گزارش وزارت نیرو از ۱۰ رکورد برقی ظرف یک سال

به‌گزارش ایسنا، جایگاه امروز صنعت برق، در شرایطی رقم خورده که باوجود مشکلات موجود ضمن حفظ پایداری صنعت، استمرار روند خدمت‌رسانی و تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصادی و تولیدی کشور به ثبت رسیده است.

در گزارش پیش رو، مهم‌ترین دستاوردهایی که در سال 1398 برای اولین بار در طول عمر صنعت برق کشور حاصل شده، مورد اشاره قرار گرفته است.

تقلیل رشد اوج بار به یک درصد، مانایی شبکه برق کشور در بازه فرکانس 0.1 – 50 هرتز، تک رقمی شدن تلفات شبکه توزیع نیروی برق کشور، دستیبابی به قدرت سرانه نصب شده 1000وات به ازای هر نفر، دسترسی به ماکزیمم راندمان واحدهای حرارتی، تولید بیش از یک چهارم برق کشور بدون استفاده از سوخت فسیلی، ساخت سیستم‌های کنترل پیشرفته نیروگاهی، سنکرون‌سازی شبکه برق ایران و عراق، حذف قبوض برق کاغذی در شبکه توزیع بر، طراحی نیروگاه ملی ساخت داخل با راندمان 60 درصد، برنامه‌های ویژه صنعت برق در سال 1399 است.

تقلیل رشد اوج بار به 1درصد در تامین برق پایدار

اوج توان مصرفی برق که دارای رشد میانگین 10 ساله بالای 5 درصدبود. در سال 1397 نسبت به سال قبل به 2.98 درصدکاهش یافت و با اجرای برنامه 098 (تامین برق با خاموشی صفر در تابستان 98) و گسترش برنامه‌ها و اقدامات مدیریت مصرف در سال 1398 رشد اوج توان مصرفی برای اولین‌بار به یک درصد رسید. این موضوع بیانگر آن بود که تداوم سیاست مدیریت مصرف و تقاضای برق، گسترش اقدامات فنی و اجتماعی و به خصوص ارتقای مشارکت مردم، آثار و پیامدهای مطلوبی را در پایداری فنی و اقتصادی صنعت برق دارد.

 منحنی بار مصرفی شبکه سراسری در یکی از روزهای اوج بار بیانگر این است که 3874 مگاوات مدیریت مصرف در سمت مصرف تحقق یافته که برابر با احداث بیش از 5000 مگاوات نیروگاه در سمت تولید است.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

مانائی شبکه برق کشور در بازه فرکانس

به خاطر قابل ذخیره نبودن، انرژی الکتریکی در مقیاس شبکه‌های بزرگ باید به صورت لحظه‌ای تولید و مصرف شود. لذا برقراری توازن لحظه‌ای مابین برق تولید شده (شامل تولید کلیه نیروگاه‌های کشور) و برق مصرف شده (شامل کلیه مصارف برق کشور)، یکی از حساس‌ترین، پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین عملیاتی است که توسط متخصصین شبکه برق هر کشور انجام می‌شود. به نحوی که این عدم توازن می‌تواند موجب ناپایداری و حتی وقوع خاموشی گسترده (black-out)  در شبکه کمتر باشد، نشان‌دهنده سطح بالای عملکرد حرفه‌ای و دانش مهندسی همکاران شبکه برق کشور است.

با تنظیمات سیستم‌های کنترل نیروگاهی، بهره‌برداری دقیق و توازن لحظه‌ای بین تولید و مصرف توسط متخصصین دیسپاچینگ ملی کشور، سطح کیفی مدیریت شبکه برق در سال 1398 در رده بالاترین سطوح جهانی قرار گرفته است. به گونه‌ای که برای اولین بار 99.92 درصد از کارکرد شبکه قدرت کشور در بازه فرکانس 0.1 – 50 هرتز بوده است. این آمار نشان می‌دهد شبکه برق کشور از حیث پایداری و کنترل شبکه‌های قدرت در زمره بهترین شبکه‌های جهان قرار دارد.

تک رقمی شدن تلفات

تلفات انرژی الکتریکی همواره یکی از دغدغه‌های صنعت برق در دنیا است. فرسودگی تاسیسات، طول و گستردگی شبکه، انشعابات غیرمجاز، خطاهای قرائت لوازم اندازه‌گیری و طراحی ضعیف از جمله عوامل مهم در به وجود آمدن این هدررفت انرژی الکتریکی است. با برنامه‌ریزی و اقدامات صورت گرفته در سال 1398 برای اولین‌بار در تاریخ صنعت برق ایران تلفات انرژی در بخش توزیع تک‌رقمی شد و به 9.76 درصدرسید. این کاهش 0.7 درصدی نسبت به سال قبل منجر به صرفه‌جویی بیش از 500 میلیون مترمکعب در گاز مصرفی نیروگاه‌ها و جلوگیری از انتشار بیش از یک میلیون تن دی اکسید کربن در هوا و همچنین صرفه‌جویی حدود 240 میلیون یورو در احداث نیروگاه‌ها شده است.

در حال حاضر درصد تلفات در بخش توزیع برق کشور از بسیاری از کشورهای مطرح دنیا از جمله برزیل، ترکیه، مکزیک، مجارستان، کرواسی، هند و پاکستان کمتر شده است. این اقدامات که به منظور کاهش تلفات با جدیت در کشور شروع شده است در سال‌های آینده همچنان ادامه خواهد داشت. به علاوه، نتایج حاصل قبل از موعد پیش‌بینی شده در برنامه دولت دوازدهم محقق شده است.

دستیابی به قدرت سرانه نصب شده 1000 وات به ازای هر نفر

با به مدار درآوردن 2850 مگاوات نیروگاه جدید شامل نیروگاه‌های حرارتی، برق آبی، تولید پراکنده و تجدیدپذیر در سال 1398 و رساندن ظرفیت نیروگاه‌های جدید کشور به 83350 مگاوات در پایان سال، قدرت سرانه نصب شده به ازای هر ایرانی برای اولین بار به 1000 وات رسید که شاخص بسیار ملموسی در رشد، توسعه و رفاه اجتماعی مردم کشور است.

باوجود تحریم‌های ظالمانه و شرایط دشوار بین‌المللی، با توجه به قابلیت‌ها و توانمندی‌های متخصصین صنعت برق در ساخت داخل واحدهای نیروگاه‌های کشور حتی در سال 1398 بیشترین ظرفیت جدید نیروگاه‌های حرارتی طی دولت‌های یازدهم و دوازدهم به میزان 2251 مگاوات احداث شده که در طی سال‌های گذشته بی‌سابقه بوده، همچنین ببیشترین ظرفیت تولید نیز به میزان 3348 مگاوات در سال 1398 حاصل شده است.

دسترسی به حداکثر راندمان واحدهای حرارتی

اضافه شدن سالیانه بخش بخار واحدهای سیکل ترکیبی نیروگاه‌ها (علیرغم عدم تخصیص‌های لازم در بودجه‌های سالیانه) و برنامه‌ریزی‌های دقیق و توامان بخش تولید برق و دیسپاچینگ ملی در انتخاب آرایش واحدهای نیروگاهی و بهره‌برداری بهینه و برنامه‌ریزی زمان تعمیرات واحدها (به‌طوری که در اکثر اوقات واحدهای سیکل ترکیبی و با حداکثر راندمان داخل مدار باشند) موجب شد.   در سال 1398 راندمان سالانه نیروگاه‌های حرارتی کشور به بیشترین مقدار در طول تاریخ صنعت برق و برای اولین بار به میزان 38.56 درصدارتقاء یابد.

راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور در سطح مناسبی در مقایسه با سایر کشورهای جهان قرار دارد. جهت افزایش بیشتر راندمان نیروگاه‌های حرارتی، ضرورت تبدیل واحدهای گازی باقی‌مانده به سیکل ترکیبی با تامین بودجه‌های لازم بیش از هر زمانی وجود دارد.

تولید بیش از یک چهارم برق کشور بدون استفاده از سوخت فسیلی

برای اولین بار، بیش از 25درصد از برق تولید شده توسط نیروگاعه‌های کشور در سال 1398 توسط بخش بخار واحدهای سیکل ترکیبی، نیروگاه‌های برق آبی، اتمی و انرژی‌های نو بدون استفاده از سوخت و یا سوخت اضافی فسیلی انجام گرفته است. از 312.658 میلیارد کیلووات ساعت برق تولیدی در سال 1398، 79.459معادل  میلیارد کیلووات ساعت آن بدون استفاده از سوخت یا سوخت اضافی فسیلی بوده است. مقادیر سال 1398 نیز نشان می‌دهد که از 79.459 میلیارد کیلووات ساعت انرژی، 41.94 میلیارد کیلووات ساعت آن با تبدیل واحدهای گازی به سیکل ترکیبی و بدون استفاده از سوخت اضافی تولید شده است و این به آن معناست که نزدیک به 11 میلیارد مترمکعب گاز در سال 1398 صرفه‌جویی شده است.

در حال حاضر نیز ظرفیت قابل تبدیل به سیکل ترکیبی 7500 مگاوات است که در قالب قراردادهای بیع متقابل در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد که با انجام این امر باز هم سالانه 12 میلیارد مترمکعب گاز صرفه‌جویی خواهد شد و راندمان ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور به بیش از 42درصد خواهد رسید و همچنین از انتشار حدود 43 میلیون تن گازهای گلخانه‌ای در سال نیز جلوگیری به عمل خواهد آمد.

جهت تسریع در امر مهم فوق، ضرورت دارد مطابق قانون مربوطه سوخت صرفه‌جویی شده حاصل از احداث بخش بخار نیروگاه‌های سیکل ترکیبی به سرمایه‌گذاران تحویل شود که در این مورد نیاز به همکاری وزارت نفت است.

ساخت داخل سیستم‌های پیشرفته نیروگاهی و استفاده در نیروگاه‌های جدید

برای اولین بار در سال 1398 طراحی و ساخت سیستم‌های کنترل پیشرفته نیروگاه‌ها در داخل کشور انجام شد و روی دو واحد نیروگاهی (غرب کارون 1 و 2) نصب و این واحدها با سیستم‌های کنترل با دانش فنی ایرانی به شبکه سراسری متصل شدند. از این پس، نیروگاه‌های ساخت داخل با سیستم‌های کنترل پیشرفته ایرانی به مدار خواهند آمد.

سنکرون‌سازی شبکه برق ایران و عراق

سنکرون‌سازی شبکه‌های برق ایران و عراق براساس توافقات به عمل آمده سال 1397بین وزارتخانه‌های نیروی جمهوری اسلامی ایران و برق جمهوری عراق در ساعت 11:28 مورخ دهم آبان سال 1398 با اتصال خط تبادلی العماره – کرخه آغاز و در ادامه با در مدار قرار گرفتن خط دوم تبادلی بصره – خرمشهر، به صورت موفق انجام شد. با توجه به اهمیت انجام مطالعات جامع پیش از آغاز فرآیند سنکرون‌سازی و فراهم کردن تمهیدات لازم در مواجهه با رخدادهای احتمالی در حین فرآیند سنکرون‌سازی، مجموعه اقدامات گسترده‌ای در حوزه‌های مطالعات امنیت و پایداری شبکه، برنامه‌ریزی تولید و تعمیرات بهره‌برداری، مخابرات، تله‌متری و اسکادا صورت گرفت که تحقق موفقیت‌آمیز این امر را میسر کرد.

حذف قبوض کاغذی در شبکه توزیع برق

طرح ملی قبض سبز با هدف حذف قبوض کاغذی و تسهیل در ارائه‌ی خدمات غیرحضوری به مشترکین در سال 1398 اجرا شد. شماره تماس‌های نزدیک به 36 میلیون مشترک معادل 98 درصد از کل مشترکین جمع‌آوری شد که در ارائه قبوض پیامکی و ایجاد ارتباط دوسویه با مشترکین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ایجاد هاب متمرکز قبض سبز و ایجاد بستر رویت و پرداخت صورت‌حساب‌های برق به صورت مجازی از اهم اقدامات انجام شده در طرح ملی قبض سبز است روش‌های مشاهده و پرداخت غیرحضوری قبوض برق شامل استفاده از وب‌سایت شرکت‌های توزیع، اپلیکیشن‌های تلفن همراه، مشارکت 12 سامانه پرداخت الکترونیک (PSP)، سامانه تلفنی 1521، دستگاه‌های ATM بانک‌ها و POS فروشگاه‌ها و نیز دفاتر پیشخوان دولت و ICT روستایی بوده که همچنان در حال توسعه و ارتقاء سطح خدمات است. مجموع اقدامات صورت گرفته به رشد درصد پرداخت‌های غیرحضوری تا 98.4 درصد منجر شده است.

مهم‌ترین دستاوردهای طرح قبض سبز شامل حذف 1100 تن کاغذ، بهبود شاخص‌های عملکردی مثل قرائت، وصول مطالبات، تسهیل ارتباط با مشترک و ایجاد فرصت ارتباط دوسویه با مشترک می‌شود.

طراحی نیروگاه ملی ساخت داخل با راندمان 60 درصد

در سال 1398 طرح نیروگاه ملی با واحدهای پیشرفته ساخت داخل منطبق با شرایط اقلیمی نقاط مختلف کشور و با اهداف افزایش توان، افزایش راندمان، انطباق با شرایط زیست محیطی و کاهش مصرف آب، کنترل آلاینده‌ها، کاهش هزینه‌های احداث و بهبود بازه‌های تعمیرات، طی مطالعات و بررسی‌های علمی و کارشناسی و طرح‌های ابتکاری (مانند طرح HAS) تهیه شده و اولین نمونه آن نیز با استفاده از واحد پیشرفته ساخت داخل MGT75  با راندمان 60 درصد خواهد بود که قرار است در سال 1399 اجرای آن در یکی از نیروگاه‌های کشور آغاز شود.

20 برنامه ویژه صنعت برق در سال 1399

20 برنامه ویژه صنعت برق در سال 1399 در قالب پویش # هر هفته – الف – ب – ایران؛ «ساخت‌وسازها» و «سازوکارها» شامل اجرای کامل برنامه 99، (خاموشی صفر در تابستان 1399)، به مدار آوردن دیسپاچینگ پیشرفته ملی کشو،   استفاده از میعانات گازی برای سوخت توربین گاز،   ادامه کاهش تلفات در بخش توزیع و رساندن آن به 9.2 درصد، ادامه افزایش راندمان متوسط سالیانه در نیروگاه‌های حرارتی و رساندن آن به بیش از 39 درصد، شروع فعالیت اجرایی نیروگاه سیریک هرمزگا،   شروع فعالیت اجرایی اولین نیروگاه ملی با راندمان 60 درصد،   اتمام خط سوم 400 کیلوولت ایران – ارمنستان، به مدار آوردن اولین نیروگاه زمین گرمایی کشور،   توسط فیبرنوری در بستر شبکه برق با استفاده از ظرفیت شرکت‌های فناوری و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات،   افزایش صادرات برق به کشورهای همسایه، تکمیل مطالعه سنکرون سازی شبکه‌های برق ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان، توسعه دفاع سایبری در حوزه زیرساخت‌های شبکه برق ایران می‌شود.

همچنین برنامه‌ریزی بهینه و زمان واقعی توان راکتیو در شبکه برق کشور (برای اولین بار مابین کشورهای منطقه)، راندمان بازار میان روزی (intra-day market) در شبکه برق،   بومی‌سازی سامانه‌های راهبری شبکه برق (EMS/SCADA)، گسترش ایستگاه‌های شارژ برقی و جایگزینی 50000 موتورسیکلت بنزینی با موتورهای برقی، تحول دیجیتال در بخش توزیع برق براساس یکپارچه‌سازی سامانه‌های فنی و غیرفنی، افزایش سهم ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر به حداقل دو درصد از ظرفیت کل نیروگاه‌های کشور و حمایت کامل از ساخت کولرهای گازی با راندمان بالا در کشور، تدوین استاندارد و اجرایی نمودن استاندارد انرژی دستگاه‌های کولرگازی با همکاری وزارت صمت از دیگر برنامه های وزارت نیرو است.