واکسن حریف کرونا خواهد شذ؟!

 

به رغم شیوع گسترده کووید-19، متخصصان حوزه ایمنی‌شناسی باور دارند که باید نگرانی را کنار بگذاریم، زیرا واکسن این بیماری به زودی تایید و ارائه خواهد شد. هنوز نمی‌توانیم مطمئن باشیم که کووید- 19 تا چه زمانی با ما خواهد بود، اما متخصصان باور دارند که این مشکل چندان پایدار نیست و واکسن کووید- 19 به زودی ارائه خواهد شد و عملکرد موفقیت‌آمیزی خواهد داشت.

به نظر می‌رسد که پژوهش‌های اخیر، تصویر ترسناکی از زمان پایداری کووید-19 ترسیم کرده‌اند. این پژوهش‌ها نگرانی‌هایی را در مورد آسیب‌پذیری بیماران مبتلا به کووید- 19 و امکان ابتلای دوباره آن‌ها بیان می‌کنند و همچنین به مطرح کردن این موضوع می‌پردازند که ارائه واکسن‌هایی با اثر بلندمدت، دشوار است و حتی شاید غیرممکن باشد، اما متخصصان، چنین نگرانی‌هایی را نمی‌پذیرند.

 

آن‌ها معتقدند که بدن ما غیر از پادتن‌ها، روش‌های دیگری هم برای مقابله با عفونت دارد و حتی اگر واکنش ایمنی بدن ما کافی نباشد، واکسنی طراحی و ارائه خواهد شد که می‌تواند واکنش ایمنی بهتری نسبت به واکنش بدن داشته باشد.

"دنیل آلتمن" (daniel altmann)، ایمنی‌شناس "امپریال کالج لندن" (imperial college london) گفت: مزیت یک واکسن کارآمد این است که بسیاری از محدودیت‌ها را به همراه ندارد و واکنش ایمنی را طوری تنظیم می‌کند که دقیق و بلندمدت باشد.

پادتن‌ها، شکل ویروس را تشخیص می‌دهند و به آن متصل می‌شوند و یا این که آن را شناسایی می‌کنند تا جلوی آسیب‌های ناشی از آن را بگیرند. پادتن‌ها می‌توانند اثر پاتوژن‌ها را در همان نقطه‌ای که قرار دارند، خنثی کنند. تا زمانی که بیمار پادتن‌های سالم را در خون خود داشته باشد، بدن آگاهی خود را حفظ می‌کند و به مقابله با عفونت می‌پردازد. واکسن‌ها می‌توانند با شبیه‌سازی عملکرد سیستم ایمنی، این اصول را شبیه‌سازی کنند و به انتشار پادتن‌ها بپردازند.

"لیزا باترفیلد" (lisa butterfield)، ایمنی‌شناس "دانشگاه کالیفرنیا، سانفرانسیسکو" (ucsf) گفت: دانشمندان دهه‌ها به بررسی پادتن‌های متفاوت و روش‌های ارزیابی آن‌ها پرداخته‌اند. با ابداع آزمایش‌های تشخیص کووید-19، می‌توان سطح پادتن را به مرور زمان مورد بررسی قرار داد.

پیگیری سطح پادتن در خون بیماران مبتلا به کووید- 19، به ارائه نتایج جدی‌تر حداقل در نگاه نخست منجر شده است. پژوهشگران "دانشگاه کینگز لندن" (kcl) در پژوهشی که در ماه جاری انجام شد، دریافتند که سطح پادتن در بیمارانی که عفونت ملایم‌تری داشتند، طی 90 روز کاهش یافت.

 

در هر حال، این کاهش پادتن از منظر بالینی، موضوع نگران‌کننده‌ای نیست. "استیون وارگا" (steven varga)، ایمنی‌شناس "دانشگاه آیووا" (u of i) آمریکا گفت: در نتایج پژوهش‌ها، کمی مبالغه صورت گرفته است. ما همیشه انتظار داریم که واکنش‌های ایمنی، بلندمدت و بادوام باشند، اما این موضوع در مورد بسیاری از واکسن‌ها و پاتوژن‌ها طبیعی است که به مرور زمان کاهش در سطح پادتن را پدید آورند. من فکر نمی‌کنم که این میزان کاهش، وحشتناک یا نگران کننده باشد.

وی افزود: ما هنوز نمی‌دانیم چه میزان از پادتن برای پیشگیری از عفونت دوباره ضروری است. شاید بتوان گفت که سطح پایینی از پادتن‌های خوب و خنثی کننده می‌تواند کافی باشد.

فراتر از پادتن‌ها
سطح پادتن بدن، تنها بخش کوچکی از داستان ایمنی انسان است. گلبول‌های سفید سیستم ایمنی، به دو گروه سلول‌های بی و سلول‌های تی تقسیم می‌شوند که گروه نخست، پادتن‌ها را می‌سازند و دومین گروه، به سلول‌های عفونی شده متصل می‌شوند و آن‌ها را از بین می‌برند. هر دو گروه از سلول‌ها می‌توانند قرن‌ها در بدن زنده بمانند و نسبت به بیماری که بدن با آن رو به رو می‌شود، واکنش نشان دهند.

پژوهشی که در ماه گذشته انجام شد، نشان می‌دهد که بدن برخی از بیماران بدون پادتن قابل شناسایی، سلول‌های تی را برای مقابله با کروناویروس حفظ کرده است. آلتمن اضافه کرد: ما هرگز به شواهدی رسمی دست نیافته‌ایم که نشان دهند سلول‌های تی و بدون پادتن‌ها می‌توانند عملکرد مناسبی داشته باشند.

سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که آیا سلول‌های تی برای نجات دادن بدن کافی هستند یا خیر. این سوال، بسیار مهم است، زیرا واکنش قوی ایمنی معمولا با همکاری میان سلول‌های بی و سول‌های تی صورت می‌گیرد، اما آلتمن باور دارد که شاید سلول‌های تی بتوانند بدون کمک سلول‌های بی، از عفونت پیشگیری کنند.

آلتمن در این باره گفت: من بیمارانی فاقد سلول‌های بی دیده‌ام که از خطر کووید- 19 نجات یافته‌اند و در حال حاضر هم خوب هستند. در هر حال، مدرکی وجود ندارد که نشان دهد سلول‌های تی به تنهایی می‌توانند نقش محافظتی داشته باشند.

انتظار تمام‌نشدنی برای واکسن
به رغم مشخص شدن نقش مهم سطح پادتن در حفظ ایمنی بدن، هنوز گزینه‌های قطعی برای واکسن کووید- 19 وجود ندارد. با وجود همه مشکلاتی که احتمال بروز آن‌ها وجود دارد، در حال حاضر ارائه یک واکسن با اثر کوتاه مدت هم برای توقف موج همه‌گیر کووید- 19 کافی خواهد بود.

وارگا گفت: ما لزوما به واکسنی نیاز نداریم که 20 سال ماندگاری داشته باشد. ارائه واکسنی که اثر کوتاه مدت، اما کافی داشته باشد، می‌تواند این چرخه انتقال را متوقف کند.

واکسن‌هایی که در حال حاضر دوره آزمایش خود را سپری می‌کند، واکنش‌های ایمنی بلندمدتی نشان داده است که نسبت به انواع قدیمی‌تر آن‌ها دوام بیشتری دارد. آلتمن گفت: از آنجا که پلتفرم این واکسن‌ها مهندسی می‌شود، می‌توان واکنش ایمنی آن‌ها را تنظیم کرد.