر کوهستانی در حوزه کشورهای مسلمان ورود شود. از طرف دیگر توجه به بخش صعود کوهستانی و اکوکمپ‌های کوهستانی که درخواست تفریحات جانبی ندارند نیز بهتر خواهد بود. او در این خصوص یادآور می‌شود: «اگر به سمت گردشگری حلال حرکت کنیم یا اکوکمپ‌های کوهستانی با استانداردهای جهانی ایجاد کنیم می‌شود امیدوار بود که به کوهستان‌های ایران به‌عنوان مقصد گردشگری از این نگاه دیده شود. کمااینکه در دماوند تا حدودی این کار انجام گرفته و موفق بوده. همچنین کویرها نیز با ایجاد چنین شرایطی نسبت به بخش‌های کوهستانی بهتر عمل کرده و درنتیجه شناخته‌شده‌تر از بخش‌های کوهستانی هستند.»
ضعف در بازاریابی و تبلیغات جهت معرفی ایران به‌عنوان مقصد گردشگری کوهستانی قابل کتمان نیست؛ اتفاقی که باعث شده ایران به‌عنوان مقصدی جذاب برای گردشگران ماجراجو و دوستدار تفریحات برفی و کوهستانی شناخته شده نباشد. این درحالی است که با فراهم کردن زیرساخت‌ها، ایجاد انگیزه برای ورود سرمایه‌گذاران خصوصی، تبلیغات در منطقه، جذب گردشگر مسلمان و... می‌توان شرایطی را ایجاد کرد تا کوهستان‌های ایران با جذابیت‌های طبیعی‌اش چرخ صنعت گردشگری ایران را به گردش درآورد.
