خداوند در مقام خود درباره ارزش توبه می‌فرماید: «وَ هُوَ الَّذی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ وَ یَعْلَمُ ما تَفْعَلُون؛ اوست که توبه بندگانش را می‌پذیرد و از بدی‌ها و گناهان در می‌گذرد و آنچه می‌کنید می‌داند». (شوری25) و عدم استفاده از این همه فرصت برای بخشش و بازگشت، غفلت و کوتاهی غیر قابل جبران‌پذیری در پی خواهد داشت. پیامبر گرامی اسلام(ص) در روایتی می‌فرمایند: «مَنْ تَابَ قَبْلَ أَنْ یُعَایِنَ قَبِلَ اللَّهُ تَوْبَتَهُ؛ هر کس پیش از مشاهده عذاب توبه کند خداوند توبه اش را می‌پذیرد.» این بدان معناست که فرصت‌ها اندک است و اتمام حجت تمام می‌شود و ندامت بعد از موعد مقرر هیچ سودی نخواهد داشت؛ بنابراین باید با توجه کامل اقدام به توبه کرد؛ امام رضا می‌فرمایند: «مَنِ اسْتَغْفَرَ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ یَنْدَمْ بِقَلْبِهِ فَقَدِ اسْتَهَزَأَ بِنَفْسِه؛ کسی که به زبانش آمرزش بخواهد و در دلش از گناه خود پشیمان نباشد، خودش را ریشخند کرده است.» بنابراین ماه مبارک رمضان بهترین فرصت برای توبه بندگان به سوی خداوند متعال بود؛ اما این راه بسته نیست بلکه خداوند با روزی به نام عید فطر فرصتی مجدد به مؤمنان برای جلب توبه و مغفرت الهی فراهم کرد.
در فضیلت شب عید فطر همین بس که با اعمال مخصوص به خود،کمتر از شبهای قدر دانسته نشده است. امام محمد باقر(ع) در این باره فرمود: «پدرم علی بن حسین(ع) شب عید فطر را در مسجد می‌ماند و تا صبح نماز می‌خواند و شب زنده‌داری می‌کرد و می‌فرمود: ای پسرم این شب کمتر از شب قدر نیست.» ( الاقبال بالأعمال الحسنة، سید ابن طاووس، ج1، ص465) امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «همانا این عید برای کسی عید است که خداوند نماز و روزه‌اش را پذیرفته باشد.» و اول شوال(عید فطر) به فرموده پیامبر گرامی اسلام(ص) ماهی است که گناهان مؤمنان در آن از بین رفته و گناهی نمی‌ماند مگر آن که خداوند آن را آمرزیده است، آنجا که فرمود «...و چون صبح روز عید فرا رسد خداوند فرشتگان را به همه ی شهرها بفرستد. پس در زمین فرود آیند و سر کوچه‌ها و گذرها بایستند و [با صدایى که آن را همه ی آفریده هاى خدا جز جن و آدمیان می‌‌شنوند] گویند: اى امّت محمد! به سوى پروردگار کریم [براى نماز عید] بیرون شوید که او پاداش فراوان دهد و گناهان بزرگ را مورد مغفرت قرار دهد.» (امالی مفید مجلس 27 ص232) همچنین حضرت در ادامه این روایت شریف فرمود: «خداوند عزّ و جلّ فرماید: شما را گواه مى‌‌گیرم که من پاداش روزه رمضان و نمازشان را خشنودى و آمرزش خود از ایشان قرار دادم؛ قَالَ: فَیقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: فَإِنِّی أُشْهِدُکُمْ مَلَائِکَتِی أَنِّی قَدْ جَعَلْتُ ثَوَابَهُمْ عَنْ صِیامِهِمْ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ قِیامِهِمْ فِیهِ رِضَای وَ مَغْفِرَتِی».
