فرادید؛ ماجرا از آنجا آغاز شد که روز‌های گذشته بسیاری از کاربران اینترنت تلفن همراه، به کندی سرعت اعتراض کردند و آذری جهرمی وزیر ارتباطات در پاسخ به معترضان گفت که شبکه موبایل، فرکانس لازم دارد که فعلا در اختیار صداوسیماست و تا فرکانس آزاد نشود، ظرفیت بالاتر نمی‌رود. این موضوع باعث شد تا دعوای وزارت ارتباطات و صداوسیما بالا بگیرد.
به گزارش فرادید، مسئولان وزارت ارتباطات می‌گویند که ظرفیت شبکه موبایل در حال حاضر اشباع شده است و با اشباع ظرفیت فعلی شبکه موبایل، تنها راه توسعه ظرفیت شبکه، در اختیار گرفتن منابع فرکانسی پایین با امکان سرمایه‌گذاری کمتر و پوشش بیشتر است؛ در حالی‌که این باند‌های فرکانسی اکنون در اختیار صداوسیماست.
در دنیا شبکه‌های تلویزیونی این بخش از فرکانس را آزاد کرده و در اختیار رگولاتوری قرار داده‌اند تا اپراتور‌ها با هزینه کمتر توسعه پهن باند را انجام دهند. اما در کشور ما بخش قابل توجهی از فرکانس پایین در کانال 600، 700 و 800 در اختیار صداوسیماست. اختلاف بین وزارت ارتباطات و سازمان صداوسیما درباره تخصیص باند 700 مگاهرتز سابقه چندین ساله دارد. درخواست این آزادسازی از سال‌های پیش به صداوسیما ارسال شده، اما به نتیجه‌ای نرسیده است.
مسئولان ارتباطی کشور معتقدند زمانی به دلیل پخش برنامه‌های صداوسیما به‌صورت آنالوگ، فرکانس 700 و 800 در اختیار این سازمان بود، اما با توجه به تعهدات بین‌المللی ایران مقرر شد که سیستم آنالوگ این سازمان برای پخش برنامه‌ها به دیجیتال تبدیل شود، این فرکانس‌ها اکنون برای صداوسیما کارایی ندارد باید آن را در اختیار اپراتور‌ها قرار دهد، زیرا قرار گرفتن این فرکانس‌ها برای توسعه زیرساخت‌های شبکه تلفن‌همراه می‌تواند درآمدی چندهزار میلیاردی ایجاد کند.
اما مسئولان صداوسیما خلاف این عقیده را دارند. رضا علیدادی، معاون توسعه و فناوری صداوسیما در پاسخ به اظهارات وزیر ارتباطات گفته است که "با واگذاری فرکانس‌های سازمان به تلفن همراه، دسترسی اینترنت کاربران افزایش چندانی نخواهد یافت و سال‌ها طول خواهد کشید تا تجهیزات لازم برای بهره‌برداری از آن خریداری و راه‌اندازی شود و هزینه زیادی هم خواهد داشت. "
حسین فلاح جوشقانی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات هم گفته است که هرچه عدد باند‌های فرکانسی پایین‌تر باشد، میزان ضریب نفوذ و پوشش‌دهی آن بالاتر است. او ادامه داد: "زمانی که پخش تلویزیونی آنالوگ بود و نیاز به پوشش و ضریب نفوذ بالاتر داشت، باند‌های کمتر از یک گیگاهرتز را به پوشش همگانی اختصاص می‌دادند، اما با توجه به تبدیل تکنولوژی از آنالوگ به دیجیتال، یک بهره‌وری فرکانسی ایجاد و باعث شده بخشی از این باند‌های فرکانسی کم‌کم تخلیه شود. "
وی با بیان اینکه این باندها توسط صداوسیما استفاده‌ای نمی‌شود، گفت: "در اندازه‌گیری‌های سال 96 و 98 که توسط سازمان تنظیم مقررات انجام شد، استفاده از باند 800 کمتر از یک درصد و باند 700 حدود 1.2 درصد بوده است. درواقع این باندها در حال حاظر نه مورد استفاده صداوسیما نیست و عملا در اختیار شبکه موبایل هم نیست و منابع عمومی که متعلق به همه افراد است، بی‌استفاده مانده. علت مخالفت صداوسیما این است که با استفاده از این باندها، برنامه‌های تلویزیونی را توسعه دهند، در حالی‌که تکنولوژی در دنیا به سمتی می‌رود که این باندها برای توسعه موبایل خالی شود. "
فرکانس؛ دعوا بر سر یک اختلاف قدیمی
بحث فرکانس 700 و 800 مگاهرتز، میان وزارت ارتباطات و صداوسیما موضوع تازه‌ای نیست، در طول سال‌های گذشته وزارت ارتباطات از راه‌های مختلف برای حل این اختلاف تلاش کرده، اما به نتیجه نرسیده است. محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات از سال 97 بار دیگر این پرونده را گشود و پیشنهاد استفاده بهینه از باند‌های فرکانسی 700 و 800 را در لایحه بودجه سال 98 به مجلس داد که البته با این پیشنهاد موافقت نشد و علت رد این پیشنهاد، ورود به حیطه وظایف و اختیارات سازمان صدا و سیما مطرح شد.
البته پیشنهاد آزادسازی باند‌های فرکانسی 700 و 800 مگاهرتز از انحصار صداوسیما، بار دیگردر مرکز پژوهش‌های مجلس در آذرماه 98 مطرح شد. در این طرح آمده است: با توجه به کاربرد‌های این باند فرکانسی در ارتقای امنیت و پایداری ارتباطات نیرو‌های امنیتی، انتظامی و امدادی، ارزش بالای اقتصادی آن برای اپراتور‌های مخابراتی و نقش آن در صرفه جویی ارزی ناشی از کاهش هزینه واردات تجهیزات مخابراتی، نیاز است که این باند‌های فرکانسی دوباره تخصیص داده شوند.
از طرفی صداوسیما در ایران برخلاف دیجیتالی شدن و بلااستفاده بودن این باند، ادعای مالکیت بر آن را دارد، درحالی که مطابق مقررات موجود همچون سایر باند‌های فرکانسی باید برای توسعه زیرساخت و شبکه‌ها از آن استفاده شود و حتی به‌دلیل اختلافاتی که تاکنون حل نشده، این موضوع در دولت و شورای عالی فضای مجازی مطرح شده، اما تا کنون به نتیجه‌ای نرسیده است.
علت کند شدن سرعت اینترنت همراه چیست؟
رئیس سازمان فناوری اطلاعات گفته است که، علت نارضایتی کاربران از پوشش تلفن همراه در منازل این است که سیگنال‌های فعلی اپراتور‌ها بالای یک گیگاهرتز است و فرکانس کمتر از یک گیگاهرتز که ضریب نفوذ و پوشش‌دهی بالاتری دارد می‌تواند این مشکل را حل کند.
مسئولان وزارت ارتباطات می گویند که هر چه میزان ترافیک، مصرف داده و حتی وُیس در کشور بالا رود، نیاز است که منابع در اختیار اپراتور‌ها نیز به تناسب آن افزایش پیدا کند. برای این کار می‌توان از یک سری تکنیک‌ها استفاده کرد تا با همان میزان فرکانس قبلی که در اختیارشان است تا حدودی بتوان افزایش ترافیک را مدیریت کرد. اما این فقط تا حدی مقدور است. از یک حدی به بعد باید با اختصاص باند فرکانسی این مشکل را رفع کرد. نکته‌ای که وجود دارد این است که صدا و سیما از بخش اندکی از باند فرکانسی 800-700 که در اختیار دارد استفاده می‌کند و بقیه آن قابل آزادسازی است.
معاون رگلاتوری وزارت ارتباطات گفته است که " هر چقدر باند فرکانسی پایین باشد (مانند باند 700 -800) کارایی آن نسبت به باند‌های بالا مانند 2100 و 2600 بیشتر است. مشخصه باند فرکانسی پایین این است که پوشش‌دهی بسیار بالا دارد. این باند فرکانسی می‌تواند سایت اپراتور‌ها را تا 8-7 کیلومتر پوشش دهد، اما باند‌های فرکانسی بالاتر، پوشش‌دهی کمتر از این میزان دارند و این اتفاق هزینه نصب سایت برای اپراتور‌ها را بالا می‌برد. ظرف پولی اپراتور، یک مخزن ثابت است. می‌توان به جای این که اپراتور دو سایت اضافه‌تر خریداری کند تا در روستا‌ها پوشش‌دهی داشته باشند، آن پول را صرف سرمایه‌گذاری در خدمات نوین کند.
محسنی در ادامه با اشاره به این که باند‌های فرکانسی پایین پوشش داخل بنا (IN DOOR) دارند. زمانی که کاربر داخل منزل یا ساختمان است اگر اپراتور برای ارائه خدمات به او از باند‌های فرکانسی پایین استفاده کند، امکان این که گوشی در طبقه‌های منفی آنتن بدهد امکان‌پذیر است.
مشکلی که در این بین به وجود می‌آید این است که وقتی پوشش (IN DOOR) وجود ندارد، کاربر به جای این که برای برطرف کردن مشکل از اپراتور مربوطه در این خصوص کمک بگیرد تا برای او ریپیتر (تقویت‌کننده) نصب کند، خودش از دستفروشی که می‌شناسد یک تجهیز غیر استاندارد و ارزان خریداری و نصب می‌کند.
شاید به ظاهر همه چیز خوب پیش برود، اما یک‌دفعه از داخل ساختمان صدا بلند می‌شود که مشترکان اپراتور دیگری که در آن ساختمان هستند، با مشکل مواجه شده و آنتن خود را از دست می‌دهند.
او اشاره کرد: علاوه بر مشکلی که برای کاربر پیش می‌آید، سازمان تنظیم مقررات باید برای پایش علت این مشکل، هزینه زیادی متقبل شود تا در نهایت کشف کند تقویت‌کننده سیگنال غیر مجاز داخل ساختمان نصب شده و طیف اپراتور دیگر را با مشکل مواجه کرده است. تقویت فرکانس اگر از مسیر اپراتور اتفاق بیفتد چنین مشکلاتی رقم نمی‌خورد، چون آن‌ها بازه فرکانسی خود و اپراتور‌های دیگر را به خوبی می‌دانند و اختلالی در اپراتور‌های دیگر ایجاد نمی‌کنند.
براساس گفته کارشناسان، آینده فناوری در گرو باند فرکانسی 700-800 است. تکنولوژی اصلی که در آینده با آن روبه‌رو می‌شویم 5G (نسل پنجم ارتباطات) است که بستر ارتباطات با یوزکیس‌های IOT (اینترنت اشیا) به حساب می‌آید. IOT با اتصال (connectivity) بسیار بالا معنا پیدا می‌کند که زیرساخت مورد نیاز آن صرفا با استفاده از باند فرکانسی 700-800 مهیا می‌شود. باندی که سال هاست در انحصار صدا و سیما قرار دارد.
