ویژه نامه نوروزی همشهری جوان: امین زندگانی از جمله بازیگران با سابقه تلویزیون و سینما و تئاتر کشور است، بازیگری که در خانوادهای هنرمند به دنیا آمده و رشد کرده است. پدر او سیاوش زندگانی از استادان بنام در حوزه موسیقی سنتی، برادرش امید زندگانی بازیگر، مجری و همسرش هم الیکا عبدالرزاقی بازیگر مجموعههای طنز نمایشی تلویزیون است. زندگانی که با بازی در مجموعههای مختلفی، چون معصومیت از دست رفته، به کارگردانی داوود میرباقری، طلسم شدگان به کارگردانی داریوش فرهنگ و مختارنامه باز به کارگردانی داوود میرباقری درخاطر مخاطبان مانده است. از جمله افرادی است که شرایط دشوار امروز را عامل اصلی کتاب نخواندن و پایین بودن فرهنگ مطالعه در جامعه میداند و البته پیشنهادی هم برای نویسندگان کشور دارد. حاصل گفت: وگو با او را در ادامه میخوانید.
این روزها خیلیها دلیل کمتر کتاب نخواندن شان را مشغلهها و گرفتاریهای روزمره عنوان میکنند: اتفاقی که البته تقریباً همه درگیر آن هستیم شما این دلیل را توجیه خوبی برای کتاب نخواندن میدانید؟ خودتان در بین شلوغیهای هر روز چقدر وقت تان را به خواندن اختصاص میدهید و کتاب میخوانید؟
تا حدی با این جمله موافقم و به افرادی که به دلیل مشغلههای کاری و مسائل مربوط به زندگی و معاش شاان وقتی برای کتاب خواندن ندارند تا اندازهای حق میدهم حقیقت این است که این روزها زندگیهای همه مان شلوغ و پیچیده شده و بخش زیادی از وقت هر روزه مان در ترافیک و انتظار و ... تلف میشود از طرفی متأسفانه کتابهای صوتی که این روزها بسیار بیشتر از گذشته تولید میشوند هم چندان مورد رضایت نیستند و با توجه به اینکه خیلی تنوع ندارند، نمیتوانند همه سلیقهها را پوشش بدهند و ارتباطی با این دسته از کتابها برقرار نمیکنم کمااینکه همه ناشران کشور هم تمایل به ساخت کتابهای صوتی ندارند و خیلی از کتابهایی که دوست دارم بخوانم، اما فرصتی برای مطالعه کردنشان ندارم همه هنوز صوتی نشده اند.
پس یعنی کتاب میخوانید؟
چرا علی ایحال نمیتوانم بگویم هر شب میخوانم، اما یک شب یا دو شب در میان سعی میکنند حتماً مطالعه داشته باشم و حتی اگر خیلی وقت نداشته باشم هم ناچارم این کار را انجام دهم، چون یک آموزشگاه بازیگری دارم و ناچارم مطالعات به روز داشته باشم وعلمم را تازه نگه دارم.
پیشنهادشان برای آنهایی که خیلی فرصت نمیکنند مطالعه داشته باشند چیست؟ به نظرتان چه طور میتوانند وقتی را برای خواندن اختصاص بدهند؟
متأسفانه اصلیترین دلیل کتاب خوان نبودن امروز مردم، شرایط اجتماعی و اقتصادی است در گذشته کتاب خواندن به آدمها آرامش میداد و خواندن، مثل مسکنی برای دردها و دغدغههای کوچک روزمره بود که کتاب بخوانیم و حالمان بهتر شود تا همین چند وقت پیش برای خواندن وقت داشتیم، اما حالا زندگی شهرنشینی زمان را از ما گرفته است و در ضمن، دغدغه هایمان هم بیشتر شده است و نگرانیها آنقدر زیاد شده که امکان تمرکز روی متن و داستان کتاب را از هر کسی میگیرد. در شرایطی که مردم نمیدانند فردا چه خواهد شد و از همه نظر جامعه بیشتر ترغیب و تشویش است، طبیعی است که خواندن راه جواب نیست. حدیثی از امام علی (ع) داریم که میگوید از هر دری که فقر داخل بیاید ایمان بیرون میرود. در چنین شرایطی دیگر کتاب خواندن که جای خود دارد؟ این روزها تقریباً همه مان - کم یا زیاد - با فقر اقتصادی مواجه شده ایم و کسی هم جوابگوی شرایط مان نیست. همه حرف از تحمل میزنند و انگار قرار نیست هیچ کس خودش را در شرایط مردم قرار بدهد و حالشان را درک کند وقتی این دل نگرانیهای اقتصادی افزایش قیمتها و هزینه مسکن و ... این قدر زیاد است و مردم نمیدانند که آیا سال بعد میتوانند خانهای برای خودشان داشته باشند و در آن زندگی کنند یا نه طبیعی است که تمرکزی برای خواندن باقی نمیماند.
از طرفی قیمت کتابهای چاپی هم به شدت رو به افزایش است و این قضیه بی شک کتاب خریدن را برای خیلیها دشوارتر خواهد کرد در چنین شرایطی شاید بهتر باشد که نهادهایی، چون کتابخانههای عمومی بیشتر و با کیفیتتر شوند و فعالیت کنند. قبول دارید؟
بله، چون واقعاً قیمت کتاب هر روز دارد بالا میرود و این به روی سرانه مطالعه مان هم تأثیرگذار است. البته خدا را شکر من عادت به کتاب انبارکردن دارم و از آنجا که حجم کتابهای نخوانده ام زیاد است فعلاً تا پنج سال دیگر کتاب دارم! (می خندد) هر از گاهی فکر میکنم که هیچ چیز این روزها تصادفی نیست گاهی نوعی تعمد را در شرایط احساس میکنم به گمانم انگار غرور ملی مان دچار خلل و خدشه شده یا وابستگیهای مرزی و وطنی مان از دست رفته است. یا هر دلیل دیگری که باعث شده نوع نگاهمان به دنیا عوض شود و برخلاف کشورهای دیگر که منافع ملی برایشان شرط است، ما اینطو دست روی دست بگذاریم به نظرم باید همه حواسمان باشد و منافع ملی کشورمان را قدر بدانیم شرایط امروز شرایط دشواری است، حقوقها تا سر ماه بعد نمیرسد و کفاف زندگیها را نمیدهد و این که هنوز به جایی نرسیده ایم که برای گرمتر شدن کتابهای مان را بسوزانیم، باز خودش جای امیدواری دارد!
به عقب برگردیم؛ خاطرهای هم از کتاب خواندن در دوران کودکی تان دارید؟ یادتان میآید که چند ساله بودید یا کتاب مورد نظرتان چه بود و چه داستانی داشت؟
بله یادم هست اتفاقاً این خاطره را چند وقت پیش در برنامه «کتاب باز» تلویزیون با اجرای سروش صحت در شبکه نسیم هم مطرح کردم سه یا چهار ساله بودم که سؤالی از یکی از خالههایم پرسیدم سوالم این بود که بچهها چطور به دنیا میآیند در زمان کودکی ما کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نهاد فعالی بود و در واقع از بزرگترین اتفاقهای فرهنگی نسل ماست. این نهاد هم کتابهای بسیار خوب و آموزنده در زمینه موضوعهای مربوط به کودکان و نوجوانان منتشر میکرد و هم فروشگاههای فعال زیادی در سطح کشور داشت که الان بسیاری از این فروشگاهها تعطیل شده اند. کتابی که در آن سن خاله ام برایم تهیه کرد، برای ذهن کودکی به سن و سال من جواب مناسبی داشت. آن کتاب را هنوز هم دارم.
در سالهای بعد چطور؟ در سنین نوجوانی و جوانی چغر کتاب خوان بودید؟ این روزها چه کتابهایی را ترجیح میدهید و بیشتر علاقهمند به کتاب خوانی در چه موضوعهایی هستید؟
وقتی به سال اول دبیرستان رسیدم سالهای انقلاب بود و به فراخور آن ایام مطالعاتم هم تغییر پیدا کرد و بیشتر با خواندن کتابهایی که در آن دوران رواج داشتند، مطالعه میکردم و جلو میرفتم. این روزها سلیقه کتاب خواندنم واقعاً متنوع شده است و نمیتوانم ژانر و موضوع خاصی را برایتان نام ببرم از هر موضوعی، چون ادبیات و رمان گرفته تا کتابهای تخصصی بازیگری شروع میکنم و 50 صفحهای جلو میروم و بعد که کمی جواب سؤالاتم را گرفتم، به سراغ کتاب بعدی میروم تا فرصت مناسب برسد و بتوانم کتاب قبلی را تمام کنم.
به نظرتان این روش مطالعه کردن جواب میدهد؟
خیلی نه؛ فقط در حد ارضای نیاز و کنجکاوی پاسخگوست و بس.